Botunje

Za ostale upotrebe, v. Botun (razvrstavanje).

Botunje
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Šumadijski
Grad	Kragujevac
Opština	Pivara
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	▲ 669
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	254 m
Botunje Botunje (Srbije)
Ostali podaci
Pozivni broj	034
Registarska oznaka	KG

Botunje je naselje u Srbiji u opštini Pivara u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 669 stanovnika. Naselje je osnovano 1730. godine. Pod njivama se nalazi 710,04 ha, voćnjacima 57,92 ha, vinogradima 19,43 ha, livadama 38,91 ha, pašnjacima 54,84 ha dok ostalo zemljište zauzima 2,11 ha.

Geografija

Botunje je selo na desnoj obali Lepenice 10 km od Kragujevca ka Batočini i pripada gradu Kragujevcu. Prostire se na 1.314 ha i ima 649 stanovnika (1910. godine je imalo 1241 stanovnika). Podeljeno je na pet krajeva: Šarski Kraj, Ornice, Cerjak, Selište i Potok. U svakom seoskom kraju izuzev Selišta nalaze se grupisane najjače i najveće familije. To su u Cerjaku: Damljanovići, Đurići, Živanovići, Skorupaći, Pljačkovići, Lazići i Cvetkovići. U Potoku su Skorupaći, Petrićevići, i Simići. U Šarskom kraju: Šarčevići i Veljkovići i u Ornicama Vukajlovići, Veljkovići, Jeremići, Krunići i Živkovići.

Meštani Botunja ne znaju postanak imena svog sela. Ono tako uvek nazivalo, pa i onada kada je bilo raseljeno u ataru sela koje se zove Selište. Po svojoj prilici da su naziv sela pod imenom doneli njegovi prvi osnivači. O tome je nekad davno govorio meštanin Botunja stari Milan Šarčević, dajući podatke piscu knjige T. Radivojeviću, Naselje i poreklo stanovništva 1903. godine. On navodi podatak da su Botunje osnovali još oko 1700. godine dve familije ili roda i to: Šaškovići i Milovanovići. Od ovih Milovanovića je i Mladen Milovanović, poznat u vreme Prvog srpskog ustanka kao jedan od pristalica Karađorđa. Za Šaškoviće se kaže da su se doselili iz Župe ispod Kopaonika, gde postoji selo Botunja pa da su otuda doneli ime sela, i dali ga novom naselju.

Međutim u Sveto-stefanskoj povelji iz 14 veka u Zeti se pominje selo pod nazivom Botunje, što svedoči o velikoj starosti navedenog imena sela. Botunje je upisano u:Upisnik, Naznačenije, Popisnik, Vukovu danicu i Pirhovo putovanje. Svuda je pravilno zapisano. Uvedeno je i u Lapievu kartu 1822 god. Fridovu 1829 god. Rusku 1831 god. Bugarsku 1845 god. i Milenkovićevu 1850. godine. Sve do kraja 18 veka Botunje je bilo na mestu današnjeg Selišta. Tu se naselili navedeni rodovi u vreme Kočine Krajine. Tad je zbog čume ili kuge, selo premešteno u današnji Šarski kraj, odakle je postepeno zauzelo mesto na kojim se danas nalazi. U to vreme zbog kuge izvršeno je premeštanje i sela Drenovca, Poskurica, Lužnica i Čumića, po čemu to selo nosi ime, po čumi ili bolesti kuga koja je tada harala ovim krajevima.

