Mara Hatun
| Mara Despina Hatun | |
|---|---|
| |
| Mara Branković'in 1429 tarihli Esphigmenou tüzüğündeki illüstrasyonu. | |
| Valide Hatun | |
| Görev süresi 1457 - 3 Mayıs 1481 | |
| Yerine geldiği | Emine Hatun |
| Yerine gelen | Gülbahar Hatun |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Mara Despina Branković y. 1420 Vıçıtırın, Sırp Despotluğu |
| Ölüm | 14 Eylül 1487 (66-67 yaşlarında) Serez, Osmanlı İmparatorluğu |
| Defin yeri | Eikosifoinissa Manastırı |
| Milliyeti | Sırp |
| Evlilik(ler) | II. Murad
(e. 1435; ö. 1451) |
| Ebeveyn(ler) | Đurađ Branković (babası) Irene Kantakouzene (annesi) |
| Dini | Ortodoks Hristiyan |
Mara Brankoviç ya da Mara Despina Hatun (Sırpça: Мара Бранковић; y. 1420 - 14 Eylül 1487), Sırp despotu Đurađ Branković ve ve Eirene Kantakouzene'nin kızı, Osmanlı padişahı II. Murad'ın eşidir. Fatih Sultan Mehmed'in üvey annesi olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun diplomatik görüşmelerinde önemli bir rol oynadı. Balkanlar'daki Osmanlı yanlısı partinin önde gelen bir üyesi ve 15. yüzyılın en güçlü kadınlarından biri oldu.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası Sırbistan Despotu Đurađ Branković'dir. Annesinin kim olduğuna dair farklı rivayetler vardır. Rivayetler arasında Trabzon İmparatoru IV. İoannis'in kız kardeşinin veya Kantakuzenos Hanedanı'ndan Eirene Kantakuzenos'un annesi olduğu iddia edilir. Babası Đurađ Branković, Osmanlı'nın vasalı konumundaydı. II. Murad, 1433 yılında Mara'ya talip oldu. Babası bu teklifi kabul etti. II. Murad, 1435'te Mara'yı getirmesi için Saruca Paşa'yı görevlendirdi. Mara, düğünü yapılmayarak Edirne'ye getirildi.
Mara ile olan evlilik barışı tesis etmesi düşünülürken umulduğu gibi olmamış, 1438'de kocası II. Murad Sırbistan'a savaş açmıştır. Sırbistan bütünüyle fethedilmiştir. II. Murad, karısına babasının memleketinde kalmasına izin vermiş ancak iki kardeşini tutuklatmıştır. Bir süre sonra kardeşlerinin babaları ile haberleştikleri gerekçesiyle 1441'de gözlerine mil çektirilerek Sinop ve Amasra kalelerine gönderilmişlerdir.
II. Murad'ın ölümünden sonra üvey oğlu II. Mehmed kendisini evlendirmek istemiş, ancak bu isteğe karşı çıkarak Sırbistan'a geri dönmüştür. Aynı zamanda Bizans İmparatoru XI. Konstantinos'ta kendisiyle evlenmek istemiş ancak bu isteği de reddetmiştir. 1456'da babasının ölümünün ardından tahtın varisleri arasında kendisinin de olduğunu iddia etti. Taht mücadelesinde başarılı olamayınca 1457'de İstanbul'a geri döndü. İki yıl İstanbul'da kaldıktan sonra 1459'da Osmanlılar tarafından tamamı ele geçirilmiş Sırbistan yerine Serez'e yerleşti. Fatih Sultan Mehmed üvey annesine Selanik'teki Ayasofya Manastırı'nı bütün haklarıyla bir fermanla bağışlamıştır.[1] Fermanda Mara Hatun, "bütün Hristiyan kadınların hanımefendisi" olarak nitelendirilmiştir.[2]
Manastırda yaşarken kız kardeşi Katerina'yı 1469 yılında padişahın izniyle yanına aldırmıştır. Mara Hatun'un Fatih Sultan Mehmed'in annesi olduğu bazı yazarlar tarafından iddia edilir. Ancak bunun doğru olması mümkün değildir, çünkü Mara Hatun ile II. Murad 1435 evlenmişler,[2] Fatih Sultan Mehmed ise 1432 yılında doğmuştur. Mara ile Murad'ın çocukları olup olmadığı bilinmemektedir.[2] Mara, uzun bir ömür yaşadıktan sonra 14 Eylül 1487'de Serez'de ölmüştür. Eikosifoinissa Manastırı'nda gömülüdür.
II. Mehmed kendisine saygılı davranmış ve "anam" diye hitap etmiştir.[2] II. Bayezid'de, Mara Hatun'a babası gibi saygıda kusur etmemiştir.
Popüler kültürdeki yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Can Atilla'nın 2005 yılında yayınlandığı Cariyeler ve Geceler albümünde bir parçaya adı verilmiştir.
- 2018 yılında Kanal D'de yayınlanan Mehmed: Bir Cihan Fatihi dizisinde İdil Fırat tarafından canlandırılmıştır.
- Yönetmenliğini Kamil Aydın'ın yaptığı 2020 yapımı Türkler Geliyor: Adaletin Kılıcı sinema filminde Ebru Özkan tarafından canlandırılmıştır.
- 2020 yılında Netflix'te yayınlanan Rise of Empires: Ottoman dizisinde Tuba Büyüküstün tarafından canlandırılmıştır.
- 2023 yılında Tabii dijital platformunda yayınlanan Kızılelma: Bir Fetih Öyküsü dizisinde Larissa Lara Türközer tarafından canlandırılmıştır.
- 2024 yılında TRT 1'de yayınlanan Mehmed: Fetihler Sultanı dizisinde Tuba Ünsal tarafından canlandırılmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Semavi Eyice, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 4, sayfa: 221
- ^ a b c d Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, Oğlak Yayınları, 4. baskı, s. 97-104
 | Bir Osmanlının biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
