İçeriğe atla

Nejat Diyarbekirli

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Nejat Diyarbekirli
Diyarbekirli, 1946-1947 sezonundaki Türkiye millî basketbol takımı kadrosunda oturanlar arasında soldan ilk sırada durmaktadır
Doğum17 Haziran 1928(1928-06-17)
Adapazarı, Türkiye
Ölüm13 Temmuz 2017 (89 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Defin yeriKaracaahmet Mezarlığı, İstanbul
MilliyetTürk
EğitimGüzel Sanatlar Akademisi
MeslekSanat tarihçisi, akademisyen, basketbolcu
Evlilik
Ayşegül Sarıca
(e. 1963; ö. 2017)
[1][2]
Çocuk(lar)Osman Diyarbekirli[1][2]
Selçuk Zeynep Diyarbekirli[1][2]
ÖdüllerUNESCO Hizmet Madalyası

Necat Erol Diyarbekirli (17 Haziran 1928, Adapazarı - 13 Temmuz 2017, İstanbul), Türk sanat tarihçisi, akademisyen ve basketbolcudur.

Erken dönem Türk sanatı üzerine çalışmaları ile tanınır. Sovyetler Birliği ve Çin’de Türkler’in kökeni üzerine araştırmalar yapmıştır. “Türkiye’den Orta Asya’ya giden ilk sanat tarihçisi” olarak bilinir.

Profesyonel bir basketbolcu olarak Fenerbahçe Basketbol Takımı’nda kaptanlık yapmıştır.

Piyanist Ayşegül Sarıca’nın eşidir.[1][2]

Yaşamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1925 yılında Adapazarı’nda dünyaya geldi. 18. yüzyılda Diyarbakır’dan Adapazarı’na gelip yerleşmiş, “Diyarbekirlizâdeler" olarak bilinen bir aileye mensuptur. Büyükbabası tüccar Diyarbekirlizâde İbrahim Bey, babası İstiklal Savaşı gazisi Diyarbekirlizâde Ahmet Bey'dir.[3] Babası ve büyükbabası Adapazarı'nda Türk Ticaret Bankası'nın kuruluşunda yer almıştır.

Nejat Diyarbekirli, ilköğrenimini Adapazarı'nda tamladıktan sonra ortaöğrenimine Saint Joseph Fransız Koleji'nde yatılı öğrenci olarak başladı. Ailesinin İstanbul'a taşınmasından sonra aynı okulda gündüzlü olarak öğrenimine devam etti. Fransızcayı ve Fransız kültürünü bu okulda öğrendi.

Yükseköğrenimine Güzel Sanatlar Akademisi'nde devam etti. Celal Esat Arseven, Rıfkı Melül Meriç, Nurettin Ormancı, Behçet Ünsal, Kurt Erdman, Kenan Özbel ve Oktay Aslanapa'nın öğrencisi oldu. Saint Josep Lisesi'nde başladığı basketbolu, Akademi yıllarında da da sürdürdü. 1954 yılında Akademi'den mezun oldu. Aynı kurumda yüksek lisans yaptı ve Zeki Faik İzer'in kurduğu Türk Sanat Tarihi Enstitüsü'ne asistan oldu. Akademide asistanlığı sürdürürken bir yandan da Eczacıbaşı Holding'te çalıştı.[3]

27 Mayıs 1963 tarihinde Paris'te iki evladının, Osman ve Selçuk Zeynep'in anneleri Devlet Sanatçısı piyanist Ayşegül Sarıca ile evlenmiştir.[1][2]

Avrupa ülkelerindeki müzelerde ve özel koleksiyonlarda yer alan Türk sanat eserleri üzerine araştırmalar yaptı. İsveç (1959) ve İngiltere'de (1962-1963) başladığı araştırmalarını Paris, Berlin, Varşova, Viyana, Stokholm, Helsinki, Kopenhag, Oxford ve Cambridge'de ve daha sonra Hindistan, Pakistan, Afganistan ve Ortadoğu ile Kafkasya'da sürdürdü.[4]

