Romolo Gessi
Romolo Gessi (30 Nisan 1831 – 1 Mayıs 1881), aynı zamanda Gessi Paşa olarak da anılır, 19. yüzyıl Sudan'ı ve günümüz Uganda'sında Beyaz Nil'in akışını betimleyen İtalyan asker, Türk-Mısır idaresinde vali ve kuzeydoğu Afrika kaşifiydi.
Gessi, Romagna'nın Ravenna kentinde İtalyan bir baba ve İstanbullu Ermeni bir annenin çocuğu olarak dünyaya geldi.[1] Askeri deneyimini 1859 ve 1860'da Garibaldi'nin gönüllü birliklerinde görev yaparak edindi. O, yalnızca yeni İtalyan ordusunda değil, diğer birçok orduda da düzenli asker olan çok sayıda Garibaldi gönüllüsünden biriydi.
Kırım ve Sudan'da Britanya İmparatorluğu'nun Hizmetinde
[değiştir | kaynağı değiştir]Gessi, General Charles George Gordon ile ilk kez tanıştığı Kırım Savaşı'nda (1854-55) İngiliz kuvvetleriyle birlikte savaştı. Gordon daha sonra onu "İtalyan tebaası, 49 yaşında (1881'de). Kısa, kompakt bir figür; havalı, çok kararlı bir adam. Mekanikte pratik yaratıcılık konusunda doğuştan bir dahi. 1832 değil, 1560'ta doğmuş olmalı. Francis Drake ile benzer mizaçlı, Kırım'daki Majestelerinin Kuvvetlerinin tercümanıydı ve Kraliyet Topçu Karargâhına bağlıydı." diye tanımladı.[2]
1876'da Osmanlı Sudanı'nda genel vali Gordon'un emrinde görev yaparken Bahr El Jebel bölgesinde Beyaz Nil'in akışını araştırdı ve Albert Gölü'nden inişinin haritasını çıkardı.[3] Bunun üzerine Oromo halkının topraklarına girme girişiminde bulundu, sonrasında Bahr-el-Ghazal eyaletinin valisi oldu, burada Sebehr ve köle ticaretine karşı mücadele etti ve aynı zamanda Arap zamkının yayılmasında da aktif rol aldı. Gordon onu, belki de haksız yere, parlak bir paralı asker olarak görüyordu; belki de Gordon'un konformist olmayan dürüstlük standartlarına uymamıştı.[<span title="This claim needs references to reliable sources. (December 2020)">kaynak belirtilmeli</span>]
1880'de Hartum'a döndüğünde Nil'in tıkalı olduğunu gördü ve üç ay boyunca Sudd'da kaldı ve hastalandı. Bu hastalık onun Süveyş'e dönüşünden kısa bir süre sonra ölümüne neden oldu.[kaynak belirtilmeli] 1881'de Gordon'un Hartum'daki halefi Muhammed Rauf Paşa, Gessi'nin yerine Frank Lupton'u Bahr el Ghazal'ın valisi olarak atadı.[4]
Ölümünden sonra oğlu Felice, babasının anılarını Sette anni nel Sudan egiziano (Milano, 1891) adlı kitapta yayınladı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Moorehead, 185.
- ^ Moorehead, 168.
- ^ "Romolo Gessi | Italian explorer and soldier". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
- ^ Macro 1947.
Bibliyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Macro, E. (1947), "Frank Miller Lupton", Sudan Notes and Records, University of Khartoum, 28, ss. 50-61 – JSTOR vasıtasıyla
- Moorehead, Alan (1960). The White Nile. New York: Harper & Brothers Publishers.
- Zaccaria, Massimo: Il flagello degli schiavisti: (Romolo Gessi in Sudan, 1874-1881), Fernandel scientifica, Ravenna, 1999, p. 272; 88-87433-08-9, 978-88-87433-08-1
