1760

**1760. po kalendarima**
Gregorijanski	1760. (MDCCLX)
Ab urbe condita	2513.
Islamski	1173–1174.
Iranski	1138–1139.
Hebrejski	5520–5521.
Bizantski	7268–7269.
Koptski	1476–1477.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1815–1816.
• Shaka Samvat	1682–1683.
• Kali Yuga	4861–4862.
	Kineski
• Kontinualno	4396–4397.
• 60 godina	Yang Metal Zmaj; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11760.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1730-e 1740-e 1750-e – 1760-e – 1770-e 1780-e 1790-e
Godine:	1757 1758 1759 – 1760 – 1761 1762 1763

Ovo je članak o godini 1760.

Godina 1760 (MDCCLX) bila je prijestupna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u četvrtak po julijanskom kalendaru.

Ova godina se često smatra početkom Industrijske revolucije, u Velikoj Britaniji. U istom periodu u arhitekturi preovlađuje klasicizam (tj. od 1750-tih).

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

9. 1. - Bitka kod Barari Ghata: Afganska pobeda nad Maratama severno od Delhija.
22. 1. - Sedmogodišnji rat, Treći karnatski rat: britanska pobeda nad Francusima kod Wandiwasha na jugu Indije. Britanci zatim zauzimaju još nekoliko gradova, tako da su Francuzi izolovani u Pondišeriju.

15. 2. - Britanski brod HMS Ramillies (nekadašnji HMS Royal Katherine) nasukao se na obali Devona - od 850 članova posade spaslo se 27.
februar - Izbija otvoreni rat između Čirokija i Britanaca u Severnoj i Južnoj Karolini.
21. 2. - Sedmogodišnji rat: Manji odred francuskih trupa pod gusarskim kapetanom Françoisa Thurota se iskrcava u Sjevernoj Irskoj i na pet dana zauzima gradić Carrickfergus, prije nego što će se pokušati vratiti u Francusku preko Irskog mora.
28. 2. - Sedmogodišnji rat: Thurotova ekspedicija uništena u okršaju s brodovima britanske mornarice.
28. 2. - Oficiri Novosrbije u Rusiji traže od carskih vlasti sopstvenu eparhiju, nakon što je već proglašen episkop Genadije Vasić - septembru mu odgovaraju da to nije potrebno. Komandant Horvat je ove godine takođe optužen za proneveru novca, vodi i kaznenu ekspediciju protiv dva gajdamačka odreda (protiv onih sa kojima ne sarađuje).^[1]

20. 3. - Veliki požar u Bostonu, stradalo je oko polovine grada.

April/Travanj – Jun/Lipanj

7. 4. - Na britanskoj Jamajci izbija Tackyjev rat, velika pobuna robova.
10. 4. - U Rusiji je osnovan Iževsk, tj. počinje gradnja brane i železare grofa Pjotra Šuvalova. Iževski zavod proizvodi od 1763, kada je prešao u državne ruke.
april - Alaungpayina burmanska vojska opseda sijamsku prestonicu Ayutthaya, ali povlače se već posle nekoliko dana zbog kraljeve bolesti. U ovom pohodu je za Burmu potvrđena gornja Tenasserimska obala.
28. 4. - Bitka na polju Sainte-Foy: Francuzi, koji pokušavaju povratiti Kvebek, nadjačavaju Britance u blizini grada, i sutradan započinju opsadu.

3. 5. - Japanski šogun Tokugawa Ieshige se povlači u korist sina Tokugawa Ieharua (vlada do 1786).
11. 5. - Alaungpaya, konbaunški ujedinitelj Burme, umire na povratku iz Sijama, nasleđuje ga sin Naungdawgyi (do 1763), veći deo vladavine je suočen sa raznim pobunama.
15. 5. - Francuzi napuštaju opsadu Kvebeka, pošto je Britancima stiglo pojačanje, nadmoćniji su na reci i izložili Francuze artiljerijskoj vatri. Grad je sada mesto okupljanja za akciju prema Montrealu.
maj - Bosanski vezir Mehmed-paša Kukavica kreće na Mostar, tražeći izručenje trojice ljudi, ali je napadnut. Mostarci se žale na njega a Porta ga smenjuje.^[2]

