Kalist I Carigradski

Kalist I Carigradski
Lični podaci
Datum smrti	1363.
Carigradski patrijarh
Godine	1350.--1353. i od 1355.-- 1363.

Kalist I Carigradski (grč. Καλλιστος Α; ?—1363) je bio carigradski patrijarh u periodu od 1350. do 1353. i ponovo od 1355. do 1363. godine. Poštovan je u Pravoslavnoj crkvi kao svetitelj i bogoslov.

Biografija

U mladosti je živeo na Svetoj gori u skitu Magulu kod manastira Filotej pod duhovnim vođstvom Svetog Grigorija Sinajskog. Tu je, kasnije, sagradio obitelj Svetog Mamanta. Kao jeromonah živeo je u manastiru Iviron.

Za patrijarha carigradskog izabran je 1350. godine po želji i cara Jovana Kantakuzina. Posle tri godine udaljio se sa patrijarškog prestola ponovo u Svetu goru. U vreme cara Jovana Paleologa 1355. godine ponovo je vraćen na tron Carigradske patrijaršije, gde je kao patrijarh ostao do smrti.

Umro je se 1363. godine, u gradu Seru, koji je u to vreme bio u sastavu Srpskog carstva. Tamo je doputovao radi pregovora sa srpskom caricom Jelenom, tada već monahinji Jelisavetom, koja je radila na izmirenju Srpske crkve sa Carigradskom patrijaršijom. U sklopu pregovora je bilo rešavano i pitanje o pružanju pomoći Vizantiji u borbi protiv Turaka.

Autor je brojnih bogoslovskih dela: Žitije svetog Grigorija Sinaita i Svetog Teodosija Trnovskog, pouke monasima i mnogobrojne besede. Sveti patrijarh Kalist je aktivno učestvovao u podršci Svetom Grigoriju Palami i predsedavao na saboru u Carigradu 1351. godine koji je potvrdio njegovo učenje o božanskoj svetlosti i izdao „Saborski Tomos“ o tome. Pravoslavna crkva proslavlja patrijarha Kalista 20. juna po julijanskom kalendaru.

Odnos prema Srpskoj patrijaršiji

Prilikom prvog stupanja na patrijaršijski tron u Carigradu (1350), patrijarh Kalist je od svog prethodnika, patrijarha Isidora, nasledio niz problema koji su se odnosili na ranije (1346) proglašenje Srpske patrijaršije i njeno potonje širenje prema oblastima koje su do tada potpadale pod Carigradsku patrijaršiju. Kao i njegov prethodnik Isidor, patrijarh Kalist takođe nije priznavao patrijaršijsku titulu poglavara Srpske pravoslavne crkve, niti je bio spreman da se pomiri sa gubitkom sopstvene jurisdikcije nad brojnim eparhijama u zapadnim oblastima koje su ušle u sastav Srpskog carstva. Međutim, za razliku od Isidora, koji nije preduzimao izričite mere protiv Srpske crkve, Kalist je zauzeo drugačiji stav, pod uticajem cara Jovana Kantakuzina, koji je pomenuto pitanje posmatrao iz političkog ugla. Stoga je Kalist doneo odluku da prekine sve odnose sa Srpskom crkvom, a njenog poglavara je osudio zbog uzimanja patrijaršijskog naslova i prisvajanja eparhija. Takođe je osudio i srpskog cara Stefana Dušana, zbog uzimanja carskog naslova, iako taj postupak srpskog vladara nije neposredno zadirao u oblast crkvenog prava, čime se pokazalo da su Kalistove osude bile izrečene prvenstveno iz političkih razloga. U istoriografiji ne postoji saglasnost o tačnom vremenu donošenja pomenutih odluka, tako da neki istoričari smatraju da se to dogodilo nedugo po prvom stupanju Kalista na patrijaršijski tron (1350), dok drugi smatraju da se to dogodilo nešto kasnije, oko 1352. godine.

Vidi još

• Vizantijsko-srpski ratovi

Napomena

Napomena: Ovaj članak, ili jedan njegov deo, izvorno je preuzet iz Ohridskog prologa Nikolaja Velimirovića.

Literatura

• Ostrogorski, Georgije (1965). Serska oblast posle Dušanove smrti. Beograd: Naučno delo. 
• Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta. 

Spoljašnje veze

• Crkveni kalendar 20. jun
• Martin Jugie, The Palamite Controversy, 4. The triumph of Palamism (1347-1354)