Saobraćaj u Norveškoj
Norveška je za evropske uslove velika i retko naseljena zemlja (< 20 st./km²). Takođe ova skandinavska zemlja je izrazito planinska, sa mnogo zatvorenih područja, naročito sa kopna. Sve ovo čini velike prepreke kopnenom saobraćaju (autoputevi, železnica). Međutim, zahvaljujući visokom razvoju Norveške mnoge prirodne prepreke za razvoj savremenog saobraćaja su prevaziđene. Sa druge strane najduža obala u Evropi ka morima koja se nikad ne lede i vode ka razvijenom delu sveta daju veliki značaj pomorskom saobraćaju.
Norveška ima razvijen drumski, železnički, vazdušni i vodni saobraćaj. Najveći saobraćajni čvor je glavni grad, Oslo.
Državno preduzeće za železnicu je "Norveška državna uprava za železnicu" (nor. Jernbaneverket).
Po najnovijim podacima godine ukupna dužina železničke mreže u Norveškoj je 4.087 km standardne širine koloseka koloseka (1435 mm). Od toga je elektrifikovano 2.622 km (64%), a 219 km su železnice duplog koloseka. Značajan podatak je postojanje čak 696 železničkih tunela i 2760 železničkih mostova. Treba istaći i to da u ove podatke nisu uključene žičare i uspinjače, koje su u skladu sa karakterom zemlje česte i dobro korišćene.
Najveće čvorište je prestonica Oslo. Od njega kreću gotovo sve železničke linije u zemlji. Najvažnije od njih su:
- Železnica Bergen, Oslo - Dramen - Bergen, ukupna dužina 372 km.
- Železnica Ostfold, Oslo - Mos - Sarpsborg - granica sa Švedskom (ka Geteborgu), ukupna dužina 137 km.
- Železnica Vestfold, Oslo - Dramen - Skien, ukupna dužina 148 km.
- Železnica Dovre, Oslo - Hamar - Lilehamer - Dombos - Trondhajm, ukupna dužina 553 km.
- Železnica Roros, Hamar - Roros - Trondhajm, ukupna dužina 383 km.
- Železnica Kongsvinger , Oslo - granica sa Švedskom (ka Stokholmu), ukupna dužina 115 km.
- Železnica Sorland, Dramen - Kristijansand - Egersund - Stavanger, ukupna dužina km.
- Železnica Nordland, Trondhajm - Stenkjer - Mo i Rana - Bode, ukupna dužina 729 km.
Gradska železnica je prisutna u većim gradovima, u Oslu, Bergenu i Trondhajmu. Svi gradovi poseduju tramvajski prevoz i prigradsku železnicu, koja je veoma bitna s obzirom na rasplinutost i malu gustinu naseljenosti norveških gradova. Postoje planovi i za gradnje lakog metroa u ovim gradovima. Međutim, izgradnja ovog tipa prevoza započeta je samo u Bergenu, koji nema prave mogućnosti širenja (skučen između mora i strmih brda).
Železnička veza sa susednim zemljama:
Ukupna dužina puteva u Norveškoj je 90.741 km, od toga je 67.602 km sa tvrdom podlogom. Dužina autoputeva u državi je je svega 270 km (pogledati: Autoputevi u Norveškoj), što je malo za zemlju veličine Norveške, ali razumljivo s obzirom na retku naseljenost i izraziti planinski karakter zemlje. Zbog toga su uglavnom izgrađeni u južnoj polovini zemlje, gde je gustina naseljenosti veća i uglavnom predstavljaju izlazne puteve iz velikih gradova (naročito je značajan autoput oko Osla). Naročito je bitna izgradnja autoputne veze Osla sa Geteborgom u Švedskoj na jugu, a, samim tim, i savremeno priključenje na autoputnu mrežu Evrope. Sve prethodno navedeno važi i za magistralne puteve - oni su kvalitetni i uglavnom su smešteni u južnoj Norveške i duž morskih obala. Kao i kod železnice drumski tuneli i mostovi su veoma česti.
Glavni putevi u Norveška se uglavnom poklapaju sa evropskim saobraćajnim koridorima i nose brojčanu oznaku od 1 do 99. Njihova ukupna dužina je 8.769 km. "Brojevi" puteva rastu od juga ka severu. Poslednjih godina učinjeno je mnogo da se izdvoje oni pravci koji su bitniji i tako su dobijeni "Državni putevi", često se poklapajući sa putevima Evropskih koridora. Pored toga u vidu autoputa su i obilaznice oko velikih gradova (Stokholm, Geteborg, Malme).
Najvažniji državni magistralni putevi su:
- Državni put E6, granica sa Švedskom - Sarpsborg - Mos - Oslo - Hamar - Lilehamer - Dombos - Trondhajm - Stenkjer - Mo i Rana - Bode - Alta - Kirkenes - granica sa Rusijom, ukupna dužina 2630 km.
- Evropski put E8, Tromse - granica sa Finskom, ukupna dužina 118 km.
- Državni put E10, Lofotska ostrva - narvik - granica sa Švedskom, ukupna dužina 60 km.
