Sadako Kurihara

Sadako Kurihara, Hiroşima’da Sadako Doi adıyla 4 Mart 1913’te doğdu. Çiftçi bir ailenin ikinci kızıydı. 13 yaşında daha çok tanka (genelde 5 dize 31 heceden oluşan şiir) formunda şiir yazmaya başladı.

Hayatı

17 yaşından itibaren Kabe Lise’sinde eğitimine devam etmiş ve orada tanka ile Batı stilinde şiirler yazmaya başlamıştır.

1931’de Hiroşima’ya döndüğünde 25 yaşındaki anarşist Tadaichi Kurihara ile tanışmış ve birbirlerine tutkulu bir şekilde aşık olmuşlardı. Tadaichi, Tokyo’da anarşist hareketin içindeydi ama 1923’teki büyük Kanto depreminden sonra Hiroşima’ya kaçmıştı. Sadako, Tadaichi’nin anarşist fikirlerini paylaşıyordu.

Sadako, Tadaichi ile önce Matsuyama’ya sonra da paraları bitene kadar kısa bir süre kaldıkları Shikoku’ya kaçmıştı. Paraları bitince Hiroşima’ya dönmek zorunda kalmışlardı. Sadako’nun ailesi başından beri ilişkilerine karşıydı. Onlar da 26 Aralık 1934’te gizlice evlendiler. 1932’den 1937’ye kadar oradan oraya savrularak serseri bir hayat tarzı sürdüler. Osaka, Tokushima ve Matsuyama’da parasız bir halde geçici işlerde çalışarak ve sürekli polislerle bir kovalamaca içinde arkadaşlarının ve yoldaşlarının evlerinde yaşadılar. 1932’de Sadako ilk çocuklarını doğurdu. Fakat çocuk 2 sene sonra yeterli beslenememekten hayatını kaybetti. 1935’te ikinci kızları Mariko ve 1939’da üçüncü kızları Junko doğdu. Doğumdan sonra Sadako, ailesiyle barıştı.

1930'ların sonunda çift Hiroşima’da ev eşyaları satan bir dükkân işletmeye başladı. Tadaichi, 1940’ın Temmuz ayında askere alındı ve Şangay’da görev yaptı. Burada Japon ordusunun vahşetine tanık oldu. Döndüğünde beriberi hastalığına yakalanmıştı. Bir gün otobüste giderken tanık olduğu vahşetler hakkında sinirli bir şekilde konuşurken gözaltına alındı. 15 yıl boyunca savaş bitene kadar ikisinin de eserlerini yayınlamasına izin verilmedi. Sadako, 1941’de savaş karşıtı şiirler yazmaya başladı. Bu baskı dönemi boyunca Kropotkin’in “Ekmeğin Fethi”, “Gençliğe Çağrı” ve “Tarlalar, Fabrikalar ve Atölyeler”in kendilerinde bulunan kopyalarını saklamak zorunda kaldılar. Hiroşima’da 200 bin insanın ölümüne yol açan atom bombası infilak ettiğinde Sadako, patlamanın merkezinden 4 km kuzeydeydi ve korkunç şeylere tanık oldu.

Japon proleter edebiyat hareketinin öncülerinden Tamiki Hosoda ve bir Hiroşima sakini bombanın düşüşünden üç gün sonra çifti ziyaret etti. Hosoda, Tolstoy’dan son derece etkilenmiş olup eserlerinde anti-militarist temalara yer vermiştir. Savaş döneminde imparatorluk yanlısı şiirler yayınlayan anarşist kadın şair Takamure Itsue’nin aksine o da Kuriharalar gibi fikirlerini 15 yıllık baskı döneminde sürdürmekteydi. Sohbetlerinde kültürel bir yenilenmeye ihtiyaç olduğu kanaatine vardılar. Bunun sonucunda Chugoku Bunmei Renmei (Chugoku Kültür Derneği) kuruldu ve dergileri Chugoku Shimbun Mart 1946’da yayınlanmaya başladı. İşgalci Amerikan kuvvetlerinin sıkı düzenlemelerine rağmen dergi çıktı. İlk sayıları Atom Bombası Üstüne Özel Sayı alt başlığı ile yayınlandı. Böylece Japonya’da Hiroşima bombası ilk kez edebi açıdan işlendi. O dönem açısından cesur bir hareketti.

Sadako, derginin edebiyat bölümüne ağırlık verdi. Çünkü yaratıcılık ile toplumsal hareketlerin birbirinden ayrılmaz bir şekilde iç içe geçtiğine inanıyordu.

