Susanoo

Susanoo ve Su ejderi

Susanoo, Japon mitolojisinde bir tanrıdır. Susanoo'nun ismi Nihonshoki'de Susanoo no Mikoto (素 戔男尊, 素戔嗚尊) olarak, Kojiki'de ise Takehaya Susanoo no Mikoto veya Tatehaya Susanoo no Mikoto (建速須佐之男命) olarak yazılır. İzumokoku Fudoki'de ise Kamu Susanoo no Mikoto (神須佐能袁命) ve Susanoo (須佐能乎命) olarak geçmektedir. Amaterasu’nun erkek kardeşi olup, mitolojide onunla birlikte Japonya'nın gücünü simgeleyen bir ikili olarak gösterilir.

Mitoloji’deki Anlatımlar

Kojiki'ye göre Susanoo; tanrıların doğuşu döneminde İzanagi ölüler diyarından kaçıp Awakigahara isimli bir yerde meditasyon yaparak burnunu yıkadığı bir sırada dünyaya gelmiştir (Awakigahara'nın günümüz Japonya'sında Eda Jinja tapınağındaki Miike isimli bir gölet olduğu iddia edilir). Nihonshoki'de ise İzanagi ile İzanami'nin çocukları olan üç kardeşin (Amaterasu, Tsukuyomi, Susanoo) en sonuncusudur. Kendisine verilen görev, güneş tanrıçası Amaterasu’nun ve ay tanrısı Tsukuyomi’nin görevlerinden biraz farklı olması gerektiği için tartışma konusudur. Hâkim olduğu düşünülen alanlar literatüre göre değişmekle birlikte, üç büyük tanrıdan Amaterasu’nun göğün en yüksek noktasına, Tsukuyomi’nin ise geceye hâkim olmasına bakılarak Susanoo’nun da okyanusları ve İzanagi tarafından yönetmesi emredilir. Kojiki'ye göre, Tatehaya Susanoo no Mikoto, bunu reddeder ve annesi İzanami'nin olduğu ölüler diyarına gitmek ister. Ancak, babası İzanagi buna sinirlenir ve onu sürgüne gönderir. Daha sonra, Tatehaya Susanoo no Mikoto, annesi İzanami'nin bulunduğu İzumo ile Hōki'nin sınırı yakınlarındaki ölüler diyarına gitmeden önce ablası Amaterasu’ya veda etmek için Takamagahara'ya gider fakat Amaterasu onun kendisine saldırmak için geldiğini düşünüp savaş kıyafetlerini giyer. Tatehaya Susanoo no Mikoto ise ablasının şüphesini gidermek için ona bağlılık yemini eder. Ettiği yemin ile suçsuzluğunu kanıtlayan Tatehaya Susanoo no Mikoto, Takamagahara'da kalır fakat oradaki saldırgan tavırları nedeniyle Amaterasu bir mağaraya saklanır. Bu yüzden Takamagahara'dan sürgün edilir (Buna tanrının sürgün edilmesi anlamına gelen Kamiyarai denir). İzumo Bölgesi'ndeki Torikami Dağı'na (Günümüz Japonya'sında Senstsū Dağı) inen Tatehaya Susanoo no Mikoto, o bölgeyi işgal eden Yamata no Orochi isimli büyük bir canavarın kurban etmek istediği güzel bir kız olan Kushinadahime ile karşılaşır. Tatehaya Susanoo no Mikoto, Kushinadahime'yi birçok dişi olan bir tarağa dönüştürüp saçına saplar ve Yamata no Orochi'yi de öldürür. Sonra, Yamata no Orochi'nin kuyruğundan çıkan Kusanagi Kılıcını Amaterasu’ya hediye olarak sunar ve bu hediye antik zamanların imparatorlarının güç simgeleri olan 3 Kutsal Hazine haline gelir (Günümüz Japonya'sında Aichi vilayeti Nagoya şehrinde bulunan Atsuda Jingu tapınağına adanmıştır). Susanoo bu olayın ardından, taraktan tekrar insana dönüşen Kushinadahime ile evlenip onunla birlikte İzumo Bölgesi'ndeki Ne no Kuni'de bulunan Suga'ya (Günümüz Japonya'sında Shimane-ken, Yasugi-shi şehri) gider ve orada kalır. Orada bir şarkı söyler. Bunun Japon tarihindeki ilk Waka şiiri olduğu söylenir. Ayrıca, Yakumo kelimesi İzumo Bölgesi için kullanılmaya başladı. Orada, Ōkuninushi ve diğer çocuklar doğdu. Ōkuninushi mitinde Ashikarashiko'o (Sonradan Ōkuninushi ismini alacaktır), Susanoo no Mikoto'nun bulunduğu Ne no Kuni'ye gittiği zaman Susanoo no Mikoto'nun kızı olan Suserihime ile birbirlerine ilk görüşte âşık olurlar fakat Susanoo no Mikoto, Ashikarashiko'o'ya bir dizi sınav uygular. Ashikarashiko'o ise Suserihime'nin yardımını alarak bu sınavları geçtiği için Susanoo no Mikoto onun Suserihime ile evlenmesine onay verir ve ona Ōkuninushi ismini verir.

