Günorta Sudan

Günorta Sudan

(Baýdag) (Gerb)

Günorta Sudan (iňl. South Sudan), resmi ady Günorta Sudan respublikasy (iňl. Republic of South Sudan) — Afrikada ýerleşýän döwlet. Paýtagty Juba şäheri.

Taryh

Günorta Sudan demirgazykda Müsür bilen araçäkleşipdir. Müňlerçe ýyllaryň dowamynda Müsüriň medeniýeti oňa täsirini ýetiripdir. Efiopiýa bilen Nubiýa hrestýan ýurtlary bilen, Müsür araplaşandan soň, yslamlaşandan soň gündogar Sudanda yslamlaşmak prosesi geçýär. Musulman arap taýpalary göçüp-gonup ýöränler bu ýere araplaşyp, II müňýyllyklaryň ortasynda güýçli aralaşýar.

X-XII asyrda iudeý çozuşlary netijesinde tozýar. Emma XIII asyrdan hrestýan dinini saklamak üçin XVI asyra çenli göreşýärler. Oňa täsirli iri ýer eýeleri aralaşyp, her iri ýer eýesiniň eýeçiligi ýarymawtonom knýazlygy aňdypdyr. Olar daýhanlardan alynýan salgydyň hasabyna ýaşapdyrlar. Portugal kolonizatorlary, kontingente mata, aýna, çüýşe monjuklar, metal önümlerini, spirt atyjy ýaraglary getirdiler. Ýewropalylar altyn çägäni, pil süňküni müňlerçe gara reňkli gullary äkitdiler.

Ilkibaşda gul alyp gitmändirler. Amerikanyň açylmagy bilen ýagdaý üýtgedi. Braziliýa, Portugaliýa üçin baýlygyň çeşmesine öwrüldi. Gwineýanyň gündogarynda ýorb etniki gelip çykyşlylar ýaşapdyrlar.