Riyad Muharebesi
| Riyad Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Suudi Arabistan'ın birleşmesi | |||||||||
 Masmak Kalesi | |||||||||
  Masmak Kalesi, Riyad Masmak Kalesi, Riyad (Suudi Arabistan)
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Cebel Şammar Emirliği Destekleyen:  Osmanlı İmparatorluğu |
 Suud HanedanıDestekleyen:  Kuveyt Şeyhliği | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Ibn Ajlan (ölü) |
 İbn Suud | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 80 | 68 | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 30 ölü | 7 ölü | ||||||||
| 1,200 ölü[1] | |||||||||
Riyad Muharebesi Reşidi ile Suudi güçleri arasında Birleşme Savaşı sırasında yaşanan küçük çaplı ama önemli bir muharebedir. Bu muharebe 13 Ocak 1902'de bugünkü Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'daki Masmak Kalesi'nde meydana geldi.
İkinci Suudi Devleti'nin 1891 Mulayda Muharebesi akabinde Osmanlı himayesindeki Cebel Sammar Emirliği'ne yenilmesi sona ermesi ile Osmanlılar Arabistan iclerini de geçici olarak hakimiyetleri altına aldılar. Fakat Suud aşireti ve lideri Abdurrahman bin Faysal bin Türkî el-Suud, Riyad'ın Al Reşid ailesinin eline geçmesinin ardından Kuveyt'e kardeşi Muhammed es-Sabah'ı katledip, fiilen Osmanlı egemenliğinden çıkıp, İngiliz himayesine giren Kuveyt Şeyhi olan Mübarek es-Sabah'a sığındı. Abdurrahman bin Faysal bin Türkî el-Suud, topraklarını geri alma peşindeydi. Kuveyt emiri ile birlikte Osmanlı himayesindeki Reşidi Cebel Şammar Emirliği ile çeşitli çatışmaların ardından topraklarını geri almak için Sarif Muharebesi'ne giriştiler ancak muharebe Reşidi zaferi ile sona erdi. Fakat 1901 yılı sonlarında oğlu aşiret liderlerinden İbn Suud ise bu muharebeye ve babasının Kuveyt'e tamamen adamlarıyla çekilmesine rağmen pes etmedi, Arabistan'da kalıp mücadeleye devam etti, topraklarını geri almak ve son bir deneme için Kuveyt Emiri'ninden malzeme ve adam talep etti. Kuveyt emiri, İbn Suud'un bu isteğini kabul etti ve ona at ve silah verdi. (Ayrıca bkz. II.Abdülhamid#Kuveyt'in özerkliğini kazanması (1899) ve Arabistan'daki olumsuz gelişmeler)
O geldikten sonra şöyle dedi. "Hüküm önce Allah'a sonra da Abdülaziz bin Abdurrahman bin El Suud'a aittir".
Ocak 1902'de İbn Suud ve adamları bir gizli baskın planı yaparak Riyad'a geri döndü ve kaleye başarılı bir şekilde saldırdı. Sabah namazının hemen ardından nöbetçiler dair herkesin namazda hazırlıksız olmasından faydalanıp İbn Aclan'ı (Reşidi Riyad Valisi) yakalayıp öldürdü ve Abdülaziz İbn Aclan'ın başını tutup Riyad halkına fırlattı.[2]
Bu muharebe Osmanlı destekli Reşidiler ile İngiliz ve Kuveyt destekli Suud hanedanı arasındaki mücadelede bir dönüm noktası oldu. Reşidiler ve dolayısıyla Osmanlılar Riyad ve çevresindeki hakimiyeti kaybettiler. Abdülaziz'in zaferi sonrasındaki muharebelerde başarıları hem Cebel Sammar Emirliği ve Arabistan içlerinde Osmanlı hakimiyetinin sonuna neden oldu hem de nihayetinde ilk önce Riyad Emirliği ile başlayıp neredeyse tüm merkezi Arabistan'ı kendi yönetimi altında birleştirdiğini göreceği otuz yıllık mücadelenin başlangıcına işaret ediyordu. Kısaca bu olay, aynı zamanda günümüzdeki Suudi Arabistan'a dönüşen Üçüncü Suudi Devleti'nin de başlangıcı oldu.
Ayrıca Bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Suudi Arabistan tarihi
- II.Abdülhamid
- Kuveyt Şeyhliği (en)
- Kuveyt'in özerkliğini kazanması (1899)
- Arabistan'daki olumsuz gelişmeler
- Suudi Arabistan'ın dahil olduğu savaşların listesi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Aburish, Said K. (1995). The Rise, Corruption and the Coming Fall of the House of Saud. New York: St. Martin’s Press. s. 14. ISBN 9780312125417.
- ^ "Dictator of the Month: King Abdullah of Saudi Arabia". 24 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2023.