Açıklamalar

Susanoo'nun çok yönlü bir kişiliği vardır. Annesinin bulunduğu topraklara gitmek isteyip de ağladığı zaman çocuksu yüzünü gördüğümüz gibi Takamagahara'da vahşi yüzünü de görmemiz mümkündür. İzumo'ya indiği zaman tamamen değişerek bir efsane kahramanı haline gelir. Yamata no Orochi'yi öldürdüğünü anlatan destana göre, Susanoo’nun yılanın kuyruğundan aldığı kusanagi adlı kılıcın en iyi çelikten yapıldığı ve bu çeliği işleyen bir halka biat ettirilmesiyle ilişkili olduğu yönünde yorumlar vardır. Dahası, tüm dünyanın hükümdarı olan ōkuni no Nushi veya ondan sonra gelen imparatorun kutsal eşyalarının kaynağı da Susanoo olduğu için siyasal nüfuzun simgesi olarak yorumlanmaktadır. Ancak Japon Tarihi'ndeki ilk Waka şiirini okuması ve ağaçların kullanımının belirlemesini de düşünürsek kültürel açıdan da bir kahraman olarak görülebilir. Bunun sebebi olarak, birçok tanrının bir araya gelerek Susanoo isimli bir ilahi varlığı oluşturduğu şeklinde bir kuramlar bulunmakla birlikte onun gelişme sürecinde bir sürü yönünü gösterdiği şeklinde kuramlar da mevcuttur. Susanoo'nun Susa kısmı Japoncada çıldırmak, vahşileşmek veya havanın çok sert olması gibi anlamlara geldiğinden yola çıkarak onun fırtına tanrısı veya yağmur fırtınası tanrısı olduğu şeklinde kuramlar (Susanoo'nun Takamagahara'daki davranışlarının yağmur fırtınalarının verdiği zararları simgelediği düşünülmektedir), Japoncada bir şeyi kendi istediği gibi yapmak anlamına da gelen Susumu (Japonca: 進む) fiiliyle aynı kökten geldiği düşünülerek kendi gücü doğrultusunda istediğini yapan anlamına geldiği şeklinde kuramlar, isminin İzumo no Susagō'dan geldiği (Günümüz Japonya'sında Shimane vilayeti İzumo-shi şehrinde bir yer) yönünde kuramlar (Bu kuramlara göre Susanoo, Susagō isimli yerin kabile reisidir) ve Susanoo'nun demirli kumların kralı olduğundan yola çıkarak demir üretiminin bol olduğu Ōgun isimli bölgenin yöneticisi olduğu yönünde kuramlar başta olmak üzere Susanoo'nun ismi ile ilgili birçok kuram vardır. Susanoo, Kojiki ve Nihonshoki'de İzumo'daki bir tanrı çifti olarak geçer. İzumokoku Fudoki'de ise ortaya pek çıkmayıp daha çok yer isimlerinin verilmesi ile ilgili anlatımlar ile Mikokami (Japonca: 御子神, anlamı: bir tanrının çocuğu olan tanrı) ile ilgili anlatımlar bulunur fakat Yamata no Orochi'yi öldürdüğü anlatım hiç geçmez. Bu yüzden aslen başka bir bölgenin tanrısı olduğu şeklinde bir takım kuramlar ve bu bölge hakkında da aşağıdaki gibi kuramlar vardır.

• Nihonshoki'nin birinci cildinde bulunan Susanoo'nun Yamata no Orochi'yi öldürmesi olayının geçtiği Bicchū isimli yer olduğunu söyleyen kuram
• Ōkuninushi'nin babası Susanoo'nun bulunduğu Ne no Kuni isimli bölgeye gitmeden önce Ki no Kuni (Japonca anlamı: Ağaçlar Ülkesi) isimli bölgeye gitmesi ve oğlu Intakuru no Kami'nin (Japonca: 五十猛神) de o bölgede kutsanması nedeniyle Kii bölgesi (Günümüz Japonyasında Wakayama vilayetinde bir bölge) (Kumanosanzan ismiyle bilinen üç büyük shinto tapınağı) olduğunu söyleyen kuram
• Nihonshoki'nin birinci cilt dördüncü bölümünde, Susanoo'nun Shilla'daki (antik çağdaki Kore) Soshimori bölgesine gidip daha sonra da İzumo'ya geldiği yazdığı için onun Shilla Ülkesi'nin tanrısı olduğunu söyleyen kuram

Ancak Nihonshoki, Kojiki ve Fudoki ayrı ayrı incelenirse Susanoo'nun temelde İzumo Bölgesi'yle bağlarının güçlü olduğu görülür. Daha sonra, Jetavana'daki Budist Manastırı'nın koruyucu tanrısı olan Gozu Tennō ile Shinbutsu Shūgō (Shinto ve Budizmin birleştirilmesi) kapsamında bağdaştırılmıştır. Bunun sebebi olarak iki tanrının da öldürücü salgın hastalık yaymasını gösteren kuramlar olmakla birlikte başka kuramlar da mevcuttur. (bkz. Gozu Tennō). Avusturyalı etnolog Alexander Slawik, Ne no Kuni'ye sürgün edilen Susanoo'nun samandan bir yağmurluk giydikten ve başına bir külah geçirdikten sonra diğer tanrılardan kalacak yer istemesini yorumlamıştır. Buna göre samandan yağmurluk ve külahın kutsal ziyaretçiler tarafından giyilen kıyafetler olduğunu ve Susanoo'nun da böyle bir kişilik olarak diğer tanrılardan misafirlere karşı sıcak davranma davranışını adet edinmelerini istediğini düşünmüştür.