Jugurta
Jugurta (oko 160. pne. - 104. pne. ) je bio berberski kralj Numidije.
Narod Numidije je bio polunomadski i nije se razlikovao od ostalih Berbera Severne Afrike sve do vladavine Masinise, koji je bio rimski saveznik u bici kod Zame. Zbog zasluga u pobedi nad Hanibalom, Rimljani daju Masinisi veliko kraljevstvo ekvivalentno severnom Alžiru. Masinisin sin Mikips ga nasleđuje 148. pne..
Jugurta je bio nezakoniti unuk Mikipsa ili praunuk Masinise. Jugurta je bio izuzetno popularan među Numiđanima. Bio je toliko popularan da ga Mikips šalje u Španiju, gde Jugurta stvara korisna prijateljstva sa uticajnim Rimljanima. U Španiji je ratovao tokom opsade Numantije i tu je naučio koliko su Rimljani korumpirani.
Kad je Mikips umro 118. pne. nasleđuju ga sinovi Himpsal i Adherbal. Himpsal i Jugurta se svađaju. Jugurta ubija Himpsala, a vodi rat sa Adherbalom. Adherbal beži u Rim po pomoć, nakon poraza od Jugurte u otvorenoj bici. Rimljani dele Numidiju na dva dela. Jugurta dobija zapadni deo. Kasnija rimska propaganda je tvrdila da je taj deo bio bogatiji.
Jugurta nastavlja 112. pne. rat sa Adherbalom. Pri tom navlači bes Rima, jer je ubio jednog rimskog bogataša, koji je pomagao Adherbalu. Posle kratkog rata sa Rimljanima Jugurta se predaje i zaključuje povoljan mirovni sporazum. Rimski tribun Memijus tvrdi da je Jugurta do tog sporazuma došao podmićivanjem rimskog komadanta Numidije. Jugurtu pozivaju u Rim da svedoči protiv rimskog komadanta. Posle Jugurta ponovo gubi podršku kada ubija rivala za mesto kralja. Rat između Jugurte i Rima naziva se Jugurtin rat i traje od 112. pne. do 105. pne. .
Izbija ponovo rat između Rimljana i Jugurte, a vodi ga kozul Metel. Rat se produžavao jer su Rimljani želili da odlučno poraze Jugurtu. Frustriran nedostatkom prave borbe protiv Jugurte, rimski oficir Gaj Marije odlazi u Rim sa željom da postane konzul. Kad je izabran za konzula Gaj Marije vrši velike reforme rimske armije. Gaj Marije šalje kvestora Kornelija Sulu u Mauritaniju, da bi se suzbila podrška Jugurti. Uz pomoć kralja Mauritanije hvataju Jugurtu i time završavaju rat. Jugurtu odvode u okovima u Rim, prikazuju ga na trijumfalnom pohodu kroz Rim i ubijaju ga 104. pne. .
Jugurta je bio protagonist istoimenog stripa koga je od 1975-1977. godine nacrtao Hermann Houppen.
- www.livius.org Arhivirano 2011-05-14 na Wayback Machine-u