Aşık Veysel Müzesi
| Âşık Veysel Müzesi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Açılış | 21 Mart 1982 |
| Koordinatlar | 39°27′40″K 36°09′55″D / 39.46111°K 36.16528°D |
| Tür | Müze-ev |
| Yönetici | Sivas Müze Müdürlüğü |
Âşık Veysel Müzesi, Türkiye'de Sivas'ta, Şarkışla ilçesinin Sivrialan Köyü'nde ünlü halk ozanı Âşık Veysel'in müze olarak düzenlenen evidir.
Âşık Veysel Şatıroğlu'nun doğduğu ev Kültür Bakanlığı tarafından 1979 yılında kamulaştırılmış, 1982 yılında yenilenerek müze olarak ziyarete açılmıştır.[1] Ev ve 2012'de yapılan ek binadan oluşan müzede Âşık Veysel'in fotoğrafları, kişisel eşyaları, şiirleri ve onunla ilgili yayınlanan eserler ve balmumu heykeli sergilenmektedir.[2]
İki bina arasındaki "Karanlık Oda" denen bölüm bulunur.[3] Bu bölümde ziyaretçiler görme engelli Âşık Veysel'in dünyasını anlamak için bu karanlık odadan geçerler. Müzede Âşık Veysel, görme engelli ziyaretçilere kabartma yazılarla anlatılır.[4]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Görme yetisini çiçek hastalığı sonucu kaybeden Âşık Veysel, Sivas'ta 1931'de düzenlen Âşıklar Bayramı'nda Ahmet Kutsi Tecer tarafından keşfedilmiş ve şiirleri ülke çapında tanınmıştı. Ozan, bir çok vilayeti gezdikten ve 6 köy enstitüsünde saz öğretmenliği yaptıktan sonra "Bütün hislerim kulaklarımda… Şehirde o gürültüler kulağımı kapatıyor." diyerek 1946'da ani bir kararla köyüne dönerek çiftçilikle uğraşan ve 21 Mart 1973'te ölmüştür. Köydeki evi, 1979 yılonda Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kamulaştırıldı. İki oda ile odaların bitişiğindeki mutfak, depo ve salondan oluşan ev, müze olarak düzenlenip 21 Mart 1982'de ziyarete açıldı.
2009 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından restore edildi; 7 Aralık 2012'de yeniden ziyarete açıldı.[5] Tasarımı ve kürasyonu, 2012 yılında Sivas Müze Müdürlüğü tarafından İsveç’in Stockholm kentindeki Synskadades Müzesi ile birlikte yürütülen "Avrupa Birliği-Türkiye Kültürlerarası Diyaloğu Müzeler Hibe Programı" kapsamındaki "Müzeler Arası Kültür İttifakı Projesi" kapsamında yeniden düzenlendi.[6] Düzenleme esnasında müze binası çevre dostu malzemelerle[7] yenilenmiş, sergi alanı yeniden tasarlanmıştır. Bu düzenleme sırasında Aşık Veysel'in evinin yanına iki katlı ek bir bina inşa edilmiş, ek binanın ikinci katı bir misafirhane olarak düzenlenmiştir.[8]
Bu proje dahilinde Âşık Veysel'in hayatını konu alan ve daha önce hiç yayımlanmamış bazı radyo ve televizyon kayıtlarının yer aldığı bir belgesel hazırlanmıştır. Hacı Mehmet Duranoğlu'nun hazırladığı belgesel, Aşık Veysel Müzesi'nde İsveç Synskadades Müzesi'nde düzenli olarak gösterilir.[9] Belgesel, her ziyaretçiye erişilebilir bir deneyim sunmak üzere, İngilizce altyazıyla ve işaret dili seslendirmesi gösterilmektedir[7] 2023 yılında yayımlanan bir habere göre müzeye, bir yıl içerisinde ortalama 20 bin yerli ve yabancı ziyaretçinin gelmektedir.[5]
Müzenin rehberliğini uzun süre sürdürmüş olan Aşık Veysel'in torunu Cemal Şatıroğlu'nun vefatı üzerine bu görevi, Aşık Veysel'in yol arkadaşlarından biri olan Eyüp Güleryüz'ün oğlu Mustafa Güleryüz üstlenmiştir.[10]
Ziyaret planı
