Henri Prost
| Henri Prost | |
|---|---|
 Henri Prost'a ait bir görsel | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum adı | Henri Prost |
| Doğum | 1874 Paris, Fransa |
| Ölüm | 16 Temmuz 1959 (85 yaşında) |
| Uyruk | Fransız |
Henri Prost (d. 25 Şubat 1874 - ö. 16 Temmuz 1959), Bir Fransız mimar ve şehir plancısıydı. Özellikle Fas'ta ve Türkiye'de Kazablanka, Fes, Marakeş, Meknes, Rabat ve İstanbul için ulaşım altyapısı ve binalar, plazalar, meydanlar, gezi yerleri, parklar ile yollar içeren bir dizi kapsamlı şehir planı hazırladığı çalışmalarıyla dikkat çekmiştir. Mustafa Kemal Atatürk'ün özel davetiyle Türkiye'ye gelip ve 1935 ile 1951 yılları arasında İstanbul'un nazım planını hazırlayan ve İstanbul'un modern bir mimari ve şehir planına kavuşmasını sağlayan ünlü Fransız mimardır.
Roma'da Villa Médicis'te, Tony Garnier, Jaussely et Hebrard ile birlikte kent yenilemesi üzerine düşünceler geliştirmiştir. 1909 yılında Anvers şehrinin Şehir Planı Yarışması'nda 1.lik ödülü kazandı. Ayasofya'nın restorasyonu için yaptığı planlar, 1912'de Fransa'da (Salon des Artistes) madalya kazandı. 1928 yılında Raymond Poincaré tarafından Paris Bölgesinin çevre düzenlemesi, ulaşım planlama, organizasyon ve peyzaj projelerinin hazırlamasıyla görevlendirildi.
İstanbul'un yeniden gelişimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Prost, 1924'ten itibaren Türkiye hükûmetine düzensiz bir şekilde danışmanlık yapıyordu. 15 Mayıs 1936'da İstanbul'a gelen Prost, 27 Aralık 1950'de kontratına son verilinceye dek kentte görev yaptı. Vali-Belediye Başkanı Muhittin Üstündağ, Lütfi Kırdar ve Fahrettin Kerim Gökay ile çalıştı. Şehrin Planlama Ofisinin başına geçti ve mimari geleceğinin ana planını yazdı. Modernizasyon ve koruma özünde yatıyordu.[1] Prost, daha sonra 1947'de yaklaşımını şu sözlerle açıkladı:
İstanbul'un modernizasyonu, en hassas nitelikteki bir cerrahi operasyonla karşılaştırılabilir. Bu, bakir bir topraklarda Yeni bir Şehir yaratmakla ilgili değil, tam bir toplumsal değişim sürecinde bir Antik Başkent'i, zenginliğin mekanizmasının ve muhtemelen yeniden dağıtımının varoluş koşullarını dönüştürebileceği bir geleceğe yönlendirmekle ilgili. Bu şehir inanılmaz bir aktivite ile yaşıyor. Ticari ve endüstriyel gelişmeye zarar vermeden, yeni yerleşimlerin inşasını durdurmadan dolaşımın ana eksenlerini gerçekleştirmek ciddi bir ekonomik ve sosyal zorunluluktur; ancak görkemli yapıların hakim olduğu eşsiz manzarayı korumak, birincisi kadar buyurucu bir zorunluluktur.[1]
İstanbul'un yeniden inşasında anıtların korunması; mevcut yolların topoğrafyaya uygun olarak genişletilmesi; hijyensiz, eski bina ve güneşsiz, havasız mahallelerin bakımı ve parklarla (espaces libres) geliştirilmesi, güzelleştirilmesi; kent sakinleri için ekonomik ve hijyenik amaçlar doğrultusunda işlevsel bölgelerin (endüstri, kamu alanları, konut, ulaşım) belirlenmesi; ve İstanbul'un kentsel özelliklerinin koruması temelinde kapsamlı planlar hazırlayıp uygulanmasını sağlamıştır. Atatürk, savunmasının ardından İstanbul Ulu Camii olarak hizmet veren Ayasofya'nın müzeye dönüştürülmesini onayladı. Ancak sonra Prost'un ana planının şehrin tarihi yapısına ağır bir müdahaleci yük bindirdiği ortaya çıktı. 1948'de, daha önce Atatürk'e bir mektup yazan, tarihi tozunu bile bozmadan şehri korumasını tavsiye eden Le Corbusier tarafından eleştirildi.[1] Prost'un bugün tartışmalı kabul edilen kararları arasında tarihi Taksim Kışlası'nın yıkılması da gösterilebilir.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Aydemir, Işık. İki Fransız Mimarı Henri Prost ve August Perret'nin İstanbul ile İlgili Çalışmaları, MEGARON Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi E-Dergisi, Beşiktaş, İstanbul, Cilt 3, Sayı 1, 2008, 104-111
- Akpınar, I., “İstanbul’u (Yeniden) İnşa Etmek: 1937 Henri Prost Planı,” 2000'den kesitler II: Cumhuriyet'in Mekanları/Zamanları/Insanları, Doktora Araştırmaları sempozyumu Kitabı, ed. Elvan ERGUT, B. İmamoğlu, Ankara: Dipnot yayınları ve ODTU yayınevi, 2010, s.107-124.
- ^ a b c Bilsel, F. Cânâ. Shaping a Modern City out of an Ancient Capital: Henri Prost's plan for the historical peninsula of Istanbul. (n.a.) Ankara, Turkey: Middle East Technical University, Department of Architecture. PDF 23 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Yildirim, Birge. Transformation of public squares of Istanbul between 1938-1949. Istambul: Istanbul Technical University, Faculty of Architecture. The 15th International Planning History Society (IPHS), 15–18 July 2012. PDF 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- İmparatorluk Başkentinden Cumhuriyetin Modern Kentine: Henri Prost’un İstanbul Planlaması (1936-1951) 13 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ali Cengizkan, Doç. Dr., ODTÜ Mimarlık Bölümü 13 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
