Diktatori

Diktator është sundimtari i një vendi (p.sh. absolutist apo autokratik) i cili merr pushtet vetiak absolut. Kur shtetet e tjera e quajnë kreun e një shteti të veçantë diktator, ai shtet quhet diktaturë. Fjala diktator e ka origjinën nga titulli i një gjykatësi në Romën e lashtë të emëruar nga Senati për të sunduar republikën në kohë të jashtëzakonshme.

Ashtu si termi tiran, fillimisht një titull i respektuar në Greqinë e lashtë, dhe në një shkallë më të vogël autokrat, termi diktator përdoret pothuajse ekskluzivisht si një term për një sundimtar shtypës dhe abuziv.

Në përdorimin modern, termi "diktatori" është përdorur zakonisht për të përshkruar një lider, i cili mban dhe abuzon një sasi të jashtëzakonshme të pushtetit personal, veçanërisht kompetenca për të bërë ligje pa përmbajtje efektive nga një kuvend kukull. Diktaturat karakterizohet nga tiparet e mëposhtme: pezullimin e zgjedhjeve ose zhvillimin e zgjedhjeve fiktive ku personat që do të zgjidhen janë paracaktuar, pezullimin e lirive civile, shpalljen e gjendjes së jashtëzakonshme; sundim me dekret, shtypjen dhe eliminimin e kundërshtarëve politikë, lejimin vetëm të një partie politike, dhe propagandimin e kultit të diktatorit.

Termi "diktator" është i krahasueshëm, por jo sinonim me konceptin e lashtë të tiranit. Shumë nga njerëzit që kanë ardhur në pushtet në regjime të tilla si junta ushtarake, shtete një partiake dhe qeveri civile nën sundimin personal, janë përshkruar si diktatorë. Për shembull, Hitleri, Mussolini, Enver Hoxha, Mao Ce Duni dhe Kim Jong-il.

Lista e diktatorëve të kohëve moderne

Robert Mugabe i Zimbabves.

Josif Stalin

Adolf Hitler

Benito Mussolini

Francisco Franco in 1969.

