Fırat Tüneli
 Semiramis bahçeleri, Fırat nehrinin önünde (Alain Manesson Mallet, Description de L'Univers, 1683) | |
| Coğrafya | |
|---|---|
| Konum | Babil[1] |
| Koordinatlar | 32°32′11″N 44°24′54″E / 32.5363°K 44.4150°D |
| Giriş (batı) | Babil'de Fırat'ın batı kıyısı |
| Giriş (doğu) | Babil'de Fırat'ın doğu kıyısı |
 | |
| Özellikler | |
| Durum | Artık mevcut değil; muhtemelen efsanevi |
| Sahibi | Semiramis |
| Uzunluk | 929 metre (0,577 mi) |
| Tüneller | |
Fırat Tüneli, Mezopotamya'da Babil şehrinin iki yarısını birbirine bağlamak için Fırat Nehri'nin altına inşa edildiği iddia edilen efsanevi bir tüneldir.[1][2]
Kesin olarak inşa edildiği bilinen ilk su altı tüneli, 1841 yılında tamamlanan Thames Tüneli'dir.[1]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Kraliçe Semiramis tarafından inşa edilen ve kullanılan tünelin tanımı Diodoros (MÖ 50) tarafından Bibliotheca Historica'da verilmiştir:[3]
"Bütün bunlardan sonra Babil'de alçak bir arazide, dört karelik bir havuz için bir yer kazdı, her karesi üç yüz fersah uzunluğundaydı, tuğla ile kaplanmış ve kükürtle çimentolanmıştı ve tamamı beş otuz ayak derinliğindeydi: önce nehri buraya çevirdi, sonra bir saraydan diğerine tonoz biçiminde bir geçit yaptı, kemerleri sağlam ve güçlü tuğladan yapılmış ve her iki tarafı bitümle sıvanmıştı, dört arşın kalınlığındaydı. Bu tonozun duvarları yirmi tuğla kalınlığındaydı ve kemerlerin yanında ve üstünde on iki ayak yüksekliğindeydi ve genişliği on beş ayaktı. Bu iş iki yüz altmış günde tamamlandığında, nehir tekrar eski kanalına çevrildi, böylece tüm işin üzerinden akan nehir, Semiramis nehri geçmeden bir saraydan diğerine gidebilirdi. Aynı şekilde tonozun her iki ucuna Pers İmparatorluğu zamanına kadar devam eden iki tunç kapı yaptı."
Philostratus (ö. MS 250) ayrıca tünelin inşasını Tuvanalı Apollonios'un Hayatı eserinde şöyle anlatmaktadır:[5][6]
"ve [Babil] Fırat nehri tarafından benzer şekilde ikiye bölünmüştür; ve nehrin altından, her iki yakadaki sarayları görünmeyen bir geçitle birbirine bağlayan olağanüstü bir köprü geçer. Çünkü Medea adında bir kadının eskiden bu bölgelerin kraliçesi olduğu ve nehrin altını daha önce hiçbir nehrin köprülenmediği bir şekilde aştığı söylenir; çünkü söylendiğine göre taşlar, bakır, zift ve insanların su altında duvarcılıkta kullanmak üzere keşfettikleri her şeyi elde etmiş ve bunları nehrin kıyıları boyunca yığmıştır. Sonra dereyi göllere doğru yönlendirmiştir; ve nehir kurur kurumaz iki kulaç kazmış ve her iki yakadaki saraylara yeraltı mağarası gibi açılan içi boş bir tünel açmıştır; ve dere yatağıyla aynı seviyede bir çatı ile örtmüştür. Böylece temeller ve tünelin duvarları sağlamlaştırılmıştır; Ancak ziftin taş gibi sertleşebilmesi için suya ihtiyacı olduğundan, Fırat henüz yumuşakken çatıdan tekrar akıtıldı ve böylece birleşme noktası sağlam kaldı."
— Atinalı Philostratus, Tuvanalı Apollonios'un Hayatı, book I,25. (Translation by F.C Conybeare, 1912)[5]
Yapı
[değiştir | kaynağı değiştir]
İddiaya göre inşaat, Fırat Nehri üzerine geçici bir baraj inşa edilmesiyle başlamış ve "kes-ört" tekniği kullanılarak ilerlemiştir.[1]
Tünelin 12 fit (3,7 m) yüksekliğinde ve 15 fit (4,6 m) genişliğinde olduğu rivayet edilir.[2] Yayalar ve atlı arabalar tarafından kullanıldığı ve nehrin diğer kıyısındaki kraliyet sarayını büyük bir tapınakla birbirine bağladığı varsayılmaktadır.[2] İddiaya göre tuğla ile kaplanmış ve asfaltla su geçirmez hale getirilmiştir.[1][7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e Berlow, Lawrence (22 Nisan 2015). Reference Guide to Famous Engineering Landmarks of the World: Bridges, Tunnels, Dams, Roads and Other Structures. Routledge. s. 54. ISBN 9781135932541.
- ^ a b c Browne, Malcomn W. (2 Aralık 1990). "Tunnel Drilling, Old as Babylon, Now Becomes Safer". New York Times. 25 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2024.
- ^ Rennell, James (1800). The Geographical System of Herodotus, Examined; and Explained, by a Comparison with Those of Other Ancient Authors, and with Modern Geography. Londra: W. Bulmer and Co. s. 356.
- ^ Diodorus Siculus (1814). G. Booth (Ed.). The historical library of Diodorus the Sicilian, in fifteen books. Londra: W. M'Dowall for J. Davis. s. 107.
- ^ a b "A tunnel in Babylon under the River Euphrates". Antiquitatem. 31 Ağustos 2015. 29 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2016.
- ^ MacFarlane, Charles (1830). The Armenians: A Tale of Constantinople, Volume 2. İstanbul: Saunders and Otley. s. 297.
- ^ Diodorus Siculus. "Library of History: Book II, Paragraph 9".