Mustafa Balel
| Mustafa Balel | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1 Eylül 1945 Sivas, Türkiye |
| Meslek | Yazar, çevirmen |
| İkamet | Türkiye |
| Resmî site | |
Mustafa Balel (d. 1 Eylül 1945, Sivas), Türk hikâye ve roman yazarı, çevirmen.[1]
1964'te Sivas Lisesi'ni, 1968'de Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Fransızca bölümünü bitirdi. Ardahan Lisesi'ndeki Fransızca öğretmenliğinin ardından burs kazanarak gittiği Fransa'nın Poitiers Üniversitesi'nde Karşılaştırmalı Dünya Edebiyatı üzerine yüksek lisans yaptı.1978-1980 arası İstanbul Atatürk Eğitim Enstitüsü'nde 20. yüzyıl Fransız edebiyatı ve çeviri, 1980-1997 yılları arası İstanbul Bahçelievler Lisesi'nde Fransızca ve edebiyat, 1997-2000 yılları arası Adnan Menderes Anadolu Lisesi'nde edebiyat dersleri verdi.
Edebiyat yaşamına 1972'de Yeni Ortam gazetesinde yazdığı kitap tanıtma yazıları ve edebiyat eleştirileriyle başladı. Gazete ve dergilerde yayımladığı öyküler, eleştiriler ve çevirileriyle tanındı.
Ansiklopedilerde çalıştı:
- Meydan Larousse: Büyük Lugat ve Ansiklopedi,
- Görsel Büyük Genel Kültür Ansiklopedisi,
- Gelişim Büyük Larousse,
- Memo Larousse,
- Axis2000 vb.
Kendi çıkardığı Öykü Dergisini yönetti. (Nisan1975-Mayıs 1976, 7 sayı)
Fransızca, Romence, Farsça, Bulgarca gibi çeşitli dillere çevrilen eserlerinde, erkek egemen olarak bilinmesine karşın toplumda el altından uzlaşmalı bir şekilde sürdürülmekte olan anaerkil bir yapının varlığını su yüzüne çıkardığı görülür. Anlatımının sıcaklığı ve insan ruhunun derinliğine inmedeki inceliğiyle dikkatleri çeken, toplum-birey ilişkisi içinde toplumsal konuları işlediği hikâye ve romanlarında belli bir hüzün hakimdir.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kurtboğan, Ardahan izlenimlerini taşır. (Öykü, 1974)
- Kiraz Küpeler, kırsal kesim insanlarını İstanbul'a getirir. (Öykü, 1977)
- Bizim Sinemamız Var (Çocuk romanı, 1979)
- Cumartesiye Çok Var mı? (Çocuk romanı, 1981-1986)
- Peygamber Çiçeği (Roman, 1981-2005)
- Gurbet Kaçtı Gözüme, daha çok iç ve dış göç olgusu ağır basar. (Öykü, 1983)
- Bükreş Günleri (Gezi, 1983)
- Asmalı Pencere (Roman, 1984-2011)
- Le Transanatolien (Fransızca öykü kitabı, Paris, 1988)
- Turuncu Eleni (Öykü, 1991)
- Karanfilli Ahmet Güzellemesi, aile içi ilişkileri yakın plandan irdeler. (Öykü, 2004)
- Nöbetçi Ayakkabıcı Dükkânı (Çocuk öykü, 2005)
- İstanbul Mektupları / Avrupa Yakası (Anlatı, 2009)
- Etiyopya Kralının Gözleri (Öykü, 2011)
- Dedemin Bakır Koltukları (Çocuk öykü, 2011)
- Havlamayı Unutan Köpek (Çocuk Öykü, 2012)
- Ressamın Kedisi (Çocuk Öykü, 2014)
- Çember Tiyar (Masal derlemeleri, 2005)
- Inițiatoarea (Editura Tracus Arte, Bükreş, 2014)
- جامههای سفیر (Hamshahri Collection, Tahran, 2015)
- Lettres D'Istanbul (Istanbul Mektupları, Traduit en français par Sevgi Türker Terlemez et préfacé par Bernard Benech, Edition A Ta Turquie, Nancy, 2016)
- پنجرهای به شاخسار تاک (Peydayesh Publishing, Tahran, 2017)
Kurtboğan
[değiştir | kaynağı değiştir]1974'te yayımlanan hikâye kitabı; Yazarın Ardahan Lisesi'nde öğretmenliği sırasında yakından tanıma olanağı bulduğu kırsal kesimle ilgili izlenimlerini içeren "İki Canlı", "Abbas'ın Piçi", "Kurbağalar", "Kuduzun Düzü", "Çopurun Dursun", "Ahırdakiler", "Kurtboğan", "Karga Öterken", "Hasır", "Kuyruklu Dünya, "Mahkeme Duvarı", "Kurban Eti", "Makasçının Karısı", "Kumalar" adlı hikâyelerden oluşur.
Kiraz Küpeler
[değiştir | kaynağı değiştir]1977'de yayımlanan hikâye kitabı; "Kiremit Rengi Vazo", "Boşboğaz", "Bir Buçuğu Biraz Geçe", "Ekinler Sarardı", "Filiz Çayı", "Kiraz Küpeler", "Horozlu Ayna", "Can Eriği adlı hikâyelerden oluşur.