- Državni put E12, Mo i Rana - granica sa Švedskom, ukupna dužina 20 km.
- Državni put E16, Bergen - Henefos - Oslo, ukupna dužina 494 km.
- Državni put E18, Kristijansand - Arendal - Porsgrun - Dramen - Oslo - granica sa Švedskom, ukupna dužina ? km.
- Državni put E39, Trondhajm - Molde - Olesund - Bergen - Stavanger - Kristijansand, ukupna dužina 1300 km.
- Državni put E69, Olderfjord - Nordkap, ukupna dužina 129 km.
- Državni put E75, Varde - Vadse - granica sa Finskom, ukupna dužina 125 km.
Norveška je izrazita primorska zemlja sa najdužom obalom u Evropi. Zemlja izlazi na Norveško i Severno more, kao i na moreuz Skagerak. Norveška ima veoma povoljan položaj, jer je njena obala okrenuta ka razvijenoj zapadnoj Evropi i zahvaljujući Golfskoj struji nikada se ne ledi. Zbog toga duž cele obale postoji niz naselja, kako na kopnu, na otvorenom moru ili u zalivima (fjordovima), tako i na mnogobrojnim ostrvima. Ova naselja uglavnom su oslonjena na more i morski prevoz do bližih gradova.
Veliko ograničenje za razvoj pomorskog saobraćaja u Norveškoj su strme i visoke planine nad gotovo celom obalom, koje većim delom zatvaraju prilaz iz unutrašnjosti Skandinavije. Međutim, na svim mestima gde je ta veza moguća (primorske doline, ušća reka, duboki zalazi fjordova u kopno) razvile su se značajne luke i danas veliki gradovi poput Osla, Bergena, Trondhajma, Dramena, Bodea ili Tromsea. Manje luke su Narvik, Olesund, Stavanger, Molde, Stenkjer.
Unutrašnji vodeni saobraćaj Norveška je zanemarljiv i odnosi se na par manjih jezera. On je uglavnom turističkog oblika.
Norveška spada među retke razvijene zemlje sveta sa izvozom nafte i prirodnog gasa.
Gasovod: Gasovodna mreža je veoma razvijena, a postoje i podzemni gasovodi do Danske, Francuske, Belgija ,Nemačke i Velike Britanije.
Naftovod: 53 km
U Norveškoj postoji veliki broj aviopreduzeća, od kojih je najpoznatije preduzeće "Skandinejvijan erlajns sistem" ili kraće i poznatije "SAS", koje zajedničko glavno aviopreduzeće i za Dansku i Švedsku.
U zemlji postoji čak 99 zvanično upisanih aerodroma 2006. godine, od čega 63 sa čvrstom podlogom (pogledati: Aerodromi u Norveškoj). 59 uvršteno na listu međunarodnih aerodroma sa IATA kodom (IATA Airport Code). Zbog izolovanosti mnogih delova zemlje čak 49 aerodroma imaju stalne linije za prevoz putnika, i to najveći deo njih samo ka Oslu ili leti čarter linije do turističkih odredišta. Svega nekoliko aerodroma ima stalne međunarodne linije i mogu se smatrati velikim za državu. To su:
- Aerodrom "Gardermoen" u Oslu - OSL
- Aerodrom "Flesland" u Bergenu - BGO
- Aerodrom "Vernes" u Trondhajmu - TRD
- Aerodrom "Sola" u Stavangeru - SVG
- Aerodrom "Bode" u Bodeu - BOO
- Aerodrom "Langnes" u Tromseu - TOS
- Aerodrom "Vigra" u Olesundu - AES
Najvažnije vazduhoplovno čvorište u Norveškoj je Aerodrom "Gardermoen" kod Osla, koji se nalazi na 48 km sevevno od grada. Ovo je i drugi po prometu aerodrom u Skandinaviji. Drugi po važnosti je Aerodrom "Flesland" u Bergenu. Većina ostalih navednih aerodroma ima instrane letove samo do zemalja severne Evrope.
U Norveškoj postoji i 6 zvanično upisanih helidroma.
Saobraćaj: Azerbejdžan • Albanija • Andora • Austrija • Belgija • Belorusija • Bosna i Hercegovina • Bugarska • Vatikan • Gruzija • Grčka • Danska • Estonija • Irska • Island • Italija • Jermenija • Kazahstan • Kipar • Letonija • Litvanija • Lihtenštajn • Luksemburg • Mađarska • Malta • Moldavija • Monako • Nemačka • Norveška • Poljska • Portugalija • Makedonija • Rumunija • Rusija • San Marino • Slovačka • Slovenija • Srbija • Turska • Ujedinjeno Kraljevstvo • Ukrajina • Finska • Francuska • Holandija • Hrvatska • Crna Gora • Češka • Švajcarska • Švedska • Španija - Evropska unija
Teritorije: Akrotiri i Dekelija • Grenland • Gernzi • Gibraltar • Jan Majen • Džersi • Olandska Ostrva • Ostrvo Man • Svalbard • Farska Ostrva