Opština Ljubovija
| Opština Ljubovija | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Površina (2004.) Poljoprivredna površina ¹ Šume |
356 km² 20.890 ha 12.220 ha |
| Stanovništvo (2002.) | 17.052 stanovnika |
| Prirodni priraštaj (2004.) | -4,1 % |
| Broj naselja | 27 |
| Položaj | |
| Administrativna jedinica | Centralna Srbija |
| Okrug | Mačvanski okrug |
| Sedište opštine | Ljubovija |
| Ostalo | |
| Dužina puteva (2004.) | 177 km |
| Broj zaposlenih stanovnika (2004.) | 3.057 |
| Broj osnovnih škola (2003/2004) Broj učenika |
23 1.468 |
| Broj srednjih škola (2003/2004) Broj učenika |
1 354 |
| podaci su preuzeti sa sajta republičkog zavoda za statistiku Republike Srbije ¹ društvena i individualna poljoprivredna gazdinstva | |
Opština Ljubovija je opština u zapadnoj Srbiji. obuhvata kraj Azbukovicu i ima površinu od 356 km2. Prema popisu iz 2002. opština Ljubovija ima oko 17.000 stanovnika, a 1961. godine imala je 25.000 žitelja. Znatan deo odselio se u Mačvu, ali i u Srem, područje Valjeva, Novog Sada, Beograda i drugih gradova. Najveće mesto je Ljubovija, sa oko 5.000 stanovnika, a postoji još 26 uglavnom manjih sela od kojih su najveća Crnča i Vrhpolje.
To je brdsko-planinsko područje koje u dužini od 38 km od Republike Srpske i opština Srebrenica i Bratunac odvaja reka Drina. Na severozapadu je opština Mali Zvornik, severu Rađevina (opština Krupanj) i Podgorina (opština Osečina), na severoistoku Valjevo, a na istoku opština Bajina Bašta. visok 1.272 metra. Azbukovicu preseca nekoliko bujičnih reka koje se ulivaju u Drinu, a najpoznatije su Trešnjica i Ljuboviđa.
Azbukovica je bila naseljena još u praistoriji o čemu svedoče nalazi iz nadgrobnih humki u Lonjinu i gradinska naselja iz Rujevca. U vreme Rimskog carstva kraj je pripadao provinciji Dalmaciji, putevima povezivao Domaviju i Singidunum. Za zaštitu ovog i puta dolinom Drine, Rimljani su podigli nekoliko utvrđenja od kojih su najpoznatija bila Đurim, Nemić, Gradac i Kulina-Mikuljak.
Rimljani su koristili i rudnike u Crnči, kojima se upravljalo iz Domavije (današnja Srebrenica), a ostaci naselja iz tog perioda pronađeni su u Vrhpolju, Crnči i Uzovnici. U Gračanici i danas postoje temelji bazilike iz 4. veka, a rimski spomenici nalaze se raštrkani po Azbukovici ili su u Narodnom muzeju u Šapcu, jer Ljubovija nema svoj muzej.
Kroz srednji vek Azbukovica je bila u sastavu Vizantije i srpskih država, a sve vreme korišćeni su rudnici Lipnik i Veliki Majdan. U zvaničnim dokumentima, najstariji za sada poznati pomen je pomen Lipnika iz 1319. godine. Na reci Ljuboviđi u selu Gornja Ljuboviđa sačuvan je srednjevekovni most koji je bio na karavanskom putu prema Valjevu i Beogradu, poznat u narodu kao Latinska ćuprija, u Gornjoj Trešnjici su ostaci srednjovekovnog Velikog i Malog grada, a ima i nekoliko kompleksa spomenika - u Uzovnici, Rujevcu, Crnči i Gornjoj Trešnjici.
U ovo područje Turci su došli odmah posle pada Smedereva, 1459. godine. Zbog značaja rudnika Crnča ovaj kraj je bio carski has koji je po najvećem selu dobio naziv has Bukovica, pa je verovatno od toga nastao i naziv Azbukovica. Turci će utvrditi, ojačati i naseliti srednjevekovnu tvrđavu Soko grad, koja će biti neosvojiva sve do predaje 1863. godine kada je i porušena.
Ljubovija je 1860. postala sresko mesto, a 1871. godine, ukazom Milana Obrenovića, varošica. Međutim, već 1896. godine hirovita Drina će Ljuboviju sravniti sa zemljom i ona se od tada razvija na današnjem mestu, oko tri kilometra uzvodno i malo udaljena od Drine.
U prvom svetskom ratu narod ovog kraja mnogo je stradao u odmazdama posle velikih bitaka na Gučevu i Mačkovom kamenu. Nekoliko sela ispod Mačkovog kamena dočekalo je kraj rata bez polovine muškog stanovništva. U Drugom svetskom ratu Azbukovčani su učestvovali od 1941. godine u oba pokreta - četničkom i partizanskom, ali će zbog ovog prvog, čitav kraj 30 godina ispaštati, potpuno zanemarivan od strane Republike, što će pojačati stalno prisutno iseljavanje stanovništva.
Najstariji među poznatim Azbukovčanima je Petar Protić Sokoljanin, koji je bio jedan od prvih doktora nauka u Srbiji. Doktorirao je pravne nauke u Hajdelbergu 1854. godine, a bio je i pesnik Družine mladeži srpske. Iz Donje Orovice potiče šahovska legenda Svetozar Gligorić, a iz Drlača glumac Nenad Nenadović. Košarkaš Branko Lazić. Košarkaš Boriša Simanić
Azbukovčane drugi nazivaju "krivotorbići", po šarenim tkanim torbama koje su se nekada nosile, koje nakrive preko ramena kada krenu u varoš.