Tragovi starih naselja u Botunju su. Crkvina, blizu Selišta i Grobljišta uz samo Selište gde su se sahranjivali prvi stanovnici Botunja. U Starine iz srednjeg veka sela Botunja ubrajaju se: Crkvina na brdu Kapovcu, za koju se pretpostavlja da je ostatak nekadašnje crkve Botunjice, zatim Svatovsko groblje, za koje se priča i veruje da su se tu sreli i pobili dvoji svatovi, koji su svi do jednog ovde izginuli i tu pokopani. Naziv Staro selo je srednjovekovnog porekla i nedvosmisleno govori o postojanju sela Botunja u srednjem veku, a i atar sela Stari Vinogradi pripada tom vremenu. Na mestu Straži u Botunju, bilo je u tursko vreme mesto gde su Turci stražarili i nadgledali prolazak putnika i karavana, trgovaca i svih onih koji su se ovim pravcem prema i od Kragujevca kretali. Selo Botunje ima dva groblja i to jedno u Krušarima u Cerjaku a drugo na Čukari. Nekada je u seoskoj porti bilo četiri trpeze. Litija se nosi na Đurđevdan i zadnjih godina se sve više okuplja mlade ljude koji se okreću tradiciji i obnavljaju naše stare i lepe pravoslavne običaje koji su bili utihnuli. Krstonoše polaze od doma kulture kod zapisa pa ide u Jakovljeviće, zatim kod zapisa u Ornicama kod Vukajlovića i silazi se u polje prema Milatovcu, kod zapisa koji je skoro osveštan, a gde je ispod njega tragično nastradao 1985. godine, tada sa samo 20 godina, Nebojša Brkić od udara groma i zatim se povorka vraća prema zapisu u Cerjaku kod Pavlovića kuće, pa prema crkvi svete Petke. Zavetina su Mladenci. Botunje se pominje u pismu Milutina Đorđevića upućeno knezu Milošu Obrenoviću 26 marta 1825. godine. iz Brzana a u vezi dolaska botunjskih kmetova, u vezi žalbe istih povodom pojave lopova na carskom putu koji je kako stoji u pismu prolazilo kroz Botunje. Iste godine 16 maja Botunje pominje i Georgije Parezan, u pismu upućenom knezu Milošu Obrenoviću, isti ga moli da jednog člana roda Šarčevića, Jovana Šarčevića oslobodi poreza. Botunje je u predprošlom veku pripadalo knežini Lepenici, nahije Kragujevačke. Po popisu iz 1818. godine imalo je 32 kuće, a 1826. godine 35 kuća i bilo je jedno od većih i bogatijih sela nahije Kragujevačke. Susedna sela su Korman, Donje Komarice, Prnjavor, Nikšić, Milatovac i Cvetojevac.

U Botunju je rođen Mladen Milovanović (gospodar Mladen), srpski vojvoda iz Prvog srpskog ustanka, predsednik Sovjeta i ministar ("popečitelj") vojni.

Osnivanje

Osnovano krajem XVII veka, kada ga naseljavaju rodovi Šaškovići (iz Župe) i Milovanovići (iz Tušine-Drobnjaci). Nova veća skupina naseljenika dolazi u prvoj polovini XVIII veka kada dolaze i osnivači danas najstarijih rodova (Pljačkovići, Jojići, Skorupaći, Jeremići, Damnjanovići i Živanovići).

Ime

Poreklo imena nije poznato, pretpostavlja se da je preneto iz Župe gde postoji selo Botunja. Inače pored ova dva postoji i Botunje kod Podgorice u Zeti (najstarije zabeleženo), Botun kod Ohrida, Botun u središnjoj Bosni, Botunja u istočnoj Bugarskoj.

Demografija

U naselju Botunje živi 553 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 44,3 godina (43,2 kod muškaraca i 45,3 kod žena). U naselju ima 229 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,83.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 1201 1953. 1175 1961. 1083 1971. 924 1981. 893 1991. 810 764 2002. 672 649

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			615	94.76%
Jugosloveni			5	0.77%
Crnogorci			4	0.61%
nepoznato			20	3.08%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	5			11
80+	8			5
75-79	10			26
70-74	20			20
65-69	24			29
60-64	25			33
55-59	10			12
50-54	29			21
45-49	29			33
40-44	16			21
35-39	16			16
30-34	20			14
25-29	24			17
20-24	21			25
15-19	17			17
10-14	11			18
5-9	11			9
0-4	14			12
prosek	43.2			45.3

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 283 278 280 279 266 250 229

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 68 61 28 32 16 12 7 2 1 2 2.83

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 274 68 186 13 7 - 300

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 39 181 70 10 -

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	125	28	-	-	43	2	10	7	-	16
Ženski	56	18	-	-	13	-	-	7	1	-
Oba	181	46	-	-	56	2	10	14	1	16
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	-	1	7	1	3	-	-	7
Ženski	-	2	2	5	5	-	-	-	3
Oba	-	2	3	12	6	3	-	-	10

Spoljašnje veze

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)