Anti-Oedipus
Anti-Oedipus: Kapitalizm ve Şizofreni, Fransız yazarlar Gilles Deleuze ve hem bir filozof ve hem de bir psikanalist olan Félix Guattari'nin 1972 tarihli bir kitabıdır. Anti-Oedipus, onların ortak çalışmaları olan Kapitalizm ve Şizofreni'nin ilk cildidir, ikinci cildi Bin Yayla (1980)'dır.
Deleuze ve Guattari kitapta, şizofreni ve psikozun yanı sıra kapitalizmin teşvik ettiği toplumsal ilerleme perspektifinden yola çıkan gevşek bir eleştirel pratik olan şizoanaliz kavram ve teorilerini geliştirdiler. Bu kavramları ele alırken psikanaliz, ekonomi, yaratıcı sanatlar, edebiyat, antropoloji ve tarihe atıfta bulunmaktadırlar.[1] Sigmund Freud'un fikirlerinin çağdaş Fransız kullanımlarının aksine, arzunun üretken süreçlerinin bir bütünü olarak kabul edilen bilinçdışını model alan ve arzu-makineleri ile organsız bedenleri birbiriyle ilişkilendiren arzu-üretim kavramını içeren bir “materyalist psikiyatri” çerçevesi çizdiler. Karl Marx'ın tarihsel materyalizmini, toplumsal üretimin farklı örgütlenmelerini, “kayıt yüzeylerini”, kodlamayı, bölgeselleştirmeyi ve “yazıya geçirme” eylemini detaylandırmak için yeniden ele almışlardır. Friedrich Nietzsche'nin güç istenci ve bengi dönüş fikirleri de Deleuze ve Guattari'nin şizofreniyi tanımlama biçiminde rol oynamaktadır. Kitap, Deleuze'ün Fark ve Tekrar ve Anlamın Mantığı'nda radikal bir oluş anlayışını keşfetmek için Nietzsche'nin fikirlerini kullanan önceki düşüncelerinin çoğunu geliştirmektedir.
Deleuze ve Guattari ayrıca Spinoza, Kant, Charles Fourier, Charles Sanders Peirce, Carl Jung, Melanie Klein, Karl Jaspers, Lewis Mumford, Karl August Wittfogel, Wilhelm Reich, Georges Bataille, Louis Hjelmslev'in Jacques Lacan, Gregory Bateson, Pierre Klossowski, Claude Lévi-Strauss, Jacques Monod, Louis Althusser, Victor Turner, Jean Oury, Jean-François Lyotard, Michel Foucault, Frantz Fanon, RD Laing, David Cooper ve Pierre Clastres'in felsefelerinden ve teorilerinden yararlanıyor ve onları eleştiriyor.[2]
Ayrıca, eserlerinde şizofreni kavramını “üretken ve yeniden üretken arzu-makineleri evreni” olarak ortaya koyan yazar ve sanatçılardan da yararlanırlar. Bunlar Antonin Artaud, Samuel Beckett, Georg Büchner, Samuel Butler, D. H. Lawrence, Henry Miller, Marcel Proust, Arthur Rimbaud, Daniel Paul Schreber, Adolf Wölfli, Vaslav Nijinsky, Gérard de Nerval and J. M. W. Turner.[2]
Dolayısıyla, yararlandığı kaynak malzemenin zenginliği ve çeşitliliğiyle başarmak için yola çıktığı büyük görev göz önüne alındığında, Anti-Oedipus, Michel Foucault'nun metnin önsözünde önerdiği gibi, “en iyi ‘sanat’ olarak okunabilir” ve onu felsefede “yeni teorik referans olarak okumak bir hata” olacaktır.[3]
Anti-Oedipus yayınlandıktan sonra büyük bir sansasyon yarattı ve çağdaş felsefede değişimlere neden oldu. Lyotard'ın Libidinal Ekonomi'yle birlikte "arzunun mikropolitikası”nda kilit bir metin olarak görülmektedir. Akıma yönelik alışılmışın dışındaki eleştirileri nedeniyle Lacan'cılığı yerle bir ettiği düşünülmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Deleuze, Gilles ve Félix Guattari . 1972. Anti-Oedipus . Trans. Robert Hurley, Mark Seem ve Helen R. Lane. Londra ve New York: Süreklilik, 2004. Cilt Kapitalizm ve Şizofreni'nin 1. 2 cilt. 1972–1980. Trans. L'Anti-Oedipe'nin . Paris: Les Editions de Minuit.0-8264-7695-3ISBN 0-8264-7695-3 . Önizleme Google Kitaplar'da mevcut
- Deleuze, Gilles ve Félix Guattari. 1980. Bin Yayla . Trans. Brian Massumi . Londra ve New York: Süreklilik, 2004. Cilt Kapitalizm ve Şizofreni'nin 2. 2 cilt. 1972–1980. Trans. Mille Plateaux'nun . Paris: Les Editions de Minuit.0-8264-7694-5ISBN 0-8264-7694-5 .