Bunlardan ilk dördünde 12 Mart darbesinin ardından insanın gölgesinden korkar hale geldiği sıkıntılı, tedirgin İstanbul yaşamından gerçekçi tablolar çizen yazar, Filiz Çayı' nda, ekmek parası uğruna gittiği Fransa’da, çetin koşullar altında çalışan bir işçinin yurt özlemini anlatır. Kiraz Küpeler’ de bir hastane dönüşü cebindeki parayla çocuğuna bir avuç kiraz almak ya da yol parası etmek arasında yaşadığı ikilemi dile getirir. Horozlu Ayna’ da amca-yeğen iki köylünün mevsimlik işçi olarak geldikleri İstanbul dönüşü trende yaşadıkları acı bir olay, 12. Antalya Altın Portakal öykü yarışmasında başarı ödülü alan Can Eriği adlı öyküde ise kırsal kesimdeki gençlerin cinsel sorunları işlenmektedir.
Gurbet Kaçtı Gözüme
[değiştir | kaynağı değiştir]1983'te yayımlanan öykü kitabında yazarın çocukluk günlerini geçirdiği Sivas’tan 12 Eylül dönemi İstanbul’una, oradan Paris’e uzanan değişik mekânlarda, birbirinden farklı toplum kesimlerinden insanların yaşamlarına ışık tutan sekiz uzun öyküden oluşuyor: “Ayıp Yerleri Yanlış Konmuş Resimler”, “Hatmigül Zamanı”, “Gözyaşı Satıcısı”, “Gurbet Kaçtı Gözüme”, “Vesile”, “Dedemin Bakır Koltukları”, “Bahar Dalı” ve “Rahmetlinin Ardından”. Ayrıca kitabın “Yağmuru Özlemek” adlı son bölümünde Ardahan’ın bir köyünden İstanbul’a göç eden bir ailenin bireylerinin gözüyle okuru yine 12 Eylül günlerine götüren beş kısa öykü yer alıyor: “Feridun”, “Sedef Bacı”, “İdris Usta”, "Emine" ve “Deste”
Turuncu Eleni
[değiştir | kaynağı değiştir]1991'de yayımlanan hikâye kitabı; "Gülname", "Turuncu Eleni", "Bir Avuç İstanbul", "Anacık", "Matruşka Bebekler", "Köşküm Var Deryaya Karşı", "Şu Gönül Şarkıları", "Camgüzeli ya da Sürmeli'nin İki Dünyası" adlı hikâyelerden oluşur.
Karanfilli Ahmet Güzellemesi
[değiştir | kaynağı değiştir]2004'te yayımlanan hikâye kitabı; "Yakın Plan İlişkiler" ("Ağlayan Köşkün Martıları", "Çini Soba ya da Buruk Bir Kayıp İlanı", "Hüznün Öteki Yüzü", "Albüm", "Kanadı Kırık Gönlüm") ve "Eski Defterlerde Solmamış Öyküler" ("Karanfilli Ahmet Güzellemesi", "Mermi Türkülü Gelincik", "Tefçi İsmihan") olmak üzere iki bölümden meydana gelir.
Nöbetçi Ayakkabıcı Dükkânı
[değiştir | kaynağı değiştir]2005'te yayınanan öykü kitabı, yazarın 10-12 yaş grubundaki çocuklar için yazdığı öykülerden oluşuyor: "Nöbetçi Ayakkabıcı Dükkânı", "Erika'nın Kuyruğu", "Safiye Sultan'ın Sırma Saçları", "Geveze'nin Boş Kafesi", "Sabırsız Selim", "Tülbendin Kenarındaki İplik", "Vişneli Dondurma", "Yanlış Ezber", "Tebeşir Tozu".
Bükreş Günleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Eylül Yayınları tarafından 1985 yılında yayımlanan ve yazarın 1983 Yaz'ını geçirdiği Bükreş ile ilgili izlenimlerini aktaran eser, Varlık dergisinde yayımlanan anlatılardan oluşuyor.
Çevirilerinden bazıları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çalı Horozu (Le Coq de la bruyère, Michel Tournier)
- Altın Damla (La Goutte d'or, Michel Tournier)
- Veda Yemeği (Le Medianoche amoureux, Michel Tournier)
- Kaynak ya da Çalı (Eléazar ou la Source et le brouissaille, Michel Tournier)
- Barbar Düğünler (Les Noces barbares, Yann Queffelec)
- Hınç Ayları (Lunes de fiel, Pascal Bruckner)
- Güzellik Hırsızları (Les Voleurs de beauté, Pascal Bruckner)
- Neçayev Dönüyor (Netchaïev est de retour, Jorge Semprún)
- Sünger Avcısı, (Le Pêcheur d'éponges, Panait Istrati)
- Banyo (La Salle de bain, Jean-Philippe Toussaint)
- Mösyö (Monsieur, Jean-Philippe Toussaint)
- Son Sürgün (Le Dernier exilé, Dragan Babić)
- Eski Kız Kardeşim (La femme sans tête, Marlène Amar)
- Halkın İçinde (Maksim Gorki)
- Değirmen (Stoyan Tz. Daskalov)
- Güzel ve Hayvan (Sergey Aksakov)
- Le Soir Dans le Bateau Long (Uzun Gemide Akşam, Ayten Mutlu)
- Les Yeux d'Istanbul (İstanbul'un Gözleri, Ayten Mutlu)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Resmi web sitesi2 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Mustafa Balel ve sanatı hakkında akademik tez[ölü/kırık bağlantı]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sözlüğü, Türk Edebiyatı İsimler. "Mustafa Balel". teis.yesevi.edu.tr. 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2024.
