İçeriğe atla

Aydın'da 1930 Türkiye yerel seçimleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Aydın
CHF
6 / 12
SCF
6 / 12

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Aydın Belediyesi ile 6 ilçenin ve 6 beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. 17 Eylül 1930 tarihinde başlayan seçimler, 17 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir.[1] Aydın il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 4.585 kadın ve 7.137 erkek olmak üzere toplam 11.722 oy kullanılmıştır.[2]

Nazilli'de yapılan seçimlerde SCF 150 oy almış CHF ise 1 oy bile alamamıştır. Bu durum Nazilli'de seçimlerin durdurulmasına neden olmuştur.[3] Belediye seçimlerinde Aydın merkez ve ilçelerde oluşan şaibeler nedeniyle 25 Eylül sabahı valilik tarafından halka seçimlerin durdurulduğu duyurulmuştur.[4] Müfettişlerce yapılan incelemelerin ardından seçimlerin tekrar başlamasına rağmen yaşandığı iddia edilen usulsüzlükler ile ilgili haberlerin ardı arkası kesilmemiş ve hem CHF hem de SCF'nin birbirilerini basın organları ile suçlamaları, siyasi gerginliğin geniş çevrelere yayılmasına yol açmıştır.[5] Aydın'daki belediye seçiminin ekim ayının ikinci haftası sonuçlanması beklenirken seçimler 2 gün daha uzatılmış ve bu olay seçimlerin SCF'nin kazanmak üzere iken iki gün uzatıldığı gibi söylemler nedeniyle SCF'li seçmenin protestosuna sahne olmuştur.[6] Aydın'da siyasi gerilimin artarak devam etmesi ve SCF'lilerin belediye binasını taşlaması gibi şiddet olayları üzerine Aydın SCF İdare Heyeti üyeleri 16 Ekim akşamı tutuklanmışlardır. Böylece Aydın seçimlerindeki tansiyon sürekli yükselmiştir.[7] Olaylı Aydın belediye seçimleri, iki parti arasındaki karşılıklı suçlamalar devam ederken 17 Ekim Cuma günü sona ermiş ve açıklanan resmî sonuçlara göre Aydın belediye seçimini CHF az bir farkla kazanmıştır. Aydın Belediye Başkanlığına 29 Ekim 1930'da Emin Ağazade Emin Bey getirilmiştir.[8]

Ancak SCF'lilerin itiraz başvuruları üzerine tespit edilen usulsüzlükler neticesinde belediye seçimlerinin İçişleri Bakanlığı'nın telgrafı ile tekrar yapılmasına karar verilmiş ve 1931 Mart ayına kadar bitirilmesi istenilmiştir.[9] Ancak seçimlerden sonra SCF'nin kendini feshetmesi nedeniyle CHF seçimlerde tek parti olarak yer almıştır. Eski SCF'lilerden oluşturulan CHF'nin yeni il teşkilatı, seçimleri başarı ile tamamlayarak yerel istikrarsızlığı kısa da olsa sonlandırmıştır. Mart 1931'de bitirilmesi planlanan seçimler, Nisan 1931'de sonuçlanmış ve Aydın'ın yeni Belediye Başkanı Raif Fevzi Bey olmuştur.[10]

İlçelere göre sonuçlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçe Parti
Merkez Cumhuriyet Halk Fırkası
Bozdoğan Serbest Cumhuriyet Fırkası
Çine Serbest Cumhuriyet Fırkası
Karacasu Cumhuriyet Halk Fırkası
Nazilli Serbest Cumhuriyet Fırkası
Söke Cumhuriyet Halk Fırkası

Beldelere göre sonuçlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Belde Parti
Atça Serbest Cumhuriyet Fırkası
Germencik Cumhuriyet Halk Fırkası
Karapınar Serbest Cumhuriyet Fırkası
Kuyucak Cumhuriyet Halk Fırkası
Umurlu Cumhuriyet Halk Fırkası
Yenipazar Serbest Cumhuriyet Fırkası
  1. ^ Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 490.01. Yer No: 286.1146.1.
  2. ^ Türk İdare Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 32, Teşrinisani 1930, s. 2309
  3. ^ Aydın Hizmet Gazetesi, 24.09.1930, sf. 1
  4. ^ Aydın Hizmet Gazetesi, 25.09.1930, sf. 1
  5. ^ Aydın Hizmet Gazetesi, 03.10.1930, sf. 1
  6. ^ Aydın Hizmet Gazetesi, 16.10.1930, sf. 1
  7. ^ Aydın Hizmet Gazetesi, 18.10.1930, sf. 1
  8. ^ Serbest Cumhuriyet Gazetesi, 31.10.1930, sf. 1
  9. ^ Aydın Anadolu Gazetesi, 19.02.1931, sf. 1
  10. ^ Aydın Anadolu Gazetesi, 02.04.1931, sf. 1