Fatos Nano
| Fatos Nano | |
|---|---|
| |
| Fatos Nano (2003) | |
| Arnavutluk Başbakanı | |
| Görev süresi 31 Temmuz 2002 - 10 Eylül 2005 (3 yıl, 41 gün) | |
| Başkan | Alfred Moisiu |
| Yerine geldiği | Pandeli Majko |
| Yerine gelen | Sali Berişa |
| Görev süresi 25 Temmuz 1997 - 28 Eylül 1998 (1 yıl, 65 gün) | |
| Başkan | Rexhep Meidani |
| Yerine geldiği | Bashkim Fino |
| Yerine gelen | Pandeli Majko |
| Görev süresi 22 Şubat 1991 - 5 Haziran 1991 (103 gün) | |
| Başkan | Ramiz Alia |
| Yerine geldiği | Adil Çarçani |
| Yerine gelen | Ylli Bufi |
| Sosyalist Parti Başkanı | |
| Görev süresi 13 Haziran 1991 - 10 Ekim 2005 (14 yıl, 119 gün) | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Edi Rama |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Fatos Thanas Nano 16 Eylül 1952 Tiran, Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti |
| Partisi | Arnavutluk Sosyalist Partisi |
| Evlilik(ler) | Rexhina Nano (1976–2001) Xhoana Nano (2002–sürüyor) |
| Çocuk(lar) | Sokol Edlira Klajdi (üvey oğlu) |
| Bitirdiği okul | Tiran Üniversitesi |
| Mesleği | siyasetçi |
| Dini | Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi |
| İmzası | 
|
Fatos Thanas Nano (d. 16 Eylül 1952 Tiran, Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti), üç kez Arnavutluk Başbakanı olan bir Arnavut siyasetçidir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Fatos Nano, 16 Eylül 1952 tarihinde Arnavutluk'un başkenti Tiran'da doğdu. Babası Arnavutluk Devlet Radyo ve Televizyonu'nun eski direktörü Thanas Nano, annesi devlet memuru Maria (Şuteriki) Nano idi. Ailedeki kız kardeşleri arasındaki tek erkek çocuktu.[1]
Siyasi hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]
1984 ile 1990 yılları arasında çalıştığı Tiran'daki Marksist-Leninist Araştırmalar Enstitüsü'nde Doğu Bloku ülkelerinin piyasa ekonomilerindeki sosyo-ekonomik sorunlar ve reformların araştırmacısı olarak görev yaptı.[1][2] Fatos Nano, Marksist-Leninist Araştırmalar Enstitüsü'nde çalışırken Enver Hoca'nın karısı Necmiye Hoca'nın gözetimi altındaydı. Özel bir görev için seçildi; Necmiye Hoca'nın kariyerini takip ettiği ve stratejik noktalarda işten işe taşınmasına yardımcı oluyordu.[1]
Çeşitli Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde komünist rejimlerin çöküşü, Cumhurbaşkanı Ramiz Alia'yı eski komünist nomenklatura (Doğu Bloku ülkelerinde bürokraside çeşitli kilit idari pozisyonları ellerinde tutan elitler) görevlilerini, bürokrasi ve hükûmetten kademeli olarak kaldırmaya zorladı, bu nedenle Şubat 1991'in sonunda Alia Nano'yu bu amaçla geçiş hükûmetinin başbakanı olarak atadı. O yıl ülkede komünizm sonrası yapılan ilk demokratik seçimleri organize etti ve ülkenin liberal demokrasi ve Serbest piyasa ekonomisine geçişini hazırladı.[1][2][3]
1991-1996 ve 1997-2009 yılları arasında Arnavutluk Sosyalist Partisi'nin ve Arnavutluk Meclisi'nin ilk üyesi ve kurucusuydu. Arnavutluk Emek Partisi'nin Anti-Revizyonist Marksist-Leninist ideolojisini, halefi Sosyalist Parti için sosyal demokrasiye dönüştürdü.[4]
