Distritong pambatas ng Cotabato

Pilipinas
Ang artikulong ito ay bahagi ng seryeng: Politika at pamahalaan ng Pilipinas
Saligang Batas Pagreporma Mga Batas at kodigo ligal
Tagapagpaganap Pangulo ng Pilipinas Pangulong Ferdinand Marcos Jr. (PFP) Pangalawang Pangulong Sara Duterte-Carpio (Lakas-CMD) Gabinete Mga kagawarang tagapagpaganap Lokal na Pamahalaan
Tagapagbatas Kongreso Senado Pangulo ng Senado Juan Miguel Zubiri (Malaya) Kapulungan ng mga Kinatawan Ispiker Martin Romualdez (Lakas) Mga distrito Representasyon ng lapiang-tala Mga Lokal na Tagapagpaganap Batasan ng Bangsamoro Mga Lalawigan Mga Lungsod Mga Bayan Mga Baranggay
Panghukuman Kataas-taasang Hukuman Punong Mahistrado Alexander Gesmundo Hukuman ng Pag-aapela Mga Panrehiyong Hukuman sa Paglilitis Sandiganbayan Tanodbayan Katarungang Pambarangay
Mga grupo sa saligang batas Komisyon sa Serbisyo Sibil Tagapangulo: Karlo Nograles Komisyon sa Halalan Tagapangulo: George Garcia Komisyon sa Awdit Tagapangulo: Gamaliel Cordoba
Halalan Mga nagdaang halalan Pangkalahatan: 2010 2013 2016 2019
Mga lapiang pampolitika Partido Liberal Lakas–CMD Nationalist People's Coalition Partido Nacionalista National Unity Party United Nationalist Alliance
Mga hating pampamahalaan Mga rehiyon Mga lalawigan Mga lungsod Mga bayan Mga barangay
Mga kaugnay na paksa Katiwalian sa Pilipinas Ugnayang panlabas Karapatang pantao
Atlas

Ang mga Distritong Pambatas ng Lalawigan ng Cotabato, Una, Ikalawa at Ikatlo ang mga kinatawan ng lalawigan ng Cotabato sa mababang kapulungan ng Pilipinas.

Kasaysayan

Bago hatiin ang Cotabato noong 1966

Mula 1907 hanggang 1917, ang mga hindi Kristiyanong lugar ng Pilipinas (kasama ang Departamento ng Mindanao at Sulu) ay hindi nabigyan ng representasyon sa mababang kapulungan ng Lehislatura ng Pilipinas. Ngunit sa bisa ng Philippine Autonomy Act ng 1916 na naipasa ng Kongreso ng Estados Unidos, at ng Kautusan Blg. 2711 (Revised Administrative Code) na naaprubahan noong Marso 10, 1917, nabigyan ng karapatang marepresentahan ang Departamento ng Mindanao at Sulu sa mababang kapulungan. Limang kinatawan ang itinalaga ng Gobernador-Heneral na kakatawan sa pitong bahaging lalawigan ng Departamento ng Mindanao at Sulu — Agusan, Bukidnon, Cotabato, Davao, Lanao, Sulu at Zamboanga — sa mababang kapulungan bilang solong at-large na distrito.

Nanatili ito kahit binuwag ang Departamento noong 1920. Nagtagal ito hanggang 1935, nang bigyan ng tig-iisang kinatawan ang pitong lalawigan ng Mindanao at Sulu sa Kapulungang Pambansa, ngunit may pagkakaiba sa paraan ng paghalal. Sa mga lalawigang maraming Kristiyano (Agusan, Bukidnon, Davao at Zamboanga), may karapatang maghalal ang mga botante sa bisa ng Artikulo VI, Seksiyon 1 ng 1935 Konstitusyon. Habang sa mga lalawigang maraming Muslim (Cotabato, Lanao at Sulu), may mahigpit na kwalipikasyon sa pagboto: tanging ang mga opisyal ng bayan (pangulo, bise-pangulo at mga konsehal); senador, mga kinatawan ng kapulungan at mga delegado ng 1935 Konstitusyon; gobernador ng lalawigan at mga miyembro ng sangguniang panlalawigan; at lahat ng mga dating naluklok sa mga nasabing posisyon, ang pinayagang bumoto. Sa ganitong paraan nahalal ang kinatawan ng Cotabato noong 1935.

