Саноӣ — Википедия

Саноӣ
Таърихи таваллуд:	1080^[1]^[2]
Зодгоҳ:	Ғазнӣ, Афғонистон^[4]
Таърихи даргузашт:	1131^[3]
Маҳалли даргузашт:	Ғазнӣ, Афғонистон^[4]
Шаҳрвандӣ (табаият):	Давлати Ғазнавиён
Навъи фаъолият:	шоир, файласуф
Забони осор:	форсӣ
Парвандаҳо дар Викианбор

Абулмаҷд Маҷдуд ибни Одам Саноии Ғазнавӣ (форсӣ: أبوالمجد بن مجدود بن آدم سنائي الغزنوي‎, маъруф ба Ҳаким Саноӣ; 1081—1150) — ориф, сӯфӣ, зоҳид, файласуф, шоир ва нависандаи форс-тоҷик.

Зиндагинома

[вироиш | вироиши манбаъ]

Ҳаким Саноӣ соли 1080 дар Ғазнин таваллуд ёфтааст. Айёми ҷавониро дар зодгоҳаш гузаронидааст ва баъдтар ба Балх, Ҳирот, Нишопур ва ба Ҳаҷ низ рафтааст.

Ҳаким Саноӣ шоири соҳибдевон аст ва манзумаҳои Корнамои Балх, Ҳадиқотулҳақиқот, Тариқултаҳқиқ, Сайрулибод, Корнома, Ишқнома, Ақлнома, Ғарибнома, Афвнома ва ба амсоли инхо маҳсули эҷоди уст. Доир ба соли вафоти шоир санаҳои мухталифе дар сарчашмаҳои адаби кайд гардидаанд. Фавти шоир тахминан дар худуди солҳои 1140—1142 сурат гирифтааст. Макбарааш дар шаҳри Газнин то имрӯз чун мавзеи зиёратгахи умум бокист.

Маълумот роҷеъ ба баъзе аз осори адабии Санои: Девони ашъор, ки иборат аз касоид, ғазалиёт, тарчеот ва қитъаву рубоиёт буда, 13 ҳазору 780 байтро фаро гирифтааст, дар байни осори шоир макоми махсусро касб кардааст. Ғазалиёти шоир фалсафи ва ирфонист. Дар ғазалиёти у, ки то хадде масъалаи вахдати вучуди ирфони камтар ба назар мерасад, тараннуми ишқи вокеи, баёни эхсосоти ошикона ба назар мерасанд.

Намунаи ашъор

[вироиш | вироиши манбаъ]

Фарши ту дар зери по атласу шеъри насиҷ

Беваи ҳамсояро даст шуда обила

Вай ҳама‌шаб гурусна, ту зи хуриш‌ҳои хуб

Карда шикам чорсу, чун шиками ҳомила

Эзоҳ

[вироиш | вироиши манбаъ]

↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
↑ MAK (лаҳ.)
↑ https://archive.org/details/rumisworldlifewo0000schi/mode/2up — С. 14.
↑ ^4.0 ^4.1 Каталог Немецкой национальной библиотеки (нем.)

Бузургони адаби Форсӣ^(fa)

