Makedon Savaşları
|
 |
Makedon Savaşları (M.Ö. III-II yüzyıllar) - Roma ile Makedonya arasında Yunanistan üzerinde Hegemonya uğruna ortaya çıkan ve Makedonya Krallığı'nın arka arkaya yenilip ortadan kaldırılması ile biten üç savaşa verilen isimdir. Cannae Muharebesinden sonra Makedonya kralı V. Filip (Makedonya) Roma'ya karşı Hannibal'la ittifak yaptı. Makedonya İlirya üzerinde hegemonluğunu kurmak, Adriyatik kıyılarına çıkmak ve Küçük Asya'da kendi arazilerini genişletmek istiyordu.
Birinci Makedon Savaşı (M.Ö. 215-205)
[değiştir | kaynağı değiştir]Romalıların temel kuvvetleri İtalya'da Hannibal'la kuvvetleriyle çatıştıkları için, Balkanlar'daki güçleriyle ilgilenemediler. Fakat sayı üstünlüğüne sahip Makedonya'lılara durmaksızın hareket ediyorlardı; Romalılar ise yeterince güçlerinin olmamasından, Helenistik alemde yaşanan Makedonya aleyhine çıkışları her türlü destekliyorlardı. M.Ö. 205 yılında savaş barışla bitti, fakat Roma ile Makedonya arasındaki ilişkiler düzensiz kaldı. Buna rağmen Roma Yunanistan'a etkisi halen sürmeye devam etti.
İkinci Makedon Savaşı (M.Ö. 200-196)
[değiştir | kaynağı değiştir]İkinci Pön Savaşındaki (MÖ 218-201) zaferinden sonra, Roma Balkanlar'da kendi işgalci politikasını azalttı. Fakat Makedonya'lilar Kartaca ile olan ilişkilerden dolayı Roma müttefiklerine saldırarak anlaşmayı ihlal ettiler. Bu süre boyunca Makedonya'nın iç güçleri tükenmişti, ülkenin genelinde krala karşı muhalefet artmıştı. Roma ile olan savaşlar neredeyse ekonomiyi durmuştu. V. Filip'in Roma ile anlaşma girişimleri boşa çıktı. Savaşın karar verici muharebesi MÖ 197 yılında Teselya'da yapılan Kinoskefalai Muharebesi oldu. Bu muharebede Titus Quinctius Flamininus komutasi altındaki Romalı ordusu V. Filip'in ordusunu darmadağın etti. Barış anlaşmasına göre Makedonya Teselya'yı ve Korint'i Romalılara verecek ve galib olan tarafa tüm donanmasını ganimet olarak verecekti. Bundan sonra Yunanistan "özgür" ülke gibi görünse de aslında hala Roma etkisinde idi.
Üçüncü Makedon Savaşı (M.Ö. 172-168)
[değiştir | kaynağı değiştir]Antigonus hanedanından V Filip Makedonyalı'in ölümünden sonra oğlu Perseus Roma ile savaşa hazırlanmaya başladı. Makedonların savaşma direncini artirdı, ülkenin ekonomisini güçlendirdi, 40 bin kisilik birordu oluşturdu ve Roma ile düşman olan ülkelerle, özellikle Kartaca ile, iyi ve yakin ilişkiler kurdu. Perseus'un Romalıların yakın müttefiki olan Pergamon Kralı II. Eumenes'in Roma'yı ziyaretten dönmekte iken Delfi yakınlarında kurulan bir tuzak sonucunda suikasta uğraması komplosu ile yakından bağlantıları olduğu ortaya çıktı. Bergama Kralı ağır yaralanmasından sonra iyileşmesine rağmen, Roma Senatosu bu suikastın planlanıp uygulanmasına karşı gayet sert tavır aldı. Roma senatosu, II. Perseus'u ayrıca daha önce Roma ile Makendonya arasında yapılmış antlaşmaları ihlal etmekle de suçladı. Böylece Roma Senatosu Perseus'un Makendonya Kralığı'na savaş ilan etti ve Uçüncü Makedonya Savaşı başladı.
