Rumen mutfağı
Romanya mutfağı, geleneksel olarak en çok Türk mutfağından, daha sonra da Avusturya, Alman, Yunan ve Macar mutfaklarından etkilenmiştir. Köfteler, çorbalar, dolmalar, tatlılar, salatalar dört yüzden yıldan fazla egemenliği altında kaldıkları Osmanlı İmparatorluğu'nun yemeklerine çok benzer. Alkollü içkilerden en çok şarap içilir.[1] Romanya şarabı, dünyada en çok üretilen ilk on arasındadır. Bira da tercih edilen alkollü içkilerdendir.[2]
FAOSTAT'ın 2009 yılı verisine göre Romanya erik üretiminde Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra dünya ikincisidir. Üretilen eriğin çoğu țuică denilen erik brendisi yapımında kullanılır.[3]
Çorbalar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Köfteli çorbalar, ekşi kremayla pişirilen sebze çorbası, tavuk sakatatlarından yapılan etli çorba, balık çorbaları Romanya'da çok tüketilir.[4]
- Ciorbă de perișoare: köfteli ekşi çorbadır. Perișoare denilen köfteleri, domuz kıymasının prinç ve baharatlarla karıştırılıp çorba suyunda kaynatılmasıyla yapılır. Çorbası soğan, havuç, kereviz gibi sebzelerle yapılır ve ekşidir. Çorbanın üzerine maydanoz ve kırmızı biber serpilir.
- Ciorbă de burtă: İşkembe çorbasıdır. Ciorbă de burtă sirke ve ezilmiş ve zeytin yağıyla karıştırılmış sarımsak konularak içilir.
- Borç çorbası: Kırmızı pancarla yapılan ekşi ve etli bir çorbadır.
- Borș de burechiușe, urechiușe ya da supă de găluște: Romanya ve Moldova'nın geleneksel çorbasıdır. Mantı gibi kare hamurlar mantarla doldurulup kenarları kapatılır ve su içinde kaynatılır.
Et yemekleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Chiftele: Domuz kıymasının patates püresi ve baharatlarla karıştırılıp, kızgın yağda kızartılmasıyla yapılan köftedir. Chiftele, yanında pilav veya patates püresiyle servis edilir.
- Mititei ya da Mici: Kıymadan yapılan silindir şeklinde ince uzun, İnegöl köftesine benzer ızgarada kızartılan bir köftedir. Romanya'nın ulusal yemeği sayılır.
Mici köftesi - Tochitură: Genelde domates sosunda güveç gibi pişirilen sığır veya domuz etinden yapılan geleneksel Romanya yemeğidir. Tochitură yanında Mămăligă ve tuzlu koyun peyniri (telemea ya da brânză de burduf) ile servis edilir. Bu güveç domates sossuz olarak da yapılır ancak soslusu yaygındır. Domates sosu olmazsa domuz yağı sosu ve etin suyu sos olur. Geleneksel Rumen güvecinde sadece et değil hayvanın ciğer, böbrek, yürek gibi iç organları ve/veya tütsülenmiş domuz pastırması, domuz yağıyla (slănină) birlikte kızartılır.
- Frigărui: Şiş kebabıdır.
- Drob: Kuzu sakatatları, yumurta, taze soğan, maydanoz, dereotu, sarımsak, suyla ıslatılmış ekmekle yapılan bir yemektir. Haşlanmış sakatat (yürek, ciğer, akciğer) doğranır ve kıyılmış taze soğan, maydanoz, dereotu, sarımsak, suyla ıslatılmış ekmek karıştırılır; sonra tuz ve biber konulur. Somun pişirilen tepsiye kuzunun karnı serilir ve içine hazırlanan karışım doldurulur. Kuzunun karın derisi yerine yufka da kullanılır. Haşlanmış yumurtalar somunun ortasına konulur.
- Sarmale: Prinç, kıyma, baharat vb ile karıştırılıp, lahana veya asma yaprağına sarılan ardından tencereye biraz su konulup pişirilen yemektir.
Paskalya bayramında koyun ve kuzu eti servis edilir. Ana yemekler borș de miel (ekşi kuzu etli çorba), kızarmış kuzu eti ve drob de miel'dir.
Sebze yemekleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mămăligă Romanya'nın geleneksel koyu kıvamdaki mısır lapasıdır.
Pişirildikten sonra o kadar koyu kıvamdadır ki elle alınıp ekmek gibi yenilebilir. Mămăligă yağsızdır; bol lif içerir ve kolesterolsüzdür. Beyaz ekmek veya makarna gibi bol karbonhidratlı yiyeceklerin yerine yenilen, onlardan daha sağlıklı bir yiyecektir.
- Pilav: Sebzeli, sade ve/veya çeşitli et türleriyle yapılan prinç yemeğidir.
- Ardei umpluti: Dolmalık biberden yapılan dolma çeşididir.
Peynirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Brânză de burduf: Koyun sütünden yapılan peynirdir. Koyun işkembesine doldurulan yoğrulmuş ve tuzlu bir peynirdir.
- Brânză topită eritilmiş bir peynirdir ve endüstriyel ürün olan işlenmiş peynirin genel adıdır.
- Caș: Yarı yumuşak tuzsuz veya az tuzlu beyaz bir peynirdir. Koyun veya inek sütünün peynir mayasıyla pıhtılaştırıp artan peynir altı suyunu boşaltarak yapılır. Tuzlu suda saklanır ve taze olarak yenen, geleneksel ve mevsimlik bir peynirdir.
- Kaşkaval: Koyun, inek veya ikisinin karışımdan yapılan sarı bir peynirdir.
- Penteleu : Kuzey Dobruca'da koyun sütünden yapılan geleneksel bir Rumen peyniridir. Kaşkaval yapımında kullanılan aynı işlemle yapılır.
- Telemea: Koyun sütünden yapılan geleneksel bir beyaz peynirdir.
- Urdă: Peynir altı suyundan yapılan bir tür peynirdir. Koyun, keçi ya da ineğin kesilmiş sütünün suyundan yapılır. Bu peynirden tatlı yapılır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Educations.com/Study in Romania". 28 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2020.
- ^ "Final 2009 Data". Food and Agriculture Organization of the United Nations. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2020.
- ^ "Țuica production consumed 75% of Romanian plums in 2003". 29 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2020.
- ^ "Romanya mutfağı". gezimanya.com. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2020.
