palang

palang(老鷹) litep(老鷹)

【學名】：老鷹

mitesekay a ngangan：Accipiter virgatus

【英名】: eagle

Igu a ngangan： eagle

界：動物界 Animalia

salaadan (界)：salaada aadupan (動物界) Animalia

門：脊索動物門 Chordata

sacumud (門)：sacumud damiay aadupan (軟體動物門) Mollusca

綱：鳥綱 Aves

uzip (綱)：uzip ayam (鳥綱) Gastropoda

目：鷹形目 Accipitriformes

mata (目)：mata sunxing (隼形目) Architaenioglossa

科：鷹科 Accipitridae

sapamataan (科)：sapamataan palang (鷹科) Viviparidaesakabenis

老鷹的種類有很多，例如：大斑鷲、禿鷹、黑鳶等。

palang nu sakakenis han yadah, tinaku sa: da-ban-jiu, tuying,hei-yuan.

鷹的類別很多，隼、鷹、鵟、鷲、雕等等，都屬於鷹類，在每個類別里又包括很多種。

palang nu sakakenis han yadah, sun, ying, kuang, jiu, diao, u palang namin ku sausi, ilabu nunika babenisan yadahaca kuni ka babenisan.

musakamu tu palag a kawaw (老鷹概述)

鷹科是一個成員非常複雜的科，我們所熟悉的猛禽如鷹、雕、鷂、鵟和舊大陸兀鷲都是鷹科的成員。

palang a kaputan mahicaay kiya ku samataan, katinengan numita han madesay nu aadupen a palang, diao, yao, kuang atu dalu-jiu u palang hanamin a kaputan.

鷹科成員大小，習性各不相同，有最大型和最兇猛的的猛禽，也有小型的猛禽，有的食腐肉，如多種禿鷲，有的食鳥類，如雀鷹。

palang a sapamataan nu kaputan, caay namin kalecad ku nikaudip, satabakiay atu makatalay nu palangan, idaw ku adidiay nu palangan, idaw ku mukanay tu malahulay nu hecian, tinakusa u yadahay nu tu-ciu (秃鷲), idaw ku mukanay tu ayam, tinaku sa u cue-ying (雀鷹).

有的食獸類,如角雕，有的食魚，如漁雕，有的食爬蟲，如蛇雕，有的食昆蟲，如蜂鷹，還有些適應特殊的事物，如食水果的棕櫚鷲和專食蝸牛的蝸鳶。

idaw ku mukanay tu kiwmaan, tinaku sa u jiao-diao (角雕), idaw ku mukanay tu buting, tinaku sa u yu-diao (漁雕), idaw ku mukanay tu muculilay nu bauan, tinaku sa u she-diao (蛇雕), idaw ku mukanay tu cilekay, tinaku sa u feng-ying (蜂鷹), idaw henay ku matatungusay nu kawaan, tinaku sa mukanay tu hecian nu zonglu-jiu (棕櫚鷲) atu mukanay tu kacumuli a wo-yuan (蝸鳶).

鷹科可進一步劃分為9亞科，有64屬209種，其中我國有鳶亞科、鷹亞科、雕亞科、鵟亞科和禿鷲亞科，共20屬46種，並不廣泛。

palang nu sapamataan mikiayaw kita matineng tunika kenisan siwa ku sakatusa nu sapamataan, idaw ku enem a bataan idaw ku sepat nu mikeliday tusa a lasubu idaw ku siwa nu dumaan a palangan, cidek han nimita idaw ku yuan-ya-ke, ying-ya-ke, diao-ya-ke, kuang-ya-ke, tujiu-ya-ke, pulung han tusa a bataan nu mikeliday sepat a bataan idaw ku enem a masadumaay, caay ka hacica kuni ka laklak.

性情兇猛，肉食性，以鳥、鼠和其它小型動物為食；有些種類喜食屍體，如禿鷲。兩翼發達，善於飛翔，一般多在晝間活動。

ma’desay nu ayaman, heci ku kanen, u ayam, e’du atu adidiay nu aadupan ku kanen, idaw ku masadumaay manamuh mukan tu kulac, tinaku u tujiu. icelang ku sakubad, matineng mubahel, idemiad a sikawaw.