30 binlik Romalı ordusu Makedonya'ya geçti. Önceki askeri çatışmalar Romalılar için başarılı olmadı. Ancak 22 Haziran, MO 168'de yapılan Pinda Muharebesi'nde Lucius Aemilius Paullus komutası altında (4000 süvari) 29,000 askerden oluşan Romalı ordusu Makedonya Kralı Perseus'un (4000i süvari) 44.000 kişilik ve geleneksel falanks düzeni uygulamakla namlı olan Makedonya ordusuna galip geldi. Bu muharebe çok sert çarpışma olarak sadece bir saat sürdü ve Romalılar galip geldiler. Ama Romlıların Makedonya ordusunu kanlı şekilde takipleri bütün gece devam etti. Buu muharebede ölü, yaralı ve esir olarak Makedonya ordusu 25,000 asker civarında zayiat verdi ve Romalı ordusu zayiatı ise yaklaşık 1000 asker ölüyü geçmedi. II. Perseus muharebenin ordusu aleyhinde geliştiğini görünce Makendoya ordusunun sağ kanadında bulunan süvariler ile birlikte kaçtı. Fakat sonra Romalı komutan Paulus'a teslim oldu. II. Perseus zencirlenemiş olarak Roma'ya götürüldü. Paulus için Roma'da düzenlenen geleneksel Zafer Alayı'na zencirlenmiş olarak alayda halka gösterildi. Sonra Roma'da tutuklandı.
Roma ordusu ülkeyi işgal etti ve yağmaladı. Roma aleyhtarı olarak bilinen veya oldukları haber verilenler köle yapıldılar ve İtalya'da köle pazarlarında satılamak üzere Roma'ya gönderildiler. Makedonya Kralığı'nda bulunan arazilerin çoğu parsellendi ve Roma'dan gelip Yunaistan'da yerleşen çoğu eski asker lejyoner olan kolonicilere veya Makendonya Krallığı içinde Roma taraftarı olan yandaşlara ganimet olarak dağıtıldı.
Roma Senatosu Antagonid Hanedanı hükümdarlığı altında bulunan Makedonya Krallığı'nı fesh etti. Makadonya Krallığı'nın Yunanistan'da üzerinde hükmettiği topraklar dörde bölündü. Bu dört parça toprak üzerinde dört Roma'ya tabi devlet Roma'ya bağımlı birer cumhuriyet olarak organize edildi. Fakat bu değişiklikler eski Makedonya topraklarında Roma aleyhtarlığını önlemeyemedi ve Yunanistan'da gayet istikrarsız bir politik durum ortaya çıktı.
Dördüncü Makedon Savaşı (M.Ö. 150-148)
[değiştir | kaynağı değiştir]M.Ö. 150-149 döneminde ortaya çıkan Dördüncü Makedonya Savaşı antik Roma Cumhuriyeti ile Makadonya Kralı olduğu iddiasında olup Makadonya Krallığı'nı yeniden kurmaya çalışan Andriscus ve topladığı orduya karşı ve onun mağlubiyetinden sonra da Achea Ligi'ne karşı yapılmış muharebelerden oluşur. Andriscus adlı bir Grek Romalılar tarafından M.Ö.168'de tahtından indirilen Antigonus Hanedanı'ndan Makedonya Kralı Perseus'un oğlu olduğunu iddia edip M.Ö. 150'de yeniden Makedonya Krallığı'nı kurup kral olduğunu ilan etti. Bu Makedonya'yı ve tüm Grek dünyasını sarstı. Andricus yörel Romalı güçlerine karşı önce bazı küçük başarılar kazandı. Fakat Romalı general Quintus Caecilius Metellus [1] komutasında antik Pinda kenti yakınında M.Ö. 148'de yapılan İkinci Pinda Muharebesi'nde Andricus ve topladığı yeni Makedonya ordusunu büyük bir mağlubiyete uğrattı. Böylece Makedonya Krallığı tamamen tarihe karıştı.
