Prijeđi na sadržaj

Klek (Zrenjanin)

Izvor: Wikipedija
Za ostale upotrebe, v. Klek (razvrstavanje).
Klek


Pravoslavna crkva u izgradnji

Osnovni podaci
Država  Srbija
Pokrajina Vojvodina
Upravni okrug Srednjobanatski
Grad Zrenjanin
Stanovništvo
Stanovništvo (2022) Decrease 2706
Gustina stanovništva 115 st./km²
Geografija
Koordinate 45°25′11″N 20°28′29″E / 45.419833°N 20.474666°E / 45.419833; 20.474666
Nadmorska visina 74 m
Površina 25,8 km²
Klek na mapi Srbije
Klek
Klek
Klek (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod 23211
Pozivni broj 023
Registarska oznaka ZR


Koordinate: 45° 25′ 11" SGŠ, 20° 28′ 29" IGD

Klek (rum. Clec) je naselje grada Zrenjanina u Srednjobanatskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 2706 stanovnika.

Istorija

[uredi | uredi kod]

Prvi pisani dokumenti potiču iz spiskova o prikupljanju papskog desetka i nekih manastirskih zapisa. Ovi dokumenti su retki, kao što su bila retka i naselja. Tek po prestanku turske vladavine, u XVIII veku, počinje naglo naseljavanje mesta u ovom kraju, njihovo širenje i razvoj. U drugoj polovini XVIII veka, u vreme vladavine kraljice Marije Terezije, državni činovnici, oficiri i trgovci kupuju od države ogromne pustare, postaju veleposednici i značajno utiču na naseljavanje i razvoj Srednjeg Banata. Veliki veleposednik u Kleku, ali i znatno širem regionu bila je porodica Lazar. Intenzivnije naseljavanje se beleži 1765. godine kada kraljevska administracija naređuje naseljavanje Rumuna, nomada, stočara i ovčara sa obale Maroša. Pošto je područje bilo vodoplavno, prve kuće su građene na uzvišici prema Jankov Jankov Mostu (tadašnji Jankahid), pa je taj deo i danas poznat kao „staro selo“. Ova 1765.godina se i zvanično smatra godinom nastanka Kleka.

Nakon kratkog vremenskog perioda, doseljavaju se i Srbi, ali ubrzo bivaju preseljeni na „Vojnu granicu“ po državnoj direktivi 1783./84. godine. Umesto njih, državna administracija austrougarske monarhije na ovo područje naseljava Nemce iz Francuske (postoje zapisi sa imenima Žirado, Giljum i sl). Najveći broj rumunskih stočara i ovčara se takođe raselio na područje Ovče, Glogonja, Jankov Mosta i Jabuke, a „staro selo“ je porušeno. Nemci su izgradili novo naselje prvo imenom Klek, pa Begafo, pa opet Klek, što se zadržalo i do današnjeg dana.

Klek je 1822. godine bio veliko selo (komuna) sa 209 kućnih brojeva i 1473 stanovnika pripadala je naslednicima Lazara. 1850. godine u Kleku je ustanovljen matični ured.

Od značajnijih datuma, s početka XX veka, treba izdvojiti 1900.-tu godinu, kada je izgrađena i puštena u rad železnička pruga Veliki Bečkerek (Zrenjanin)-Temišvar. Pruga je prolazila kroz centar Kleka i imala je veliki značaj za sveobuhvatan razvoj mesta. 1910.-te godine počela je izgradnja ustave-prevodnice brodova na reci Begej, koja uskoro postaje važna rečna saobraćajnica. Ta godina je zabeležena i crnim slovima u istoriji sela, pošto je izbila epidemija kolere koju sa sobom doneli upravo radnici na toj brani. U to vreme u mestu postoji i radi i ciglana na paru, koja je pripadala firmi „Bundi“. 1911. godine selo ima 272 kuće, poštu, telegraf i železničku stanicu.

II Svetski Rat zatekao je ovo selo sa više nego zategnutim odnosima između preostalih Rumuna i Nemaca, koji su bili pod snažnim uticajem Hitlerove Nemačke. Selo je tokom rata bilo pod nemačkom okupacijom. Pred kraj rata nemačke porodice se iseljavaju, tako da su Rusi, oktobra 1944. godine prilikom ulaska u oslobođeni Klek zatekli samo rumunske porodice.

Kraj II Svetskog Rata i Zakon o agrarnoj reformi i kolonizaciji SFRJ od 1945/8/28. donose organizovano naseljavanje ovog regiona življem iz Bosne i Hercegovine. U jesen 1945. godine u Klek stižu Srbi iz istočne Hercegovine, uglavnom iz okoline Trebinja. Doselilo se 233 porodice sa ukupno 1389 članova domaćinstva. Oni i njihovi potomci, čine najveći broj stanovništva današnjeg Kleka.[1]

Klek je poznat i kao „Olimpijsko selo“, kako su ga prozvali mediji. Klečani su do sada osvojili 5 medalja na Olimpijskim igrama i razne druge sportske trofeje. Statistički gledano, ako podelite broj stanovnika mesta sa brojem medalja osvojenih na Olimpijskim igrama, najveću šansu da osvojite medalju na Olimpijadi imate ako ste rođeni baš u Kleku, pogotovo ako ste poreklom od onih Klečana čiji su preci Srbi doseljeni iz istočne Hercegovine odmah posle Drugog svetskog rata. Poznati sportisti iz Kleka su proslavljeni košarkaš Dejan Bodiroga, odbojkaši braća Grbići i drugi. Mnogo vremena pre njih, 70-ih godina, slavu Kleka u tadašnjoj Jugoslaviji je pronela ženska odbojkaška reprezentacija iz Kleka, koja je porazila mnoge poznate odbojkaške timove u tadašnjoj državi.

Demografija

[uredi | uredi kod]

U naselju Klek živi 2394 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,9 godina (37,9 kod muškaraca i 39,9 kod žena). U naselju ima 873 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,39.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija
Godina Stanovnika
1948. 1608 [2]
1953. 1635
1961. 1835
1971. 1990
1981. 2401
1991. 2729 2681
2002. 3009 2959
Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi
  
2687 90.80%
Rumuni
  
73 2.46%
Mađari
  
47 1.58%
Romi
  
43 1.45%
Jugosloveni
  
25 0.84%
Crnogorci
  
15 0.50%
Makedonci
  
9 0.30%
Hrvati
  
5 0.16%
Nemci
  
4 0.13%
Slovaci
  
3 0.10%
Slovenci
  
1 0.03%
Rusi
  
1 0.03%
Muslimani
  
1 0.03%
nepoznato
  
11 0.37%


Sport

[uredi | uredi kod]

Galerija

[uredi | uredi kod]

Reference

[uredi | uredi kod]
  1. Enciklopedija: Banatera (2006).
  2. Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
  3. Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

Spoljašnje veze

[uredi | uredi kod]