雕是大型猛禽，體型粗壯，翅及尾羽長而寬闊，扇翅較慢，常在近山區的高空盤鏇翱翔，能捕食野兔，幼畜等大形哺乳動物，也嗜食鼠類。我國常見的種類有金雕和烏雕。

Diao u tabakiay nu palangan, kibetul tabaki ku udip, sakubad atu banuh nu kikul tanayu’ ahebal, nu singpukian a sakubad han mahamaw, itini sa i buyubuyuan mubahel, miadup tu pawalil, wawa nu aadupen nu tabakiay a micucuay nu aadupen ku kanen, mukantu kalabaw. hina adih kitatu jin-diao atu wu-diao.

wayway nu hekal (外形特徵)

鷹一般指鷹屬的各種鳥類。鷹的視覺敏銳，能在高空飛翔時看到地面上的獵物。

palang han nituduan u ayam tu ku sausi. palang han malikat ku mata, itapukuwan henay mubahel makaadihtu isasaay nu aadupen.

由於鷹眼的視網膜的黃斑處有2個中央凹，不僅比一般動物多1個，而且中央凹的感光細胞每平方毫米多達100萬個。

u palang nu mata i teban idaw ku tusaay nu masalebungay a buhung, mikiyadah tu duma aadupan tu cacaya a mataan, sisa iteban nu mabuhungay anika likatan han makaala tu cacay a ming nu ping-fang-hao-mi kayadah.

上喙尖銳彎曲，下喙較短。4趾具有銳利的鉤爪，適於抓捕獵物。

老鷹為黑鳶在台灣的俗稱，台語稱來葉或厲翼。

pabaw nu sangucud madicem malikawu’, sasa nu sangucud han apuyu. sepat ku kanus masineng nu madicemay malikawu’ nu kanusan, sakapahay amidakep tu aadupan.

全身大致為褐色，翼下初級飛羽基部的白斑及如魚尾狀的尾羽特徵，幼鳥有明顯淡色羽斑與成鳥明顯不同。

u hese namin ku kulit nu udipan, sasa nu banuhan a angangan han u sanglacay ku tungaw atu mahida nu butingay nu kikulan a banuhan, wawa a ayaman han caay katinengi ku banuh nu tungaw atu balakiay a ayaman caay kalecad.

kaliwasak nika udip (分布環境)

國外鷹的分布極廣，廣泛分布於世界的各大洲。國內我國境內的鷹主要分布區為西藏、新疆和內蒙古、青海以及陝西南部安康、商洛等巴山茂林地帶均有分布。

hekal nu kitakit ahebal, mamin nu kitakitan. kitakit nu mitahan kaliwasak han itini i Si-cang, Sin-ciang atu Ney-meng-gu, Cing-hai atu San-si tilul ankang, Sang-luo sa nu Pa-san Mao-lin idaw ku nikaudipan.

kananaman nuheni maudip (生活習性)

老鷹是一種肉食性的類群，通常在峽谷內覓食。老鷹和一般鳥類的不同點在於，老鷹屬於猛禽類，一般鳥類屬於雜食類。

palang han u mukanay tuheciay a kaputan, itida ku yadah nuheni mukan i tepadtepadan nu buyu. palang atu ayam caay kalecad ku kan nuheni, palang han u ma’desay nu mukanay tu hecian, ayam hantu cancanan ku kanen nuheni.

鷹的壽命一般在50年，一次生蛋2～5枚，白底有紅棕色斑點、孵卵期約38天，它們的巢穴一般築的很高，老鷹一次生下2～5個蛋，一般僅能成活1隻小鷹。

kaudipan nuheni makatukuh tu lima a bataan ku mihcaan, kina cacay asiti’kuk han tusa ~lima a ti’kukan, sanglacay ku sasa idaw ku sumanahay nu tungawan, tulu a bataan idaw ku walu a demiadan amatiti’ tu wawa, talakaway kunipi sadibu nuheni, palang han kina cacay tusa ~ lima ku ti’kuk, nika nu cacaya a dadibuan han cacay ku malaheciay nu wawaan.

dayhiw nu aadupan (代表動物)

蒼鷹（Accipiergentilis）俗稱雞鷹或黃鷹。雄鳥體長約半米，雄鳥體形較雌鳥小，從頭部到前部為灰黑色，眼後為黑色，有明顯的白色眉斑；下體白色，雜有數目很多的灰黑色小橫斑。

cang-ying (蒼鷹, Accipiergentilis）tada ngangan han u ji-ying anucaay u huang-ying. tamaan nu palangan han tanayu nu udip makaala tu bangkiw a mian, tamaan nu palngan mikiadidi’ tu taynaan a palangan, namaka tangah katukuh nu ayawan han u abuabuan ku lumeni a kulitan, nikudan nu mataan han u lumeniay a kulitan, katinengan ku sanglacay nu kalaw a tungawan, sasa han u sanglacay ku kulit, yadah ku malamlamay nu abuabuan lumeniay a adidiay nu tungawan.

