Nobusuke Kishi
- Ovo je japansko ime; porodično ime je Kishi.
Nobusuke Kishi | |
---|---|
岸 信介 | |
56. i 57.[1] premijer Japana | |
Na položaju 31. januar 1957 – 19. jul 1960 Acting until 25 February 1957 | |
Monarh | Shōwa |
Prethodi | Tanzan Ishibashi |
Slijedi | Hayato Ikeda |
Lični detalji | |
Rođenje | Tabuse, Japan | 13. 11. 1896.
Smrt | 7. 8. 1987. (dob: 90) Fukuoka, Japan |
Politička stranka | Liberalna demokratska partija (1955–1987) |
Ostale političke afilijacije |
|
Supružnik/ci | Ryoko |
Djeca | 3 |
Alma mater | Tokijski carski univerzitet |
Potpis |
Nobusuke Kishi (岸 信介 Kishi Nobusuke?, 13. novembar 1896 – 7. august 1987) bio je japanski političar, koji je od 1957. do 1960. godine služio kao premijer Japana, te koji je poznat kao jedan od najistaknutijih ličnosti desnog krila vladajuće Liberalno demokratske partije, nastojanjima da Japan obnovi svoje oružane snage i vodi agresivniju vanjsku politiku, a što ga je, zajedno sa optužbama za ratne zločine u okupiranoj Mandžuriji pred Drugi svjetski rat učinilo jednim od najkontroverznijih političara poratnog Japana.
Rođen je u relativno siromašnoj porodici pod imenom Nobosuke Sato; njegov mlađi biološki brat Eisaku Sato će kasnije i sam postati premijer. Prezime Kishi je preuzeo od ujaka koji ga je usvojio. Brzo se istakao svojom sposobnošću i 1920-ih priključio Ministarstvu trgovine i industrije. Tada je postao sljedbenikom japanskog fašističkog političara Ikkija Kite, te je njegove etatističke ideje o ekonomskoj reorganizaciji Japana promovirao sljedećih godina, dijelom impresioniran i dostignućima Petgodišnjeg plana koje je vidio tokom posjeta SSSR-u. Kishi je svoje ideje dobio priliku sprovesti u djelo nakon što je japanska vojska zauzela Mandžuriju i u njoj uspostavila marionetsku državu Mandžukuo. Kishi je imenovan njenim zamjenikom ministra ekonomije te je postao de facto najmoćniji čovjek u toj tvorevini. Tamo se istakao izuzetno brutalnim iskorištavanjem lokalnog kineskog stanovništva. U domovinu se vratio 1939. godine, te za vrijeme Drugog svjetskog rata sudjelovao u vladama princa Konoea i generala Tojoa.
Nakon kapitulacije godine 1945. su Kishija pod optužbom za ratne zločine uhapsile američke okupacijske vlasti. Kishi je, međutim, na kraju ipak uspio steći njihovu naklonost, prije svega bliskim vezama sa yakuzama preko kojih je sebe uspješno prikazao kao protutežu ljevičarskim političarima koji bi u kontekstu izbijajućeg Hladnog rata mogli Japan izvesti iz Zapadnog bloka. Kishi je zbog toga nakon tri godine pušten iz zatvora, ali su mu Amerikanci ipak zabranili javno djelovanje.
Nakon što je zabrana ukinuta 1952. godine, Kishi je osnovao ultra-nacionalističku stranku Nippon Saiken Renmei (Udruženje za obnovu Japana) te se počeo zalagati za ukidanje čl. 9 japanskog Ustava, odnosno remilitarizaciju zemlje. Nakon što mu je stranka teško poražena na izborima, pokušao je koketirati sa socijalistima prije nego što će 1953. ući u Dijetu kao zastupnik Liberalne stranke premijera Shigerua Yoshide. Sa Yoshidom se počeo sukobljavati, ali je oko sebe u Dijeti uspio okupiti frakciju od 200 zastupnika koju je prebacio u Demokratsku stranku Yoshidinog suparnika Ichira Hatoyame, koji je godine 1954. postao novi premijer. Kada je u novembru 1955. stvorena LDP, Kishi je postao njen sekretar, te kao takav jedan od njenih najmoćnijih političara.
Nakon što je Tanzan Ishibashi zbog bolesti prisiljen napustiti mjesto premijera, Kishi je postao novi šef japanske vlade. Njegova je politika na vanjskom planu predstavljala pokušaj da se zadrže čvrste veze sa SAD, ali i revidira sigurnosni sporazum, te tako Japan ponovno stekao više slobode u vojnim i vanjskopolitičkim pitanjima. Jedna od Kishijevih inicijativa je bila Azijski fond za razvoj, kojim je nastojao pomoći ekonomskom razvoju Indije, Indonezije i brojnih drugih azijskih zemalja koje su stekle nezavisnot tokom poratne dekolonizacije, a istovremeno od njih učiniti japanske saveznike. Pokušaj uglavnom nije uspio, dijelom zbog bojazni da se "na mala vrata" vraća zloglasna Istočnoazijska sfera ko-propseriteta iz ratnog doba, kao i da bi azijske zemlje, koje su u Hladnom ratu bile sklonije politici nesvrstanosti bile uvučene u Zapadni blok. Kishijeva je politika, pak, izazvala duboko nezadovoljstvo i u samom Japanu, prije svega među mlađim generacijama, te je sklapanje novog sporazuma sa SAD izazvalo nasilne studentske demonstracije; eskalacija nasilja je dovela do sve masovnijih demonstracija te je nepopularni Kishi bio prisiljen podnijeti ostavku. Njegovo je mjesto preuzeo Hayato Ikeda, predstavnik lijevog krila stranke.
Današnji premijer Shinzo Abe je unuk Nobosukea Kishija.