Shantungosaurus
| Shantungosaurus | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Yeniden kurulan iskelet | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Shantungosaurus giganteus Hu, 1973 | |||||||||||||||||
Shantungosaurus (anlamı: "Shandong Kertenkelesi "), Çin'deki Shandong Yarımadası'nın Geç Kretase yaşlı Wangshi Grubu'nda bulunan çok büyük bir saurolophine hadrosaurid dinozor cinsidir, tek bir tür, Shantungosaurus giganteus, içerir.[1] Shantungosaurus'un stratigrafik aralığı, Xingezhuang Formasyonunun tepesinden Hongtuya Formasyonunun ortasına kadar, orta ila geç Kampaniyen arasında değişmektedir.[2] Shantungosaurus şimdiye kadar dünyanın en büyük hadrosauroid taksonu olup 15 ile 16 metre uzunluğa ve 13 ile 16 metrik ton arasında bir beden ağırlığına ulaşmaktadır .
Keşif tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]
İlk olarak 1973'te tanımlandı[3] Shantungosaurus, beşten fazla eksik iskeletten bilinmektedir. Çinli bilim adamı Xing Xu ve meslektaşları, Shantungosaurus'un Edmontosaurus'a çok benzediğini ve birçok benzersiz karakteri paylaştığını ve Shandong'da bulunan yeni malzemelere dayanarak bir Edmontosaurus-Shantungosaurus sınıfının bir Asya düğümünü oluşturduğunu belirtiyor. Çin'in Shandong kentinde kafatası kemikleri, uzuv kemikleri ve omurlar da içermek üzere birkaç bireyin kalıntıları bulundu. Bu örnekler, 2007 yılında yeni cins ve tür Zhuchengosaurus maximus'ta sınıflandırıldı.[4] Bununla birlikte, daha ileri araştırma, Zhuchengosaurus'un sözde farklı özelliklerinin, yalnızca farklı büyüme aşamalarının bir sonucu olduğunu gösterdi.[5]
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]
Shantungosaurus giganteus, bilinen en büyük kuş kalçalı dinozorlardan biridir. Tip kafatası 1.63 metre uzunluğunda,[1] ve Pekin'deki Çin Jeoloji Bilimleri Akademisi'nde çatılan kompozit iskelet 14.7 metre uzunluğundadır.[6] Başlangıçta Zhuchengosaurus maximus olarak adlandırılan başka bir çatılmış iskelet 16.6 metre uzunluğundadır.[4] En büyük bireyler 16 ton (18 küçük ton) kadar ağırlığa sahip olabilir.[7] 2016'da Gregory S. Paul, önceki çalışmaların bu dinozorun boyutunu olduğundan fazla kestirdiğini ve onu 15 metre uzunluğuna ve 13 metrik ton beden ağırlığına indirdi, bu da bu dinozoru hâlâ en büyük hadrosaur yapıyor.[8] Tüm hadrosaurlar gibi gagası dişsizdi ama çeneleri yaklaşık 1.500 minik çiğneme dişiyle doluydu. Burun deliklerinin yakınındaki büyük bir delik, ses çıkarmak için şişirilebilen gevşek bir deri parçasıyla kaplı olabilir.
Sınıflandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]
Xing ve meslektaşlarından gelen Hadrosauroidea'nın son zamanlardaki maksimum cimriliğe dayalı filogenetik analizleri, Edmontosaurus ve Shantungosaurus arasında duraylı bir kardeş grup ilişkisini ortaya çıkardı. Shantungosaurus, Zhucheng bölgesinden geçerli kabul edilen tek hadrosaurid'dir. Her ikisi de aynı bölgeden bilinen Zhuchengosaurus ve Huaxiaosaurus, yapılan analizlerde Shantungosaurus'un genç benzerleri olarak yorumlanmıştır. Bu üç takson arasındaki tüm kesin morfolojik tutarsızlıklar, tür içi çeşitlilik (ontogenetik ve polimorfik çeşitlilik) ve çökelme sonrası bozulmaya bağlanabilir.[2]
Aşağıdaki kladogram, Prieto-Márquez ve diğerlerinin (2016) çalışmalarının sonucudur. Bu, Edmontosaurini sınıfındaki Edmontosaurus'un kardeş grubu olarak Shantungosaurus'un konumunu gösterir:[9]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Hu Chengzhi; Cheng Zhengwu; Pang Qiping (2001). Shantungosaurus giganteus (Çince). Pekin: Geological Publishing House. ss. 123-135 [English abstract]. ISBN 7-116-03472-2. Yazar eksik
|soyadı2=(yardım) - ^ a b Zhao, Xijin; Wang, Kebai (2014). "Comparative osteology and phylogenetic relationship of Edmontosaurus and Shantungosaurus (Dinosauria: Hadrosauridae) from the Upper Cretaceous of North America and East Asia". Acta Geologica Sinica-English Edition. 88 (6): 1623-1652. doi:10.1111/1755-6724.12334. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); Yazar eksik|soyadı2=(yardım) - ^ C.-C. Hu. 1973. [A new hadrosaur from the Cretaceous of Chucheng, Shantung]. Acta Geologica Sinica 1973(2):179-206
- ^ a b Li, D.; Han, G. (2007). "Zhuchengosaurus maximus from Shandong Province". Acta Geoscientia Sinica. 28 (2): 111-122. doi:10.3321/j.issn:1006-3021.2007.02.002. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); Yazar eksik|soyadı2=(yardım) - ^ Ji, Y., Wang, X., Liu, Y., and Ji, Q. (2011). "Systematics, behavior and living environment of Shantungosaurus giganteus (Dinosauria: Hadrosauridae)." Acta Geologica Sinica (English Edition), 85(1): 58-65. DOI:10.1111/j.1755-6724.2011.00378.x
- ^ "Shantungosaurus". Dinosaurs: The Encyclopedia. Jefferson, North Carolina: McFarland & Co. 1997. ss. 816-817. ISBN 0-89950-917-7. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Weishampel, David B.; Forster, Catherine A (2004). "Hadrosauridae". Weishampel, David B.; Dodson, Peter (Ed.). The Dinosauria. 2nd. Berkeley: University of California Press. ss. 438-463. ISBN 0-520-24209-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); Yazar eksik|soyadı2=(yardım); r|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Princeton Field Guide to Dinosaurs. Princeton University Press. 2016. s. 330. ISBN 978-1-78684-190-2. OCLC 985402380. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Prieto-Marquez (13 Ocak 2016). "A primitive hadrosaurid from southeastern North America and the origin and early evolution of 'duck-billed' dinosaurs". Journal of Vertebrate Paleontology. 36 (2): e1054495. doi:10.1080/02724634.2015.1054495.