Sosyalist Parti liderliği sırasında, reformların bir sonucu olarak, Sosyalist Enternasyonal ve Avrupa Sosyalistler Partisi'ne katıldı.[5][6] Nano, 2007 cumhurbaşkanlığı seçiminde aday oldu ancak kazanamadı. 2012 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yine aday adayı olarak çalıştı, ancak aday olamadı.[7] Çünkü Parlamentodaki partilerin liderleri, milletvekilleri seçimlerinde kendisinin aday olarak seçilmesini engellediler.[8]
Sosyalist Parti içinde yeni hareket girişimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Haziran 2012'deki Cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra Nano, "sosyalist zaferi için Nano Hareket" adlı bir hareket başlattı. Amacı Parti Lideri Edi Rama tarafından kurulan otokrasiyi bitirip, Sosyalist Partinin liderliğini geri almaktı. Çoğu siyasi gözlemciye göre, bu yeni hareket görevdeki Başbakan ve Sosyalist Parti lideri Edi Rama'yı yenemeyecek kadar az popüler ve zayıf gösteriliyordu. Nano'nun aynı derecede popüler olmayan eski Başbakan Sali Berişa ile yaptığı arka plan anlaşmaları nedeniyle Nano'nun geçmişteki popülaritesi, elini zayıflattı ve Edi Rama'nın yargı, yönetim ve ekonomi üzerine gerçekleştirdiği popüler reformları, onun Arnavutluk Sosyalist Partisi'nin Başbakanı ve Lideri olarak görevini sürdürmesini sağladı.[9][10]
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]Fatos Nano'nun üç kitabı bulunmaktadır.
- Socialimperializmi sovjetik në ekonominë kapitaliste botërore (Dünya kapitalist ekonomisinde Sovyet sosyal emperyalizmi) (1987)
- Die Sowjetunion: ein kapitalistisches, imperialistisches Land (Sovyetler Birliği: Kapitalist, emperyalist bir ülke)(1988)
- Dosja Nano (Nano dosyası) (1994)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d "Cable 97TIRANA1976, Biography of New Albanian Prime Minister" (İngilizce). WikiLeaks. 30 Ağustos 2011. 10 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2020.
- ^ a b Rexhina Nano (2008). "Të jetosh kohën" (Arnavutça). Botimet DUDAJ. s. 66. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.
- ^ Blendi Fevziu (4 Şubat 2010). "Opinion" (Arnavutça). 30 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2020.
- ^ Rexhina Nano (2008). "Të jetosh kohën" (Arnavutça). Botimet DUDAJ. s. 108. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.
- ^ "XX Congress of the Socialist International" (İngilizce). New York. 9–11 Eylül 1996. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2016.
- ^ ""PES Associate Parties"" (İngilizce). 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2016.
- ^ Sokol Balla (19 Nisan 2012). "Fatos Nano, interviste ne Top Story". 4 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2016.
- ^ "Takimi ne mbremje, Rama sot me Berishën: Nano, jo kandidat i PS" (Arnavutça). Panorama. 3 Haziran 2012. 8 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2016.
- ^ "Lëvizja Nano për fitoren e socialistëve" (Arnavutça). Top Channel. Haziran 2012. 16 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2020.
- ^ "Lëvizja Nano: Nismë statutore për largimin e Ramës". Gazeta Panorama (Arnavutça). 13 Haziran 2012. 5 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Bağımsız Arnavutluk (1912-1914) | |
|---|---|
| Arnavutluk Prensliği (1914-1925) | |
| Birinci Arnavutluk Cumhuriyeti (1925-1928) |  |
| Arnavutluk Krallığı (1928-1939) | |
| İtalyan İşgali (1939-1943) | |
| Alman İşgali (1943-1944) | |
| Komünist Arnavutluk (1944-1991) | |
| Arnavutluk Cumhuriyeti (1991-günümüz) | |
