Delta Okavanga
| Delta Okavanga Močvara Okavanga | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
 | |
 Bocvana
  Delta Okavangoa | |
| Registriran: | 2014. (38. zasjedanje) |
| Vrsta: | prirodno dobro |
| Mjerilo: | vii, ix, x |
| Ugroženost: | no |
| Referenca: | UNESCO |
Delta Okavanga ili močvara Okavanga je velika sezonska delta koju formira rijeka Okavango u pustinji Kalahari na sjeveru Bocvane, gdje rijeka završava svoj tok.[1]
Delta Okovanga je 2014. upisana na UNESCO-v popis mjesta svjetske baštine u Africi kao "gotovo nedirnuto vlažno zemljište jedinstvenih odlika koje zbog redovitih poplava tokom sušnih razdoblja dirigira biološke cikluse mnogih biljaka i životinja, te predstavlja jedinstven primjer interakcije klimatskih, hidroloških i bioloških procesa".[2]
Delta Okavanga ima površinu koja varira od 6.000 do 16.800 km². Poput pravih delta i ona ima trokutasti oblik, maksimalne širine 240 km, a visine 112 km, po kojoj se Okavango razlije u bezbroj rukavaca.
Delta Okavanga nastaje kao posljedica velikog vodenog vala koji donosi rijeka Okavango za sezone monsunskih kiša, koja uobičajeno traje od januara do februara. One padaju po angolskoj visoravni Bié gdje se nalazi izvor Okavanga, udaljen oko 1200 km zračne linije. Kako vodenom valu treba dobrih mjesec dana da doplovi do Kalaharija, Okavango se počinje razlijevati u bezbrojne rukavce i formirati svoju neobičnu deltu od marta do juna.[3] Kako je u to vrijeme u Bocvani suhi zimski period, tolika količina vode namami životinje iz krajeva udaljenih stotinama kilometara, pa se tad u delti stvari jedna od najvećih koncentracija divljih životinja u Africi.
Delta Okavanga je zapravo dno nekadašnjeg jezera Makgadikgadi koje je presušilo za vrijeme ranog holocena, tako da je to jedna ogromna ravnica u kojoj maksimalne visinske varijacije tla ne prelaze 2 metra.[3]
Zbog tog se svake godine oko 11 kubnih kilometra (11,000.000,000.000 litara) vode izlije na prostor površine 15.000 km². Od toga oko 60% upiju biljke svojim korjenjem, 36% ispari pod vrelim afričkim suncem, 2% se zadrži po vodenim rukavcima i barama, a samo oko 2% uspije oteći do jezera Ngami.[3]
Kako vode nigdje ne otiču, isparavanjem raste njihov salinitet, pa tu prestane rasti bilje - osim najotpornijih palmi kojima to ne smeta. Na taj način se formira oko 70% otoka u delti, koji ispočetka izgledaju se kao termitnjaci, kako se vremenom šire - dobiju jasne bijele mrlje u svom centru, koje su nakupine soli.[3]
Najveći otok u delta Okavanga je takozvani Poglavičin otok, dug 70 i širok 15 km. Nazvan je tako jer je nekoć bio lovište rezervirano za lokalnog poglavicu, a danas je rezervat u kom se životinje mogu osjećati sigurno za vrijeme najvećeg vodostaja.[3]
Prosječna godišnja količina oborina u delti je oko 450 mm (to je približno samo trećina od količine koja padne kod izvora u Angoli), većina kiše padne od decembra do marta i to za jakih poslijepodnevnih oluja.
Od decembra do februara vladaju velike vrućine od 40 °C, a procent vlage u zraku kreće se između 50 - 80%. Od marta do maja su temperature daleko ugodnije do najviše 30 °C, po danu i ugodnim noćima. Suhi zimski period traje od juna do augusta. Po danu je ugodno, ali nakon zalaska sunca počinje biti iznenađujuće hladno sa temperaturama jedva iznad nule.
Karakteristika delte Okavanga su nepregledni šumarci papirusa i vodeno bilje koje raste po plićacima rijeke i njenih bezbrojnih rukavaca, uz krpice šuma i savana između rukavaca. Papirusovi šumarci često nabujaju do mjere da jednostavno blokiraju protok vode, pa rijeka izmjeni svoj tok i poteče u drugom smjeru.[1]
Na sjeveroistočnom kraju delte Okavanga 1960-ih je osnovan Nacionalni park Moremi (Moremi Wildlife Reserve), na površini od 3788 km², tako da su svi njegovi stanovnici iseljeni. Park zbog obilja vode vrvi biljnim i životinjskim svijetom, pa ima lavove, geparde, afričke bivole, gnue, nilske konje, zebre, afričke divlje pse, krokodile, uz velik broj ptica; roda, ibisa, čaplji, ždralova, patki, gusaka, prepelica, uz brojne ribe.[1]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Okavango River” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 8. 12. 2012.
- ↑ Okavango Delta na službenim stranicama UNESCO-a (en) Posjećeno 1. kolovoza 2014.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 „Geography” (engleski). Okavango Delta. Pristupljeno 8. 12. 2012.[mrtav link]
