Küçük Murat Reis
Küçük Murat Reis (Jan Janszoon van Haarlem) Hollanda kökenli korsandır. İslam dinine geçmiş, bundan dolayı o dönemde Türk korsanı olarak bilinmiştir. 1627 senesinde Cezayir Limanı'ndan 15 pâre gemi ile yelken açıp, Cebelitarık'tan çıkmış ve kuzeye soğuk ve sisli denizlere yönelmiştir.[kaynak belirtilmeli]
Rotası
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu filo önce İspanya, Portekiz ve Fransa kıyılarını izleyip kuzeye çıkmıştır, ardından İrlanda, İskoçya, Hollanda, Danimarka, Norveç ve İzlanda'ya seferler düzenlemiştir.[kaynak belirtilmeli]
Seferleri
[değiştir | kaynağı değiştir]1631'de de İngiliz limanlarını yıllık vergiye bağlamıştır ve İngiltere'nin Bristol, Plymouth, Southampton ve İrlanda'nın Cork ve Baltimore[1] gibi birçok limanlana saldırı düzenlemiştir.[kaynak belirtilmeli]
Murad Reis'in Atlas Okyanusu'na yapmış olduğu seferlerin en ünlüsü, 12'si kadırga olan 15 parçalık bir filo ile 1627 yılında yapılan İzlanda Seferi'dir. Murat Reis, bu harekâta Manş Denizi'ni geçerek başlamış, Kuzey Denizi boyunca Danimarka ve Norveç kıyılarına taarruz etmiş, 20 Haziran 1627 tarihinde İzlanda açıklarında demirlemiştir. Bu bölgede 16 Temmuz tarihine kadar 26 gün kalan Türk denizcileri, Lundy adasını kontrol altında tutmuş, 400 esir ve büyük bir ganimetle Cezayir'e geri dönmüştür.[2] Yaklaşık 2800 deniz mili olan geri intikal seyri 27 günde tamamlayabilmiştir.[kaynak belirtilmeli]
1631 yılında İrlanda kıyısındaki Baltimore adlı yerleşkeyi yağmalamıştır. Baltimore Talanı'nda 109 kişiyi Cezayir'e köle olarak getirmiştir.[3]
Popüler kültürdeki yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2009 yılında Murat Reis'in (Janszoon) korsanlık hayatını anlatan bir tiyatro eseri Karim El Guennouni tarafından yazılmıştır.[4]
- 2007 yılında Jim Billiter tarafından, Murat Reis'in 12. kuşak torunu Lorna Parker Smith'e itafen Murat Reis'in hayatını anlatan bir "Bad Grandpa: The Ballad of Murad the Captain" adıyla bir şiir yazılmıştır.[5]
- 2021 yılında Hollandalı denizci yazar Arne Zuidhoek tarafından hayatı hakkında yazılmış kitabı piyasaya çıkmıştır.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ 17.Yüzyılda Akdenizde Korsanlık, Adrian Tinniswood, sayfa:127-140. Bölüm:8 Baltimore'un Talanı
- ^ 17.Yüzyılda Akdenizde Korsanlık, Adrian Tinniswood, sayfa:132
- ^ 17.Yüzyılda Akdenizde Korsanlık, Adrian Tinniswood, sayfa:139
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020.
- ^ Zuidhoek, Arne (2021). Jan Janszoon admiraal van Salé: de 17e-eeuwse moslimpiraat uit Haarlem (2021 bas.). Maassluis: Uitgeverij de Brouwerij. ISBN 9789083114521. 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023.