Sa pamamagitan ng Kautusang Komonwelt Blg. 44 na naipasa noong Oktubre 13, 1936, tuluyang nabigyan ng karapatang bumoto ang mga kwalipikadong mamamayan ng Cotabato (kasama ang Lanao at Sulu). Nagsimula itong noong eleksyon 1938.

Noong panahon ng Ikalawang Republika, nagpadala ng dalawang assemblymen at-large ang lalawigan sa Kapulungang Pambansa. Nang manumbalik ang Komonwelt, napanatili ng lalawigan ang solong distrito nito noong 1945.

Kahit naging lungsod ang Cotabato, nanatili itong kinakatawan ng lalawigan ng Cotabato sa bisa ng Seksiyon 91 ng Batas Pambansa Blg. 2634 noong Hunyo 20, 1959.

Bilang hinating Cotabato (1966–1973)

Sa bisa ng Batas Pambansa Blg. 4849 na naaprubahan noong Hunyo 18, 1966, hiniwalay ang ilang timog na munisipalidad ng lalawigan upang buuin ang Timog Cotabato (kasama ang kasalukuyang lalawigan ng Sarangani). Ayon sa Seksiyon 5 ng B.P. 4849, ang noo'y nanunungkulang kinatawan ng Cotabato ay rerepresentahan lamang ang natitirang bahagi ng lalawigan (kasama ang nakakartang lungsod ng Cotabato) sa ikalawang hati ng Ikaanim na Kongreso, pagkatapos maghalal ng sariling kinatawan ang solong distrito ng Timog Cotabato noong 1967.

Bilang kasalukuyang (Hilagang) Cotabato (1973–kasalukuyan)

sa bisa ng Presidential Decree Blg. 341 noong Nobyembre 22, 1973, tuluyan pang hinati ang Cotabato sa tatlo, Hilagang Cotabato (ngayon Cotabato), Maguindanao at Sultan Kudarat.

Bahagi ito ng kinakatawan ng Rehiyon XII sa Pansamantalang Batasang Pambansa, mula 1978 hanggang 1984. Sa bisa ng Batas Pambansa Blg. 660 noong Disyembre 19, 1983, pinalitan ang pangalan ng Hilagang Cotabato sa Cotabato.

Mula 1984 hanggang 1986, nagpadala ng dalawang assemblymen at-large ang lalawigan sa Regular Batasang Pambansa.

Sa ilalim ng bagong Konstitusyon, hinati ang lalawigan sa dalawang distritong pambatas noong 1987.

Sa pamamagitan ng Batas Pambansa Blg. 10177 na naaprubahan noong Setyembre 14, 2012, muling hinati ang lalawigan sa tatlong distritong pambatas na nagsimulang maghalal ng mga kinatawan noong eleksyon 2013.

Unang Distrito

• Munisipalidad: Alamada, Aleosan, Libungan, Midsayap, Pigcawayan, Pikit
• Populasyon (2015): 525,690

Panahon	Kinatawan
Ika-16 na Kongreso 2013–2016	Jesus N. Sacdalan
Ika-17 na Kongreso 2016–2019
Ika-18 na Kongreso 2019–2022	Joselito S. Sacdalan

1987–2013

• Munisipalidad: Alamada, Aleosan, Banisilan, Carmen, Kabacan, Libungan, Midsayap, Pigcawayan, Pikit

Panahon	Kinatawan
Ikawalong Kongreso 1987–1992	Rodrigo B. Gutang
Ikasiyam na Kongreso 1992–1995	Anthony P. Dequiña
Ikasampung Kongreso 1995–1998
Ika-11 na Kongreso 1998–2001
Ika-12 na Kongreso 2001–2004	Emmylou J. Taliño-Mendoza
Ika-13 na Kongreso 2004–2007
Ika-14 na Kongreso 2007–2010
Ika-15 na Kongreso 2010–2013	Jesus N. Sacdalan

