Kenan Yontunç
| Kenan Ali Yontunç | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 1904 İstanbul |
| Ölüm | 1995 İstanbul |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul |
| Uyruk | Türk |
| Alanı | Heykeltıraş |
| Sanat eğitimi | Sanayi-i Nefise Mektebi |
Prof. Ahmet Kenan Yontunç (d. 1904, İstanbul - ö. 1995, İstanbul), Türk heykeltıraş.
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk heykelcilerindendir. Yaptığı Atatürk büstleri ve heykelleriyle Türkiye’deki anıt heykelcileri arasında önemli bir yer edinmiştir. Denizcilik Bankası Karaköy Yolcu Salonu önündeki Atatürk büstü (1927), Amasya ve Tekirdağ’daki Atatürk heykelleri, 1938’de yaptığı Atatürk maskı önemli çalışmalarındadır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1904 yılında dünyaya geldi. Eski Bağdat valisi Mehmet Ali Bey’in oğludur.[1] İstanbul Sultanisi’nin yedinci sınıfından ayrılarak girdiği Sanayi Nefise Mektebi’nde bir yıl okuduktan sona[2] Münih’e gitti ve üç yılboyunca çeşitli heykel atölyelerinde dersler aldı.
Yurda döndükten sonra 1925 yılından itibaren çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. Mustafa Kemal Atatürk’ün silah arkadaşı ve zamanın 8. Fırka Komutanı General Kazım Bey’in kızı Feriha Hanım ile evlendi. Seyr-i Sefain (Deniz Yolları) İdaresinin İstanbul’da Galata yolcu salonun önüne yerleştirdiği Atatürk büstünü yaptıktan sonra (1927)[3] Atatürk’e poz verdirme imkanı buldu ve Atatürk anıt büstünü yapan ilk Türk heykelci oldu. Ardından anıt heykeller üstünde çalışan Kenan Ali Bey’in gerçekleştirdiği ve 1929 yılında Amasya ve Tekirdağ’a dikilen Atatürk heykelleri, bağımsız bir tasarım olarak ilk yerli yapım anıt heykellerdendir. Sanatçı, Türkiye’nin çeşitli illerinde 16 heykel uyguladı.[4] Çorum Atatürk Anıtı kalıbından çoğaltarak Elazığ ve Kayseri Atatürk Anıtlarını yaptı; böylece Türkiye’nin ilk anıt çoğaltan sanatçısı oldu.[5] 1930 yılında dönemin başbakanı İsmet Paşa’da büstünü yapması için kendisine poz verdi. Böylece hem Atatürk’ün hem İnönü’nün poz vererek büstlerini yaptırdıkları ilk Türk heykeltıraş oldu.[1]
1937-1938 yılında Ekonomi Bakanlığı’nda seferberlik ressamlığı görevinde bulundu. 1938’de Atatürk’e benzetme yönünden çok başarılı bir mask çalışması yaptı ve Devlet Anıtlar jürisi tarafından kültür kurumlarına tavsiye edilen bu eserin pişmiş toprak çoğaltmaları yurt çapında dağıldı. Atatürk’ün isteği üzerine öldüğünde yüzünün maskını alma görevini üstlendi.
1947’de Güzel Sanatlar Akademisi’nde asistanlığa başladı. 1955’te modlaj öğremenliğine yükseldi. Anıtkabir’in inşaatı sırasında görev alan heykeltıraşlardan biri olarak "Bayrak Direği Kaide Rölyefi", "Hitabet Kürsüsü Rölyefi ve Yazısı" ile bütün yapıdaki kuş evlerini yaptı.[6]
1969 yılında emekli oldu. Çalışmalarını İstanbul’daki özel atölyesinde sürdüren sanatçı, eserlerini 1983’te Yapı Kredi Bankası Galatasaray sergisinde sergiledi. 1995 yılında İstanbul’da hayatını kaybetti.
Başlıca yapıtları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Atatürk anıtı, 1928, Amasya
- Atatürk anıtı, 1929, Tekirdağ
- Atatürk anıtı, 1929, Kırklareli
- Atatürk anıtı, 1931, Çorum
- Atatürk anıtı, 1931, Edirne
- Atatürk anıtı, 1931, Kars
- Atatürk anıtı, 1933, Elazığ
- Atatürk anıtı, 1934, Silifke
- Atatürk anıtı, 1934, Isparta
- Atatürk anıtı, 1935, Balıkesir
- Atatürk anıtı, 1937, Kars (1931’de yapılan anıtın yerine)[7]
- Atatürk anıtı, 1937-38, Kayseri
- Atatürk maskı, 1938
- Feriha Hanım büstü, 1940, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi
- Atatürk anıtı, 1938, Mersin
- İnönü heykeli, 1938, Mersin
- Heykeltıraş Zühdü Müridoğlu başı, 1962, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi,
- Musahipzade Celal büstü, 1970, Üsküdar Şehir Tiyatrosu
- Aşık Veysel Anıtı, 1973, Gülhane Parkı, İstanbul
- Atatürk Anıtı, 1973, Üsküdar Şemsipaşa Alanı, İstanbul
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Özer Oral, Atatürk’ün ve İnönü’nün ilk büstünü ben yaptım, Milliyet gazetesi 25.02.1973
- ^ "Yontuç, Kenan Ali". Filozof.net. 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ Tophane’de bulunan Seyr-i Sefain İdaresi’nin 1933’te lağvedilmesinin ardından buradan taşınan büst, 1967’de Denizcilik Bankası Denizyolları İşletmesi tarafından Yalova Termal kaplıcalarına hediye edildi.
- ^ Kıvanç, Osman. "Cumhuriyetin Anıtları:Anıt Heykeller". Tarihtarih.com. 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ Tekiner, Aylin (2010). "Atatürk Heykelleri" (PDF). İletişim Yayınları. 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ "Anıtkabir İnşası ve Mimari Özellikleri:Emeği Geçen Sanatçılar". anitkabir.tsk.tr. 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ Karagöz, Erkan. "Kars Gezi Kitapçığı" (PDF). 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.