Škuda
| Škuda | |
| |
| ', .16. vijek | |
| zlato | |
| , 3,14 - 4 grama | |
| , Republika Genova | |
Škuda (talijanski: scudo, španjolski i portugalski escudo, francuski: écu) je bila zlatna (ili srebrna) kovanica, koju je
kovalo više kraljevina i kneževina u Evropi, naročito tokom 16. vijeka.
Ime te kovanice vuče porijeklo od latinskog - scutum = štit. To je zato jer su gotovo sve stare kovanice imale heraldičke simbole monarha koji su ih izdavali u obliku grba odnosno štita.[1]
Prve škude (écu d’or) kovane su u Francuskoj od 14. vijeka.[2]
Štude su se počele masivnije kovati po Apeninskom poluotoku početkom 16. vijeka, a najpopularnije su bile zlatne iskovane u venecijanskoj Zecci. One su se koristile istovremeno uz mletačke dukate i imale gotovo istu vrijednost.[1] Papinska Država izdala je svoje posljednje zlatne škude 1738. nakon tog kovane su jedino srebrne, a zlatne su zamjenili dukati.[3]
Škude su kovane od zlata čistoće 0.986 % a težile su oko 3,14 do 4 grama, na svom vrhuncu bile su jedne od najčešće korištenih kovanica za međunarodne transakcije.[1] Negdje oko sredine 17. vijeka popularnost zlatnih škuda se donekle smanjila zbog uvođenja srebrnih kovanica, međutim njihova proizvodnja nije prestala.[1]
Mletačke škude postale su vrlo raširene i na istočnoj obali Jadrana, i to ne samo u krajevima gdje je ona vladala, već i dublje od obale. Tako su odlukom Hrvatskog sabora od polovice 16. vijeka one postale zakonsko platežno sredstvo i u Hrvatskoj.[2].
Od druge polovice polovice 16. vijeka škude se koriste kao obračunska valuta u Dubrovačkoj Republici[2], a od 1708. do 50. Dubrovačka Republika kovala je vlastite zlatne škude, promjera 37 milimetara, težine 16,68–17,68 grama, i vrijednosti 3 perpere. Između 1708.-09. i 1748.-50. kovala je i poluškude promjera 31-32 milimetra i težine 8,29-9,14.[4]
Prvi španjolski escudi iskovani su 1535./1537., i izdavani su do 1833.[5]
I Portugal je kovao escude od 16. vijeka, koji su se koristili i po njegovim kolonijama. U Portugalu je escudo bio platežno sredstvo od 1911. i izdavan je do 1999. kad je uveden euro.[6]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „What is a Scudo d'Oro?” (engleski). Coin and Bullion. Pristupljeno 18.04.2018.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Škuda” (hrvatski). Hrvatski leksikon. Pristupljeno 18.04.2018.
- ↑ „Scudi, Testoni, Paoli” (engleski). Roma. Pristupljeno 18.04.2018.
- ↑ „Novac” (hrvatski). Leksikon. Pristupljeno 18.04.2018.
- ↑ „History of The Spanish Escudo” (engleski). Maastricht International Fair. Pristupljeno 18.04.2018.
- ↑ „Portuguese Escudo” (engleski). OANDA. Arhivirano iz originala na datum 2016-03-14. Pristupljeno 18.04.2018.
- Škuda (sh)