Čajetina

Čajetina
Grb
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Zlatiborski
Opština	Čajetina
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	3162
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	815 m
Čajetina Čajetina (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	31310
Pozivni broj	031
Registarska oznaka	UE

Čajetina je zlatiborska varošica i njegovo administrativno središte. Godine 1991. imala je 2584 stanovnika i 840 domova, a 2002. godine 3151 stanovnika i 1016 domova.

Istorija

Postoji nekoliko predanja o postanku imena Čajetine. Jedno kaže da je ona bila posjed turskog spahije Čaja, a jedno drugo da su Turci ovdje uhvatili i zarobili jednog mladića, pa se mjesto nazvalo po turskoj riječi čajet, što znači nemoć. Ipak, vjerovatno najtačnije predanje kaže da to ime potiče od riječi čajati ili čajiti, što je nekada na lokalnom govoru značilo čekati. Pošto su se plašili da zimi pojedinačno putuju preko Zlatibora, zlatiborske kiridžije su se ovdje sačekivali vraćajući se iz Šumadije.

Prvi do danas pronađeni dokument koji pominje Čajetinu je iz 1815. godine. To je pismo Jovana Mićića knjazu Milošu kojim ga obavještava o prijemu poreskih knjiga. Čajetinu 1826. godine pominje i Joakim Vujić u svojoj knjizi "Putešestvije po Serbiji". On piše da je od Čigote, preko Strmca, kroz gustu šumu, došao u Mićićevu Čajetinu, u kojoj je rujanski serdar imao svoj "dvor".

Kada je postavljen za rujanskog kneza, Jovan Mićić je izabrao Čajetinu za svoje stalno sjedište i 1817. u njoj je podigao konak sa mnogim zgradama. Oko Mićićevog konaka se kasnije razvila varošica Čajetina.

Prema predanju, najstarija porodica u Čajetini su Šišovići, i Džambići koji vode porijeklo od njih. Druge dvije najstarije porodice su Spasenići i Ninčići. Svi ostali su doseljeni iz Raške, Hercegovine, Bosne, Crne Gore ili drugih zlatiborskih sela.

Čajetina je imala veliki značaj. Ona je bila centar jedne velike teritorije, a preko nje su išle diplomatske veze Srbije sa Crnom Gorom. U to vrijeme je imala svega nekoliko kuća, ali se, vremenom, sve više izgrađivala. Sjedište sreza je ostalo u Čajetini sve do 1845. godine, kada su ga Ustavobranitelji premjestili u Užice. 1863. godine, za vrijeme druge vladavine Mihaila Obrenovića, sjedište sreza se vraća u Čajetinu i iste godine ona dobija vodovod. Krajem XIX vijeka, izgrađene su i škola i crkva. Nova školska zgrada je podignuta 1905. godine. 1927. godine izgrađen je savremeni put Užice-Kraljeva Voda, pa je i Čajetina priključena na njega.

Godine 1930, opština je podnijela molbu Ministarstvu unutrašnjih poslova da se Čajetina proglasi za varošicu, i ova molba je usvojena novembra iste godine, pa je Srbija dobila jednu od najmanjih varošica.

Demografija

U naselju Čajetina živi 2352 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 33,8 godina (33,9 kod muškaraca i 33,6 kod žena). U naselju ima 939 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,37.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 654 1953. 763 1961. 752 1971. 1199 1981. 1778 1991. 2588 2585 2002. 3184 3162

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			3102	98.10%
Crnogorci			26	0.82%
Jugosloveni			15	0.47%
Mađari			2	0.06%
Hrvati			1	0.03%
nepoznato			12	0.37%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	6			4
80+	5			10
75-79	9			13
70-74	38			37
65-69	53			45
60-64	53			67
55-59	60			64
50-54	121			111
45-49	132			139
40-44	128			139
35-39	123			153
30-34	116			128
25-29	126			111
20-24	104			144
15-19	127			140
10-14	128			138
5-9	97			102
0-4	91			100
prosek	33.9			33.6

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 179 202 216 369 537 763 939

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 75 182 211 328 96 34 10 3 - - 3.37

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 1201 335 823 22 17 4 1305

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 297 842 108 56 2

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	646	27	-	9	216	30	26	78	67	25
Ženski	609	25	-	1	136	7	15	76	107	5
Oba	1255	52	-	10	352	37	41	154	174	30
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	4	5	70	16	36	19	-	-	18
Ženski	15	7	38	32	127	13	-	-	5
Oba	19	12	108	48	163	32	-	-	23

Povezano

• Opština Čajetina
• Zlatibor
• Zlatibor (naselje)

Slavni ljudi

• Miladin Pećinar, poznati akademik, hidrotehničar i kaplar
• Milovan Rajevac, poznati fudbalski trener
• Mirko Petrović, poznati atletičar atletikom se počeo baviti u 6.razredu
• Miloš Marić, poznati fudbaler
• Aleksandar Milosavljević, atletičar
• Vladimir Petrović, atletičar
• Darko Brašanac, fudbaler
• Krsta Smiljanić, armijski general
• Bojana Božanić, političarka
• Valentina Tomić, manekenka i model
• Marija Stamenković, manekenka
• Darko Nešević

Vanjske veze

Čajetina na Wikimedijinoj ostavi

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)