1964 yılında sanat tarihi araştırmaları için Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla Orta Asya'ya gitti. Orta Asya'ya Türkiye'den giden ilk sanat tarihçisi oldu. [kaynak belirtilmeli] Azerbaycan, Türkmenistan'in ardından Çin ve Moğolistan'a seyahatler yapmaya başladı. İncelemeleri Türk Sanat Araştırmaları ve İncelemeleri, Akademi, Cultura Turcica, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, Türk Kültürü, İstanbul Üniversitesi Edebiyat-Fakültesi 50. Yıl Armağanı, Tarih Enstitüsü Dergisi, Halı, Orkun, Türk Dünyası Araştırmaları, Türk Edebiyatı, Sanat Çevresi, Boğaziçi, Ars Turcican (Münih), Tarih ve Medeniyet, Tarih ve Düşünce dergilerinde, Türkler Ansiklopedisi'nde yayımlandı. 1969'da doçent, 1979'da profesör oldu. Akademisyen olarak Türk Ocakları ve Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı'nın çalışmalarına katıldı.[kaynak belirtilmeli]

1987 yılında UNESCO'nun yürüttüğü İpek Yolu Projesi'nde görev alarak projede Türkiye'yi temsil etti. Bu projede 12 yıl görev yaptı. Katkılarından ötürü UNESCO Hizmet madalyası ile ödüllendirildi.[4]

1995'te emekli olduktan sonra Muğla Üniversitesi'nde dersler verdi.

Basketbol kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Diyarbekirli, 1940'lı ve 1950'li yıllarda Fenerbahçe'de forma giydi.[5] Fransa'da düzenlenen 1951 Avrupa Basketbol Şampiyonası'nda,[6] İskenderiye'de düzenlenen 1951 Akdeniz Oyunları'ndaki basketbol turnuvasında[7] ve Helsinki'de düzenlenen 1952 Yaz Olimpiyatları'ndaki basketbol turnuvasında[8] mücadele eden Türkiye millî takımının üyesiydi.

Diyarbekirli toplamda 9 kez a millî formayı giymiştir.[9]

Bazı eserleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Türk Sanatının Kaynaklarına Doğru, Hun Sanatı (1972),
  • İslâmiyet'ten Önce Türk Sanatı: Hunlar – Göktürkler – Uygurlar (1977)
  • İslâmiyet'ten Önce Türk Sanatı -Başlangıcından Bugüne Türk Sanatı (1993),
  • Orhun'dan Geliyorum

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e "PROF. NEJAT DİYARBEKİRLİ'NİN HAYATI VE ESERLERİ". 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b c d e "15 Temmuz 2017 Tarihli Hürriyet Vefat İlanları Sayfası". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ a b Okutan, Metin. "İlk Orta Asya Yolcusu". Biyografi.net. Chronicle Dergisi, 2009. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2015. 
  4. ^ a b "Diyarbekirli, Nejat". 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2015. 
  5. ^ Türel, Orhan (2 Kasım 1950). "Müsabakalar 10 Kasımda Teknik Üniversitede başlayacak". Milliyet. s. 6. 
  6. ^ Türel, Orhan (27 Nisan 1951). "Milli basketbol ekibimizi uğurlarken". Milliyet. s. 4. 
  7. ^ "Sporcu kafilemiz bugün Mısıra hareket ediyor". Milliyet. 3 Ekim 1951. s. 5. 
  8. ^ "Basketbol ekibinin kadrosu tespit edildi". Milliyet. 8 Temmuz 1952. s. 5. 
  9. ^ Yüce, Mehmet; Aytuna, Fethi (2019). Türkiye Basketbol Tarihi. İstanbul: Türkiye Basketbol Federasyonu. s. 373. ISBN 978-605-69143-1-7. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nejat_Diyarbekirli&oldid=34225741" sayfasından alınmıştır