Çok geçmeden Amerikan kuvvetleri Chugoku Shimbun’a karşı harekete geçti. Tadaichi, Karşı-Casusluk Kurulu’nun Sivil İstihbarat Dairesi çalışanları tarafından –bu kurul ve alt bölümleri Amerikan ordusu bünyesinde gizli polis olarak görev yapıyordu- Kurashiki şehrinde sert bir sorgulamaya tabi tutulmuştu. Atom bombasının insanlık karşıtı doğasını çokça vurgulayarak Amerikan ordusunun işgal planına engel olmakla suçlanıyordu.

İlk sayıda Sadako’nun en meşhur şiirlerinden Umashimenkana, (Yeni Yaşamı Doğurmak) yer almaktadır. Şiirde atom bombasının düşüşünden hemen sonra bir bebeğin doğumuna yardım eden ölmekte olan bir ebenin anlatısı vardır. Sadako, gerçeğe dayalı bu olaya Sendamachi’deki postanenin altındaki sığınakta tanık olmuştur. Gerçekte ebe hayatta kalmış ve sonradan doğurttuğu çocukla bir araya gelmiştir.

Kısa bir süre sonra Sadako, ilk şiir kitabı olan Kuroi Tamago’yu (Kara Yumurta) çıkardı. Kitabın ismindeki karayı anarşist bayrağın rengine, yumurtayı da kolayca çatlamayacak yeni bir dünyaya ithafen koymuştur. Fakat bu yayının da Amerikan kuvvetleriyle başı belaya girdi. Kitaptan 11 tanka ve 3 şiiri çıkarttırdılar. Kitap, Sadako’nun savaş yıllarında yazılmış savaş karşıtı birçok şiirini içermektedir.

Kuriharalar Japon Anarşist Federasyonu’nun Mayıs 1946’da yeniden kurulmasına ettiler. Japon Anarşist Federasyonu’nun yerel konsey üyesi olarak 1949’da Fransız Anarşist Federasyonu’na yazdığı mektupta Sadako, Chugoku Shimbun’un adını Özgürlük olarak değiştirip federasyonun yayını haline getirdiklerini ve dahası Hiroshima Heimin Shimbun adında yerel bir anarşist gazetenin yayınlandığını söylemiştir. Ancak anarko-sendikalistler ile anarko-komünistler arasındaki zıtlaşmalar yüzünden federasyon dağıldı. Tadaichi ise görüldüğü üzere anarşistlikten vazgeçmiş, Nisan 1951’de yerel şehir meclis üyesi olarak ve Nisan 1955 ile takip eden üç dönem boyunca daha Sosyalist Parti’nin adayı olarak Hiroşima vilayetinden seçilmiştir.

Sadako, savaş karşıtlığı propagandasına devam etmiş ve 1969’da “Atom ve Hidrojen Bombalarına Karşı Hiroşimalı Anneler Grubu”nu kurmuştur. Ayrıca Hiroşima bombalamasına dair şiir antolojisi de çıkarmıştır. Hiroşima’da 1970’te beş sayı sürmüş Akarsular adında bir dergi çıkarmıştır. 90’larda da Hiroşima bombalamasına dair yayınlar çıkarmaya devam etmiştir. Bir enternasyonalist olarak Hiroşima bombalamasında ölen binlerce Koreliyi de unutmayarak şiirlerinde ve yazılarında yer vermiştir. Sık sık birçok savaş karşıtı eyleme ve greve katılmış ve aşırı sağ-muhafazakâr kesimden aldığı tehdit telefonları gözünü korkutamamıştır.

Ölümü

6 Mart 2005’te ölümcül bir hastalıktan evinde ölmüştür.

Diğer Eserleri

• 私は広島を証言する 詩集 詩集刊行の会 1967
• ヒロシマ24年 どきゅめんと 現代の救済 社会新報 1970 (新報新書)
• ヒロシマの原風景を抱いて 未來社 1975
• ヒロシマというとき 三一書房 1976
• 核・天皇・被爆者 三一書房 1978
• 未来はここから始まる ヒロシマ詩集 詩集刊行の会 1979
• 核時代に生きる ヒロシマ・死の中の生 三一書房 1982
• 核時代の童話 反核詩集 詩集刊行の会 1982
• 黒い卵 占領下検閲と反戦・原爆詩歌集 完全版 人文書院 1983
• 栗原貞子詩集 吉田欣一編 土曜美術社 1984 (日本現代詩文庫)
• ヒロシマ 詩と画で語りつぐ反核詩画集 吉野誠画　詩集刊行の会 1985
• 青い光が閃くその前に 反核詩画集 吉野誠画　詩集刊行の会 1986
• 問われるヒロシマ 三一書房 1992
• 栗原貞子全詩篇 土曜美術社出版販売 2005