Bu gelişmeden hoşlanmayan Peloponez yarımadasında bulunan yörel Achaea Ligi devleti M.Ö. 146'da Romalılara karşı yeni bir savaş çıkartmak için ordusunu mobilize etti. O zamana kadar çok namlı Falanks askeri düzenini kullanan Makedonya ordusuna karşı üç defa galebe çaldığı ve Asya'da çok güçlü olan Selevkos İmparatorluğu ordusuna galip gelmiş olduğu için Roma Cumhuriyeti askeri üstünlüğünü pratikte ispat etmişti. Bunun için Roma Cumhuriyeti'ne savaş ilan etmenin küçük Achaea Ligi devleti için rasyonel bir karar olmadığını Achaea Ligi devlet adamları bilmekte idiler. Achaea'lı antik Yunan tarihçi Polybius bu devletin böyle acayip akla gelmez politik karar vermesini bu devletin merkezinde bulunan demogogların halkı kandırmasına ve halkın her yabancılara karşı üstünlük hislerini kamçılayarak ve zayıf bir ülkenin büyük ve güçlü kişiyi yenebileceği imajlarını kullanarak bu devleti bu sanki intihar etme durumuna soktuklarını iddia etmektedir. Gerçekten bu savaş ilanı üzerine M.Ö. 146'da general "Lucius Mummius" [2] komutasındaki Romalı lejyonlar Achaea Ligi üzerine yürüyüp bu devletin pek küçük ve çelimsiz ücretli ordusunu "Korint Muharebesi"'nde pek kolaylıkla yendiler. M.Ö. 146'da Romalı ordular bu devletin en önemli şehri olan Korint şehrini tamamen yerle bir ettiler.[3]
Bu döneme kadar Roma Cumhuriyeti hemen hemen bir yüzyıl Yunanistan'da arka arkaya kriz çıkmasına rağmen bu ülkenin tamamen idaresini eline almamış; Roma'ya tabi olan yerel devletler bu kendi ülkelerini kısmen bağımsız olarak yönetmişler ve sadece krizleri idare şeklinde Roma merkezinden politik tedbirler uygulamıştı. Ama bunun politik istikrarsızlığa yol açtığı ve Romalı orduların hemen geri çekilmesinden sonra bu arazilerin yeniden karışıklıklar içine girdiği iyi bilinmekte idi. Dördüncü Makedonya Savaşı'ndan sonra Roma Cumhuriyeti'nin stratejik ve taktik tutumunu değiştirdi ve Yunanistan'ı tümüyle Roma Cumhuriyeti'ne ilhak etti. İdari olarak bu araziler ikiye bölündü ve Makedonya bundan sonra "Achaea" ve "Epir" adli iki Romalı eyaleti şeklinde yönetilmeye başlandılar.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sonradan "Macedonicus" ek ismi şeref olarak verilip "Quintus Caecilius Metellus Macedonicus" olarak anılmıştır.
- ^ Sonradan "Achaicus" ek ismi şeref olarak verilip "Lucius Mummius Achaicus" olarak anılmıştır.
- ^ Aynı yıl Roma orduları Kartaca şehrini yenerek Kartaca şehrini tamamen yerle bir edip bu şehrin üzerinde bulunduğu araziyi tuzlayıp pulluk ile sürerek gelecekte hiçbir işe yaramaz hale getirmişlerdir.
- İngilizce Wikipedia "Macedonian Wars" maddesi . Macedonian Wars - Wikipedia, the free encyclopedia27 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Eckstein, Arthur (2008) Rome Enters the Greek East From Anarchy to Hierarchy in the Hellenistic Mediterranean, 230-170 BC, 1.ed. Wiley-Blackwell ISBN 978-1405160728 (İngilizce)
- Grant, Micheal (2002 yeni ed.) The History of Rome Londra:Faber & Faber, ISBN 978-0571114610 (İngilizce)