Ikalawang Distrito

• Lungsod: Kidapawan
• Munisipalidad: Antipas, Arakan, Magpet, Makilala, President Roxas
• Populasyon (2015): 394,354

Panahon	Kinatawan
Ika-16 na Kongreso 2013–2016	Nancy A. Catamco
Ika-17 na Kongreso 2016–2019
Ika-18 na Kongreso 2019–2022	Rudy S. Caoagdan

1987–2013

• Lungsod: Kidapawan (naging lungsod 1998)
• Munisipalidad: Antipas, Magpet, Makilala, Matalam, M'lang, President Roxas, Tulunan, Arakan (tinatag 1991)

Panahon	Kinatawan
Ikawalong Kongreso 1987–1992	Gregorio A. Andolana
Ikasiyam na Kongreso 1992–1995
Ikasampung Kongreso 1995–1998
Ika-11 na Kongreso 1998–2001	Gregorio T. Ipong
Ika-12 na Kongreso 2001–2004
Ika-13 na Kongreso 2004–2007
Ika-14 na Kongreso 2007–2010	Bernardo F. Piñol, Jr.
Ika-15 na Kongreso 2010–2013	Nancy A. Catamco

Ikatlong Distrito

• Munisipalidad: Banisilan, Carmen, Kabacan, Matalam, M'lang, Tulunan
• Populasyon (2015): 459,703

Panahon	Kinatawan
Ika-16 na Kongreso 2013–2016	Jose I. Tejada
Ika-17 na Kongreso 2016–2019
Ika-18 na Kongreso 2019–2022

Solong Distrito (defunct)

1935–1967

• Kasama ang mga kasalukuyang lalawigan ng Cotabato, Maguindanao, Sarangani, Sultan Kudarat at Timog Cotabato, at mga malayang lungsod ng Cotabato at Heneral Santos

Panahon	Kinatawan
Unang Pambansang Kapulungan 1935–1938	Datu Balabaran Sinsuat
Ikalawang Pambansang Kapulungan 1938–1941	Ugalingan Piang
Unang Kongreso ng Komonwelt 1945
Unang Kongreso 1946–1949	Gumbay Piang
Ikalawang Kongreso 1949–1953	Datu Blah T. Sinsuat
Ikatlong Kongreso 1953–1957	Luminog Datu Mangelen
Ikaapat na Kongreso 1957–1961	Salipada K. Pendatun
Ikalimang Kongreso 1961–1965
Ikaanim na Kongreso 1965–1969
	silipin 1968–1972

Notes

1968–1972

• Kasama ang mga kasalukuyang lalawigan ng Cotabato, Maguindanao at Sultan Kudarat, at ng malayang lungsod ng Cotabato

Panahon	Kinatawan
Ikaanim na Kongreso 1965–1969	silipin 1935–1967
	Salipada K. Pendatun
Ikapitong Kongreso 1969–1972

Notes

At-Large (defunct)

1943–1944

• Kasama ang mga kasalukuyang lalawigan ng Cotabato, Maguindanao, Sarangani, Sultan Kudarat at Timog Cotabato, at mga malayang lungsod ng Cotabato at Heneral Santos

Panahon	Kinatawan
Kapulungang Pambansa 1943–1944	Menandang Piang
	Alfonso A. Pablo (ex-officio)

1984–1986

Panahon	Kinatawan
Regular Batasang Pambansa 1984–1986	Tomas B. Baga Jr.
	Carlos B. Cajelo

Tingnan din

• Distritong pambatas ng Mindanao at Sulu
• Distritong pambatas ng Maguindanao
• Distritong pambatas ng Sultan Kudarat
• Distritong pambatas ng Timog Cotabato

Sanggunian

• Philippine House of Representatives Congressional Library