Enver Hoxha

Sadam Husein në gjyqin ndaj tij në 2004

Muamer al Gadafi

Emri	Shteti	Ardhja në pushtet	Ikja nga pushteti	Ideologjia
Hoxha Enver Enver Hoxha	Shqipëri	1944	1985	Diktaturë komuniste staliniste
Ongania Juan Carlos Juan Carlos Onganía	Argjentina	1966	1970	Diktaturë ushtarake
Dollfuss Engelbert Engelbert Dollfuss	Austria	1932	1934	Nacionalizëm/Fashizëm
Lukashenko Alexander Aleksander Lukashenko	Bjellorusia	1994	present	Diktaturë Kushtetuese
Getúlio Vargas Getúlio Vargas	Brazili	1930	1945	Diktaturë Kushtetuese fashiste
Houphouët-Boigny Félix Félix Houphouët-Boigny	Bregu i Fildishtë	1960	1993	Diktaturë Kushtetuese
Bolkiah Hassanal Hassanal Bolkiah	Brunei	1967	vazhdon	Sulltanat
Dimitrov Georgi Gjergj Dimitrov	Bullgaria	1946	1949	Kommunizëm
Zhivkov Todor Teodor Zhivkov	Bullgaria	1954	1989	Kommunizëm
Compaore Blaise Blaise Compaoré	Burkina Faso	1987	vazhdon	Diktaturë Kushtetuese
Habré Hissène Hissène Habré	Çadi	1982	1990	Diktaturë ushtarake/Diktaturë Kushtetuese
Gottwald Klement Klement Gottwald	Çekosllovakia	1948	1953	Diktaturë Kommuniste
Trujillo Rafel Rafael Trujillo	Republika Dominikane	1930	1961	Diktaturë ushtarake/Diktaturë Kushtetuese
Nasser Gamal Abdel Gamal Abdel Nasser	Egjipt	1954	1970	Diktaturë Kushtetuese
Sadat Anwar Anwar Sadat	Egjipt	1970	1981	Diktaturë Kushtetuese
Mubarak Hosni Hosni Mubarak	Egjipt	1981	2011	Diktaturë Kushtetuese
Afewerki Isaias Isaias Afewerki	Eritrea	1991	në pushtet	Nationalist Diktaturë Kushtetuese
Päts Konstantin Konstantin Päts	Estonia	1938	1940	Diktaturë Kushtetuese
Mengistu Haile Mariam Mengistu Haile Mariam	Etiopia	1977	1991	Diktaturë Kommuniste Diktaturë ushtarake
Zenawi Meles Meles Zenawi	Etiopia	1991	2012	Diktaturë Kushtetuese
Marcos Ferdinand Ferdinand Marcos	Filipinet	1972	1986	Diktaturë Kushtetuese
Bainimarama Frank Frank Bainimarama	Fixhi	2006	në pushtet	Diktaturë ushtarake
Bongo Omar Omar Bongo	Gaboni	1967	2009	Diktaturë Kushtetuese
Pangalos Theodoros Theodoros Pangalos	Greqia	1926	1926	Diktaturë ushtarake
Metaxas Ioannis Ioannis Metaxas	Greqia	1936	1941	Diktaturë ushtarake
Rios Montt Efrain Efraín Ríos Montt	Guatemala	1982	1983	Diktaturë ushtarake
Nguema Francisco Macias Francisco Macías Nguema	Guinea Ekuatoriale	1968	1979	Nationalist Diktaturë Kushtetuese
Nguema Mbasogo Teodoro Obiang Teodoro Obiang Nguema Mbasogo	Guinea Ekuatoriale	1979	present	Nationalist Diktaturë Kushtetuese
Hitler Adolf Adolf Hitler	Gjermania	1933	1945	Nazizëm
Duvalier Francois François Duvalier	Haiti	1957	1971	Diktaturë Kushtetuese
Duvalier Jean Claude Jean Claude Duvalier	Haiti	1971	1986	Diktaturë Kushtetuese
Horthy Miklos Miklós Horthy	Hungaria	1920	1944	Diktaturë ushtarake fashiste
Rákosi Matyas Mátyás Rákosi	Hungaria	1947	1956	Communism
Sukarno Sukarno	Indonezia	1945	1966	Diktaturë ushtarake
Suharto Suharto	Indonezia	1966	1998	Diktaturë ushtarake
Grand Ayatollah Seyyed Ali Khamene'i Grand Ayatollah Seyyed Ali Khamenei	Irani	1989	në pushtet	Diktaturë Teokratike
Hussein Saddam Saddam Hussein	Iraku	1979	2003	Ba'athism
Mussolini Benito Benito Mussolini	Italia	1922	1943	Diktaturë ushtarake fashiste
Tito Josip Broz Josip Broz Tito	Jugosllavia	1945	1980	Socialism (Titoism)
Pol Pot Pol Pot	Kamboxhia	1975	1979	Diktaturë komuniste ushtarake
Nazarbayev Nursultan Nursultan Nazarbayev	Kazakistani	1991	në pushtet	Diktaturë Kushtetuese
Pinochet Augusto Augusto Pinochet	Kili	1973	1990	Diktaturë ushtarake
Mao Zedong Mao Zedong	Kina	1949	1976	Diktaturë Komuniste
Akayev Askar Askar Akayev	Kirgistani	1991	2005	Diktaturë Kushtetuese
Rojas Pinilla Gustavo Gustavo Rojas Pinilla	Kolumbia	1953	1957	Diktaturë ushtarake/Diktaturë Kushtetuese
Nguesso Denis Sassou Denis Sassou Nguesso	Kongo	1979	1992	Nationalist Diktaturë Kushtetuese
Kim Il-sung Kim Il-sung	Korea e Veriut	1948	1994	Diktaturë Komuniste
Kim Jong-il Kim Jong-il	Korea e Veriut	1994	2011	Diktaturë Komuniste
Kim Jong-un Kim Jong-un	Korea e Veriut	2011	në pushtet	Diktaturë Komuniste
Pavelic Ante Ante Pavelic	Kroacia	1940	1944	Diktaturë ushtarake fashiste
Batista Fulgencio Fulgencio Batista	Kuba	1952	1959	Diktaturë ushtarake
Castro Fidel Fidel CastroStampa:Disputed-inline	Kuba	1959	2008	Diktaturë Komuniste marksiste-leniniste
Ulmanis KārlisKārlis Ulmanis	Letonia	1934	1940	Diktaturë Kushtetuese
Gaddafi Muammar Muammar Gaddafi	Libia	1969	2011	Socializëm arab/Kadafizëm)