[değiştir | kaynağı değiştir]Müze, görme engeli olanlar dahil tüm ziyaretçiler için erişim kolaylığı sağlamak üzere düzenleniştir. Müzede ziyaretçileri Âşık Veysel fotoğrafları ile Âşık Veysel'in anılarından kesitlerin içeren büyük panolar karşılar. Soldaki ilk oda, Âşık Veysel'in öldüğü odadır. Bu odada ozanın pipo, ağızlık, tespih, cüzdan, paket tütün, tabaka, fincan gizi özel eşyaları sergilenir. Âşık Veysel'in sazıyla oturur vaziyetteki balmumundan heykeli bu odadadır. Duvarda Âşık Veysel'in imzası ve parmak izinin olduğu bir pano vardır.[11]
Ana kapının sağ tarafında kalan ilk odada L biçiminde tahta sedirler ve televizyon bulunur. Ziyaretçiler sedirde oturarak Âşık Veysel belgeselini izleyebilir. Bitişik odada mutfak vardır. Mutfakta Âşık Veysel'in kullanmış olduğu bakır tencere, tabaki fincan takımı, güğüm, lüks lambası gibi eşyalar sergilenir. Duvarda geniş aile fotoğrafı ile hakkındaki eski dergilerde hakkında çıkan yazılar asılmıştır.
Salon bölümünde Âşık Veysel'in yağlıboya tablosu, fotoğrafları, yüz maskı, oğlunun sazı bulunur. Ayrıca içinde onun hakkında yazılmış eserler bulunan bir kütüphane ile ziyaretçi defterinin durduğu bir çalışma masası vardır.
Müzenin ev ile ek binaya bağlantı kuran ve "Karanlık Oda" adı verilen bölümde görme engelli bireyler için braille alfabesiyle yazılmış "Uzun İnce Bir Yoldayım" sözüne yer verilirken diğer misafirler için ise karanlıkta 2-3 saniye, yerleştirme sanatı sonunda Aşık Veysel heykeli beliriyor.[5]
Ziyaretçiler salon bölümünden sonra karanlık odadan geçerek ek binaya girerler. Bu bölümde Âşık Veysel hakkında büyük panolar yardımıyla sunulan tasarımlar bulunur. Âşık Veysel dizelerinin küçük renkli kartlara basılarak tavanda oluşturulmuş gökyüzünden sarktıldığı tasarım, en ilgi gören bölümlerdendir.[11]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Aşık Veysel'in bağlaması -
Aşık Veysel'in ses kayıt cihazı
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "AŞIK VEYSEL MÜZESİ | Kültür Portalı". web.archive.org. 11 Mart 2023. 11 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2023.
- ^ "Aşık Veysel Müzesi, Ziyaretçilerine Tarihî Bir Yolculuk Sunuyor". web.archive.org. 8 Mayıs 2023. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Aşık Veysel Müzesi FPV dronla görüntülendi". TRT Haber. 4 Ağustos 2023. 6 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ "Aşık Veysel Müzesi'ndeki 'karanlık oda'". NTV. 6 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ a b c "Aşık Veysel Müzesi ziyaretçilerini "uzun ince bir yolculuğa" çıkarıyor". Anadolu Ajansı. 25 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024.
- ^ "Aşık Veysel Müzesi'nin Sergi Tasarımı ve Kürasyonu Yenilenecek". Son Dakika. 16 Mart 2012. 6 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ a b "Aşık Veysel Müzesi". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024.
- ^ "Sivas Aşık Veysel Müzesi broşürü" (PDF). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024.
- ^ "Sivas Aşık Veysel Müzesi | Turkish Museums". TurkishMuseums.com. 6 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ "Aşık Veysel'in evi yol arkadaşının oğluna emanet". www.aa.com.tr. 9 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2024.
- ^ a b Çevik, Samet; Atasoy, Özlem Aydoğdu (30 Kasım 2023). "DOSTLAR BENİ HATIRLASIN: EDEBİYAT TURİZMİ BAĞLAMINDA ÂŞIK VEYSEL MÜZESİ". Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 47: 1-12. ISSN 1305-5143.