Ahmet Hamdi Martonaltı
Ahmet Hamdi Martonaltı Telgrafçı Manastırlı Hamdi Bey | |
|---|---|
 Telgrafçı Manastırlı Hamdi Bey | |
| Doğum | 1891 Manastır, Kuzey Makedonya |
| Ölüm | 9 Aralık 1945 Konya, Türkiye |
| Defin yeri | Musalla Mezarlığı |
| Meslek | Telgraf memuru |
Ahmet Hamdi Martonaltı ya da bilinen adıyla Telgrafçı Manastırlı Hamdi Bey, İstanbul'un İngiliz birlikleri tarafından işgal edildiği 16 Mart 1920 günü işgal haberini ve gelişmeleri Milli Mücadele'nin lideri Mustafa Kemal Paşa'ya ileterek tarih sahnesine çıkmış telgraf memuru.
İşgalden sonra İstanbul'dan kaçıp Kurtuluş Savaşı boyunca telgrafçı olarak cephede görev yapmıştır. Savaştan sonra Beyaz şeritli İstiklal Madalyası ile taltif edildi. 1927'de Mustafa Kemal, Türkiye Büyük Millet Meclisi kürsüsünde okuduğu Nutuk'ta onun kahramanlığına yer vererek kendisini onurlandırdı.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1891'de Manastır'da dünyaya geldi. “Ağalar” ismiyle anılan varlıklı bir ailenin mensubu idi.[1] Babası Ahmet Efendi, annesi Hasibe Hanım'dır. İlk ve orta öğrenimini Manastır'da tamamladıktan sonra 1911'de Manastır'ın Debre-i Bâla kasabasında telgraf memurluğuna başladı.
1912'de Manastır'ın Sırpların eline geçmesi üzerine ailesi ile birlikte İstanbul'a göç etti.[1] 1919 yılında İstanbul'daki Büyük Postane'de telgraf memuru olarak görev yapmaya başladı.
1919 yılı Temmuz ayından itibaren İstanbul'da olan biteni gizlice Mustafa Kemal Paşa'ya aktarma işini üstlenerek Anadolu'daki Milli Mücadele'ye destek oldu.[2] İstanbul'un İngiliz kuvvetleri tarafından işgal edildiği 16 Mart 1920 günü işgal haberini hayatı pahasına Ankara'daki Mustafa Kemal Paşa'ya ulaştırdı.
İstanbul'un İşgali
[değiştir | kaynağı değiştir]| “ | Mustafa Kemal Paşa Hazretleri'ne özeldir.
Bu sabah Şehzadebaşı’ndaki Mızıka Karakolu'nu İngilizler bastı. Oradaki askerlerle çarpışarak neticede şimdi İstanbul’u işgal altına alıyorlar. Bilgi için arz olunur. Manastırlı Hamdi. |
„ |
Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk
İstanbul'un İngilizler tarafından işgali 16 Mart 1920 günü gerçekleşti. O gün, İngiliz zırhlısından çıkan silahlı İngiliz birlikleri, Beyazıt'taki Şehzadebaşı Direklerarası'nda bulunan Kafkas Tümeni'ne bağlı birliğin karargâh ve mızıka erlerinin kaldığı koğuşu sabah 05.45'te bastı. Koğuşta uyuyan erlere ateş açarak altısının ölümüne ve onunun yaralanmasına sebep olan olayı Telgrafçı Hamdi Bey Ankara'daki Mustafa Kemal Paşa'ya saat onda bildirdi. Zaman zaman ara vererek işgali naklen Ankara'ya ve Mustafa Kemal Paşa'ya aktardı. Hamdi Bey, telgrafhanenin de basılmasına kadar işgal ile ilgili edindiği her türlü ayrıntıyı hayatını ortaya koyarak iletmeye çalıştı. Onun verdiği haberler özetlenerek Mustafa Kemal'in emri ile Anadolu ve Rumeli'deki tüm komutanların adreslerine telgraf yoluyla iletildi.
Atatürk, Telgrafçı Hamdi Bey'in fedakarlığının önemini 1927 yılında okuduğu Nutuk'ta anlatmıştır[3]
İşgalden sonra
[değiştir | kaynağı değiştir]İstanbul'un işgalinden sonra, İstanbul'daki gizli teşkilatın yardımıyla Bursa'ya, oradan Ankara'ya geçti. Mustafa Kemal Paşa'nın talimatı ile Ziraat Okulu'ndaki Heyet-i Temsiliye Karargâhı'nda telgraf memuru olarak görevlendirildi.
Batı Cephesinde telgrafçılık
[değiştir | kaynağı değiştir]İsmet Paşa'nın Batı Cephesi Komutanlığı'na atanmasından sonra onun yanında telgraf memuru olarak görev yaptı. Bu görevi sırasında I. ve II. İnönü zaferlerini, top sesleri arasında karargâhtan Ankara'ya ulaştırdı.
Cumhuriyet dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Cumhuriyetin ilanından sonra atandığı Akşehir'de iki yıl telgraf memuru olarak görev yaptı. Konya'da ilkokul öğretmenliği yapan Nesibe Hanım ile evlendi. Bu evlilikten Cenan, Emel ve Cantez isimli üç çocuk sahibi oldu.[1]
Akşehir'deki görevinin ardından Ankara Yenişehir Postanesi Müdürü olarak atandı. Sağlık sorunları nedeniyle bir süre tedavi gördükten sonra, kendi isteğiyle Konya İstasyonu'na birinci sınıf memur olarak atandı ve bu görevdeyken de emekli oldu.
Soyadı kanunu çıktıktan sonra Mustafa Kemal Atatürk tarafından 16 Mart günü gerçekleşen İstanbul'un işgali sırasında gösterdiği yararlılığın hatırasına Manastırlı Hamdi Bey'e, "Martonaltı" soyadını verdi.
9 Aralık 1945 tarihinde Konya'da öldü. Mezarı Konya'da bulunan Musalla Mezarlığı'nda bulunmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "İhsan Kayseri, Telgrafçı Hamdi Martonaltı, Konya Merhaba Gazetesi, 08.12.2009". 15 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2010.
- ^ "Ertan Ünal, Manastırlı Hamdi'nin Gerçek Öyküsü, Popüler Tarih Dergisi". 23 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2010.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, 6. Bölüm, Ataturktoday.com sitesi, Erişim tarihi:16.04.2012". 12 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2013.