Назм

Тоҳириён ва Саффориён	Абӯсалики Гургонӣ • Фирузи Машриқӣ^(fa) • Ханзилаи Бодғисӣ^(fa) • Муҳаммад писари Васифи Саҷзӣ^(fa)
Сомониён ва Ғазнавиён	Рӯдакӣ • Робиаи Балхӣ • Шаҳиди Балхӣ^(fa) • Абушакури Балхӣ • Дақиқӣ^(fa) • Манҷики Тирмизӣ^(fa) • Касоии Марузӣ^(fa) • Фирдавсӣ • Фаррухи Систонӣ • Абулқосим Ҳасан ибн Аҳмад Унсурӣ • Манучеҳри Домғонӣ • Абуалфарҷи Рунӣ^(fa)
Салҷуқиён^(fa) ва Ҳамлаи Муғул^(fa)	Азарқи Ҳарвӣ^(fa) • Носир Хусрав • Қатрони Табрезӣ • Рашиддини Витоат^(fa) • Масъудсаиди Салмон^(fa) • Заҳири Форёбӣ • Амир Муиззӣ • Умари Хайём • Сузании Самарқандӣ^(fa) • Анварӣ^(fa) • Хоқонӣ^(fa) • Низомии Ганҷавӣ • عمعق بخاری^(fa) • Фахриддин Асъад Гургонӣ^(fa) • Бобо Тоҳир • Асадии Тӯсӣ Ирфонӣ: Саноӣ^(fa) • Аттор • Мавлоно Ҷалолуддини Муҳаммади Румии Балхӣ • Фахриддини Арақӣ^(fa)
ایلخانی^(fa) ва تیموریان^(fa)	Саъдӣ • Хусрави Деҳлавӣ • حسن‌شاه هروی^(fa) • Убайди Зоконӣ • اوحدی مراغه‌ای^(fa) • خواجوی کرمانی^(fa) • عماد فقیه کرمانی^(fa) • سلمان ساوجی^(fa) • Ҳофиз • نعمت‌الله ولی^(fa) • قاسم انوار^(fa) • امیر شاهی^(fa) ابن حسام^(fa) • Абдураҳмони Ҷомӣ • Ҳумоми Табрезӣ • Бадриддин Ҳилолӣ
Сафавиён^(fa) ва Гургониён^(fa)	Ҳалли Шерозӣ^(fa) • Ваҳши Бофақӣ^(fa) • Мухташам Кошонӣ^(fa) • فیضی دکنی^(fa) • عرفی شیرازی^(fa) • طالب آملی^(fa) • کلیم کاشانی^(fa) • Соеб Табрезӣ^(fa) • Абдулқодир Бедил
افشاریان^(fa)، قاجاریان^(fa)، سلسله پهلوی^(fa)	حزین لاهیجی^(fa) • آذر بیگدلی^(fa) • هاتف اصفهانی^(fa) • وصال شیرازی^(fa) • فروغی بسطامی^(fa) • یغمای جندقی^(fa) • غالب دهلوی^(fa) • قاآنی شیرازی^(fa) • ایرج میرزا^(fa) • پروین اعتصامی^(fa) • محمدتقی بهار^(fa)
تاریخ معاصر ایران^(fa)	احمد شاملو^(fa) • نیما یوشیج^(fa) • مهدی اخوان ثالث^(fa) • شهریار (شاعر)^(fa) • Садриддин Айнӣ • سهراب سپهری^(fa) • Гулрухсор Сафиева • پروین اعتصامی^(fa) • هوشنگ ابتهاج^(fa) • فریدون مشیری^(fa) • Фурӯғи Фаррухзод

Наср

Куҳан^(fa)

ابوالفضل بلعمی^(fa) • حدود العالم^(fa) • ابونصر مشکان^(fa) • ابومنصور موفق هروی^(fa) • خواجه عبدالله انصاری^(fa) • قابوس‌نامه^(fa) • ابوالمؤید بلخی^(fa) • نظام‌الملک^(fa) • ابوالفضل بیهقی^(fa) • عین‌القضات همدانی^(fa) • Аттор • طرسوسی^(fa) • نظامی عروضی^(fa) • اسرارالتوحید^(fa) • راحةالصدور^(fa) • شهاب‌الدین سهروردی^(fa) • Убайди Зоконӣ • شرف‌الدین رامی^(fa) • Саъдӣ • عطاملک جوینی^(fa) • حمیدی بلخی^(fa) • امام محمد غزالی^(fa) • سفینه تبریز^(fa) • طبقات ناصری^(fa) • تاریخ یمینی^(fa) • حمدالله مستوفی^(fa) • حافظ ابرو^(fa) • جوامع الحکایات^(fa) • رشیدالدین فضل‌الله همدانی^(fa) • Алишер Навоӣ • شیخ بهایی^(fa) • خواجه نصیر طوسی^(fa) • عالم‌آرای عباسی^(fa) • کاتبی ترشیزی^(fa) • آذر بیگدلی^(fa) • دولتشاه سمرقندی^(fa) • قائم‌مقام فراهانی^(fa) • محمدحسن‌خان صنیع‌الدوله^(fa)

Муъосир

محمدعلی جمال‌زاده^(fa) • رضاقلی‌خان هدایت^(fa) • زین‌العابدین مراغه‌ای^(fa) • علی‌اکبر دهخدا^(fa) • احمد کسروی^(fa) • میرزا فتحعلی آخوندزاده^(fa) • Содиқи Ҳидоят • جلال آل‌احمد^(fa) • بی‌بی‌خانم استرآبادی^(fa) • صادق چوبک^(fa) • سیمین دانشور^(fa)