雌鳥上體及翼表面為灰褐色，眉紋白而雜以褐紋，下體白色，體下面有縱斑。蒼鷹在飛翔時，翼短而寬，先端圓，尾較長。

taynaan nu palangan pabaw atu hekal nu sakubad u abuabuan hese a kulitan, kalaw han sanglacay nu malamel atu hese a kulitan, sasa u sanglacay a kulitan, sasa idaw ku mabalatay nu tungawan. mabahel satu ku palang, apuyu ku sakubat ahebal, nuayawan mamulmul, tanayu ku kikul.

一般常常是扇翅和滑翔交替進行，呈直線狀飛翔。在飛翔時翼保持水平狀。扇翅速度較其它大型鷹類快。棲于山地森林中，善於捕食小型哺乳動物，如野兔和野鼠等，偶爾也捕食鳥類。

nika cebalan nu sakubat han masa singpuki atu pakunida han masasuala paliyun, patelek sa kunipi bahelan. mabahel satu mahidatu ku wayway, masa singpukiay anika cebalan nu kalamkam han mikikaka tu tabakiay a palangan ku amelik. maledabu i kilakilangan, manamuh midakep tu adidiay a aadupan, tinaku u pawalil atu nuumah a edu’, alahican u ayam ku dakepen.

pacebaay a pahengaday a kaudipan nu palang (虛構的鷹的一生)

有一個關於老鷹的虛構故事，是這樣說的：

pacebaay a kungku' mahinisa: 鷹是世界上壽命最長的鳥類。它一生的年齡可達70歲。

老鷹活到七十歲時已經衰老，它把全身的羽毛拔掉，把喙打碎，一個月後又長出新的羽毛和喙，從而獲得一次重生，再活七十年，活到一百四十歲。

palang i kitakitay nu satanayuay a mihcaan nu ayaman. makaala tu patu a bataan kunika udipan.makatukuh sat utu pituay a bataan nu mihcaan u maekesaytu, hamin hannida mipucpuc ku kubanuh nu udipan, pesengen nuheni ku sangucdm, cacay satu a buladan tahekaltu ku baluhay nu banu atu sangucud, kinacacay aca maudip, pitu tu abataan kuni kaudipan, katukuh tu cacay a lasubu sebat a bataan kuni kaudipan.

nananaman numita ku palang (蒼鷹的品質值得學習)

要活那麼長的壽命，它在40歲的時候必須做出困難的卻重要的決定。那就是當蒼鷹活到40歲的時候，它的爪子開始老化，無法有效的抓住獵物。

mangalay ahatida kuni kaudip, i sepatay nu mihcaan han amilihida tu saka udiih nidatengan. anu makaala sat utu sepatay a mihcaan sa, u kanus nidi malingatu tu mabaki, caay tu pakadakep tu aadupan.

它的啄變的又長又彎，幾乎碰到胸膛。它的翅膀變的十分沉重，因為它的羽毛長得又濃又厚。使得飛翔十分吃力。它只有兩種選擇:等死或經過一個十分痛苦的更新過程。

u sanucud hantu tanayu malikau’, midepitu tu baluwan. ahebat satu ku sakubad, tanayu satu ku banuh lumeni’ kibetul. ahebed satu mubahel. Sisa tusa ku papilian nuheni cacay han hamawsa mapatay anucaay sa mikingelu’ adada tu misabaluhay a dadanan.

150天的漫長操練，它必須努力的飛到山頂。在懸崖上築巢，停留在那裡不得飛翔。蒼鷹首先用它的啄打擊岩石，直到它的啄完全脫落。然後靜靜地等候新的啄長出來。

cacay a lasubu lima a batan a demiadan amangelu’, mapatay mubahel taydan i tunuh nu buyu. itini i tepatepadan sidibu, samuhmuhsa itida caay bahel. palang han sayaway u sangucud kuayaw mituktuk tu ba’tu, katukuh tuni kahetik nu sangucud. samuhmuh satu mihalhal tunika lutucan nu sangucudan.

它會用新的啄把指甲一根一根的拔掉。當新的指甲長出來後，它們便把羽毛一根一根的拔掉。5個月後，新的羽毛長出來了，蒼鷹開始飛翔。重獲新生再過30年的歲月。

u baluhay tu asangucud hamaw hannida mingucngus ku kanus mipelu’. mulangaw satu ku baluhay a kanusan, hamaw hantu nida ku banu hacacay hannida mipucpuc. katukuh tu limaay a buladan, mulutuc tu ku banuh, malingatu tu kupalang mubahel. maudip satu kinacacay aca maudip tu tuluay a bataan nuni kaudipan.

namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan (資料來源)

[1]中文維基-鷹：https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%B9%B0

[2]老鷹：https://www.easyatm.com.tw/wiki/%E8%80%81%E9%B7%B9

[3]老鷹的品質：https://www.fengliask.com/culture/17586.html