Smetona AntanasAntanas Smetona	Lituania	1926	1940	Diktaturë Kushtetuese
Mahathir Mohamad Mahathir Mohamad	Malajzia	1981	2003	Diktaturë Kushtetuese
Mohammad Najib Abdul Razak Najib Razak	Malajzia	2009	present	Diktaturë Kushtetuese
Barisan Nasional Barisan Nasional	Malajzia	1973	present	Diktaturë Kushtetuese
Gayoom Maumoon Abdul Maumoon Abdul Gayoom	Maldivet	1978	2008	Diktaturë Kushtetuese
Santa Anna Antonio Lopez de Santa Anna	Meksika	1833	1855	Diktaturë ushtarake
Diaz Porfirio Porfirio Díaz	Meksika	1876	1911	Diktaturë Kushtetuese ushtarake
Shwe Than Than Shwe	Birmania	1992	2011	Diktaturë ushtarake
Somoza Garcia Anastasio Anastasio Somoza García	Nikaragua	1936	1956	Diktaturë Kushtetuese ushtarake
Somoza Debayle Luis Luis Somoza Debayle	Nikaragua	1956	1967	Diktaturë Kushtetuese ushtarake
Khan Ayub Ayub Khan	Pakistani	1958	1969	Diktaturë ushtarake/Diktaturë Kushtetuese
Khan Yahya Yahya Khan	Pakistani	1969	1971	Diktaturë ushtarake/Diktaturë Kushtetuese
Zia-ul-Haq Muhammad Muhammad Zia-ul-Haq	Pakistani	1978	1988	Diktaturë ushtarake/Diktaturë Kushtetuese
Musharraf Pervez Pervez Musharraf	Pakistani	1998	2008	Nationalist Diktaturë ushtarake
Torrijos Omar Omar Torrijos	Panamaja	1968	1981	Diktaturë ushtarake
Noriega Manuel Manuel Noriega	Panamaja	1983	1989	Diktaturë ushtarake
Stroessner Alfredo Alfredo Stroessner	Paraguaji	1954	1989	Diktaturë ushtarake
Fujimori Alberto Alberto Fujimori	Peruja	1990	2000	Diktaturë Kushtetuese (Fujimorizëm)
Pilsudski Jozef Józef Pilsudski	Polonia	1926	1935	Diktaturë Kushtetuese ushtarake
Salazar Antonio de Oliveira António de Oliveira Salazar	Portugalia	1932	1968	Diktaturë ushtarake fashiste
Bokassa Jean-Bédel Jean-Bédel Bokassa	Republika e Afrikës Qendrore	1966	1979	Diktaturë ushtarake
Bozizé François François Bozizé	Republika e Afrikës Qendrore	2003	vazhdon	Diktaturë Kushtetuese
Carol II of Romania Carol II of Romania	Rumania	1938	1940	Diktaturë Mbretërore
Antonescu Ion Ion Antonescu	Rumania	1940	1944	Diktaturë ushtarake fashiste
Ceaușescu Nicolae Nicolae Ceaușescu	Rumania	1965	1989	Diktaturë Komuniste
Vladimir Putin Vladimir Putin	Rusia	2000	në pushtet	Putinizëm
Sindikubwabo Théodore Théodore Sindikubwabo	Ruanda	1994	1994	Nationalist Diktaturë ushtarake nacionaliste
Kagame Paul Paul Kagame	Ruanda	1994	në pushtet	Diktaturë Kushtetuese ushtarake
Abdullah of Saudi Arabia		2005	në pushtet	Monarki Absolute
Tiso Jozef Jozef Tiso	Sllovakia	1938	1945	Regjim nazist kukull
Bashir Omar Omar al-Bashir	Sudan	1989	në pushtet	Diktaturë Kushtetues ushtarake
Assad Hafez Hafez al-Assad	Siria	1970	2000	Ba'athism
Assad Bashar Bashar al-Assad	Siria	2000	në pushtet	Ba'athism
Barre Siad Siad Barre	Somalia	1969	1991	Diktaturë Komuniste ushtarake
Rhee Syngman Syngman Rhee	Korea e Jugut	1948	1960	Diktaturë Kushtetuese
Park Chung-hee Park Chung-hee	Korea e Jugut	1961	1979	Diktaturë ushtarake
Doo-hwan Chun Chun Doo-hwan	Korea e Jugut	1979	1988	Diktaturë Kushtetuese ushtarake
Primo de Rivera Miguel Miguel Primo de Rivera	Spanja	1923	1930	Diktaturë ushtarake
Franco Francisco Francisco Franco	Spanja	1939	1975	Diktaturë ushtarake fashiste
Stalin Joseph Josif Stalini	Bashkimi Sovjetik	1922	1953	Diktaturë Komuniste
Rahmon Emomalii Emomalii Rahmon	Taxhikistani	1992	në pushtet	Diktaturë Kushtetuese nacionaliste
Bourguiba Habib Habib Bourguiba	Tunizia	1957	1987	Diktaturë Kushtetuese
Ben Ali Zine El Abidine Zine El Abidine Ben Ali	Tunizia	1987	2011	Diktaturë Kushtetuese
Niyazov Saparmurat Saparmurat Niyazov		1990	2006	Diktaturë Kushtetuese nacionaliste
Berdimuhamedow Gurbanguly Gurbanguly Berdimuhamedow		2006	në pushtet	Diktaturë Kushtetuese nacionaliste
Amin Idi Idi Amin	Uganda	1971	1979	Diktaturë ushtarake
Museveni Yoweri Yoweri Museveni	Uganda	1986	në pushtet	Diktaturë Kushtetuese ushtarake
Karimov Islam Islam Karimov	Uzbekistani	1990	në pushtet	Diktaturë Kushtetuese nacionaliste
Ho Chi Minh Ho Chi Minh	Vietami i Veriut	1954	1969	Diktaturë Komuniste
Slobodan Milošević Sllobodan Milosheviç	Serbia	1989	2000	Diktaturë Nacionaliste
Guelleh Ismaïl Omar Ismaïl Omar Guelleh	Xhibuti	1999	në pushtet	Diktaturë Kushtetuese
Mobutu Sese Seko Mobutu Sese Seko	Zaire	1967	1997	Diktaturë ushtarake
Mugabe Robert Robert Mugabe	Zimbabve	1980	në pushtet	Diktaturë Kushtetuese nacionaliste

Shiko edhe

• Diktatura