*ጂኦግራፊ* ንኣካላዊ መልክዕ መሬት፡ ክሊማ፡ ብዝሒ ህዝቢ ደቂ ሰባት፡ ከምኡ'ውን ኣብ መንጎ እዞም ባእታታት ዘሎ ምትእስሳር ዝምድናታት ዝምልከት መጽናዕቲ እዩ። ንኽልቲኡ ተፈጥሮኣዊ ከባቢን ደቂ ሰባት ምስ ኣብ ከባቢኦም ዘሎ ዓለም ዝራኸብሉን ዝቐርጹሉን ኣገባባትን ዘጠቓልል እዩ። ቁልፊ መዳያት ጂኦግራፊ እዞም ዝስዕቡ እዮም፤
**1. ኣካላዊ ጂኦግራፊ:**
- ቅርጺ መሬት፡ ክሊማ፡ ስነ-ህይወትን ስነ-ምድራዊ መስርሕን ሓዊሱ ተፈጥሮኣዊ ባህርያት መሬት ይምርምር።
**2. ጂኦግራፊ ሰብ:**
- ኣብ ንጥፈታት ደቂ ሰባት ዘተኮረ ኮይኑ፡ ዝርገሐ ህዝቢ፡ ስደት፡ ባህላዊ መልክዕ መሬት፡ ከምኡ’ውን ጽልዋ ሕብረተሰባት ደቂ ሰባት ኣብ ከባቢ።
**3. ጂኦስፓስያል ቴክኖሎጂታት:**
- ከም ጂኦግራፊክ ኢንፎርሜሽን ሲስተምስ (GIS)ን ሪሞት ሴንሲንግን ዝኣመሰሉ መሳርሒታት ተጠቒሙ ቦታዊ መረዳእታ ንምትንታንን ኣብ ካርታ ንምስፋርን ኣብ ክልቲኡ ፊዚካውን ሰብኣውን ጂኦግራፊ ኣበርክቶ ይገብር።
**4. ካርቶግራፊ:**
- ስነ-ጥበብን ሳይንስን ምድላው ካርታ፡ ንጂኦግራፍያዊ ሓበሬታ ንምስኣልን ንምውካልን ዘኽእል።
**5. ጂኦግራፊ ከባቢ፡**
- ኣብ መንጎ ደቂ ሰባትን ከባቢኦምን ዘሎ ምትእስሳር ይድህስስ፣ እዚ ድማ ከም ለውጢ ክሊማ፣ ምሕደራ ሃፍቲ ተፈጥሮ፣ ከምኡ እውን ዘላቕነት ዝኣመሰሉ ጉዳያት ይርከብዎም።
**6. ዞባዊ ጂኦግራፊ፡**
- ፍሉያት ዞባታት ዓለም ይምርምር፣ ነቲ ዝገልጾም ፍሉያት ኣካላውን ባህላውን ባህርያት ኣብ ግምት ብምእታው።
**7. ጂኦፖለቲካ:**
- መብዛሕትኡ ግዜ ጽልዋ ጂኦግራፊ ኣብ ኣህጉራዊ ጉዳያት ኣብ ግምት ብምእታው፡ ኣብ መንጎ ዝተፈላለያ ሃገራትን ዞባታትን ዘሎ ፖለቲካዊ ዝምድናን ምትእስሳርን የጽንዕ።
**8. ጂኦግራፊ ከተማ:**
- ምስ ከተማነት፣ ትሕተ ቅርፂን ማሕበራዊ ውደባን ዝተኣሳሰሩ ጉዳያት ሓዊሱ ኣቃውማ፣ ምዕባለን ዳይናሚክስን ከተማታት ይምርምር።
**9. ባህላዊ ጂኦግራፊ:**
- ባህልታት ብከባቢኦም፡ እንተላይ ብቋንቋ፡ ሃይማኖትን ልምድታትን ብኸመይ ከም ዝቐርጹን ከም ዝቕረጹን ይድህስስ።
**10. ኣካላውን ሰብኣውን ምትእስሳር፡**
- ጂኦግራፊ ኣብ መንጎ ኣካላውን ሰብኣውን ስርዓታት ዘሎ ምትእስሳር ዘጉልሕ ኮይኑ፡ ተፈጥሮኣዊ መስርሓት ንንጥፈታት ደቂ ሰባት ዝጸልዉሉ መገድታትን ብኣንጻሩን ኣፍልጦ ይህብ።
**11. ቦታዊ ትንተና፡**
- ምምርማር ቦታዊ ቅዲታትን ዝምድናታትን ዘጠቓልል ኮይኑ፡ ዝርገሐ ተርእዮታት ኣብ መላእ ገጽ መሬት ንምርዳእ ይሕግዝ።
**12. ትምህርቲ ጂኦግራፊያዊ ሓበሬታ:**
- ጂኦግራፍያዊ ሓበሬታ ናይ ምትርጓምን ብነቐፌታዊ ምትንታንን ክእለት የዕቢ፣ ኣብ ዓለማውን ከባብያውን ጉዳያት ሰፊሕ ርድኢት የስፋሕፍሕ።
ጂኦግራፊ ንዓለም ኩለንተናዊ ኣረኣእያ ዝህብ ኮይኑ፡ ካብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝመጽእ ፍልጠት ብምውህሃድ ንዝተሓላለኸ ፕላኔትና ንምርዳእ ይሕግዝ። ከም ዘላቕነት ከባቢ፣ ከተማነትን ዓለማዊ ምትእስሳርን ዝኣመሰሉ እዋናዊ ብድሆታት ኣብ ምፍታሕ ወሳኒ ተራ ኣለዎ።
