Risto Ryti
| Risto Ryti | |
|---|---|
| |
| 5. Finlandiya cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 19 Aralık 1940 - 4 Ağustos 1944 | |
| Başbakan | Johan Wilhelm Rangell Edwin Linkomies |
| Yerine geldiği | Kyösti Kallio |
| Yerine gelen | Carl Gustaf Emil Mannerheim |
| 14. Finlandiya Başbakanı | |
| Görev süresi 1 Aralık 1939 - 19 Aralık 1940 | |
| Cumhurbaşkanı | Kyösti Kallio |
| Yerine geldiği | Aimo Cajander |
| Yerine gelen | Johan Wilhelm Rangell |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 3 Şubat 1889 Huittinen,Finlandiya Büyük Dükalığı,Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 25 Ekim 1956 (67 yaşında) Helsinki,Finlandiya |
| Partisi | Ulusal İlerici Parti |
Risto Heikki Ryti (d. 3 Şubat 1889 Huittinen; ö. 25 Ekim 1956, Helsinki), hukuk eğitimi almış, Fin politikacı.[1]
Ryti, 1940 ile 1944 yılları arasında Finlandiya'nın beşinci başkanı olarak görev yapmıştır.
1944 yılında Alman Dışişleri Bakanı Joachim von Ribbentrop ile imzaladığı Ryti-Ribbentrop-Antlaşması ile Finlandiya tarihinde yerini almıştır. Bu antlaşma sayesinde, o dönemde ülkesinin Sovyetler Birliği ile yaşadığı savaşta Almanya'nın ülkesine silah ve gıda yardımı yapmasını sağlamıştır. Bu antlaşma gereği Finlandiya yardımlar karşılığında, Almanya'nın onayı ve haberi olmadan Sovyetler Birliği ile barış antlaşması imzalayamayacaktı.
Bu antlaşma çerçevesinde sağlana silah yardımı sayesinde Sovyet birliklerinin taarruzunu kesmeyi başaran Finlandiya'da Başbakan Ryti, savunmanın başarıya ulaşması sonucunda sağlık sorunlarını da gerekçe göstererek görevinden ayrılmıştır.
Ancak daha sonra gelen Başbakan Carl Gustaf Emil Mannerheim, Ryti'nin yaptığı bu antlaşmayı Finlandiya devletinin yaptığı bir anlaşma olarak görmediği ve sadece Ryti'nin şahsı adına yaptığı bir anlaşma olarak gördüğü için kendisini bağlamadığını ifade etmiş ve bu sebeple ülkesi Finlandiya'nın, Almanya'nın tüm itirazlarına rağmen Eylül 1944 yılında Sovyetler Birliği ile savaşın durması yönünde bir barış antlaşması imzalamasının yolunu açmıştır.
1945 yılında Sovyet baskısı ile Risto Ryti hakkında savaş suçu işlediği için dava açılmış ve on yıl hapse mahkûm edilmiştir. Savunma avukatı, eski dışişleri bakanı Hjalmar Procope oldu. Ancak 1949 yılında sağlık sorunları tekrar baş gösterince şartlı olarak tahliye olmuş, Cumhurbaşkanı Juho Kusti Paasikivi tarafından affedilmiştir.
Ryti hapisten sonra kamusal yaşama dönemedi. Anılarını yazmaya konsantre olmaya çalıştı ama hastalığı nedeniyle başarılı olamadı. 1952 yılında, onur rozetini almak için üniversite öğrencilerinin kutlamasına katıldı. Mayıs 1956 yılında, ölümünden sadece beş ay önce, Helsinki Üniversitesi'nde siyaset bilimi dalında fahri doktora aldı.
25 Ekim 1956 yılında öldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Hjelm, Titus (2021). Historical dictionary of Finland (3. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1538111536.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Tihonen, Seppo: The Finnish Presidency as an Institution, 1999
- Die Sonderstellung Finnlands während des Zweiten Weltkriegs (eKritik.de) (Almanca)
|  | |