4. 6. - Britanski kolonisti iz Nove Engleske se počinju doseljavati na imanja protjeranih francuskih kolonista iz Akadije (današnja Nova Škotska).
6. 6. - Nasljednica portugalskog prijestolja Marija udaje se za svog strica Petra (vladarski par 1777-86, ona samostalno 1786-1816, kraljica Brazila 1815-16).
23. 6. - Treći šleski rat: Bitka kod Landeshuta je austrijska Laudonova pobeda, pruski komandant de la Motte Fouqué je ranjen i zarobljen.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

2. 7. - Britanci započinju trokraki pohod prema francuskom Montrealu.
8. 7. - Bitka na rijeci Restigouche: Britanci uništili malu francusku flotilu koja nije uspjela pomoći Kvebeku.
13 - 22. 7. - Prusi neuspešno opsedaju Drezden, kojeg drže Austrijanci - grad je dosta oštećen topovima.
31. 7. - Bitka kod Warburga na zapadu Njemačke pobjeda je anglo-hanoverskih snaga: obranili su Vestfaliju, ali moraju napustiti Hesen-Kasel.

15. 8. - Sedmogodišnji rat: Bitka kod Liegnitza u kojoj pruski kralj Friedrich II nanosi težak poraz Laudonovim austrijskim snagama u Šleskoj.
4. 9. - U Indiji počinje britanska opsada francuskog Pondišerija (pada u januaru).

Pogled na Montreal i engleske brodove

8. 9. - Francuski i indijanski rat: francuska predaja Amherstovim snagama u Montrealu, praktična britanska pobeda u ratu.
septembar - Mehmed-paša Kukavica odlazi iz Travnika, na njegovo mesto je postavljen Mehmed-paša Muhsinzade.
18. 9. - Službeno osnovan grad Mayaguez na Portoriku.
19. 9. - Petar Želalić i drugi zarobljenici se pobunili na brodu "Osmanska kruna" pored ostrva Kos, oteli ga i stigli do Malte 6. oktobra^[3].
20. 9. - Mletačkom Senatu saopštene predstavke pravoslavnih iz Dalmacije, pet dana kasnije izdata odluka o nezavisnosti od latinskih biskupa, za njih se zauzimala i Rusija.^[4] Ovo je promena politike dalmatinskog proveditora Frančeska Dijeda koji je malo ranije tražio da svi sveštenici moraju imati patent katoličkih biskupa.^[5]

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

Dolazak nevjeste Izabele u Beč

6. 10. - Vjenčanje austrijskog princa Josipa i španjolske princeze Izabele Parmske - ceremonije traju danima (ona umire već 1763).
9. 10. - Sedmogodišnji rat: Ruske i austrijske trupe zauzimaju Berlin, ali Friedrich II sa svojom vojskom nastavlja otpor iz Šleske - okupatori se povlače već 12-og (u ruskom sastavu je bilo i srpskih jedinica^[6], grof Černišev zauzeo grad "samo sa srpskim husarskim odredom i sa odeljenjem donskih kozaka"^[7]).
14. 10. - Habsburške snage zauzimaju Wittenberg nakon kratke opsade. Stradala je Crkva Svih Svetih, na čija je vrata Luther 1517 pribio svoje znamenite teze.
15. 10. - Bitka kod Kloster Kampena je taktička francuska pobeda na zapadu Nemačke.
25. 10. - Britanski princ George od Walesa nakon smrti svog djeda Georgea II preuzima britansko prijestolje kao kralj George III (do 1820, uz regentski period 1811-20). Prvi je iz hanoverskog doma rođen u Britaniji, sa engleskim kao prvim jezikom.

2. 11. (kalendar?) - Dositej Obradović je pobegao iz manastira Hopova (možda 20. nov./1. dec.). Preko Slavonije dolazi do Zagreba, gde tokom zime uči latinski.
3. 11. - Sedmogodišnji rat: Bitka kod Torgaua u kojoj Friedrich II u dolini Elbe nanosi još jedan težak poraz austrijskim snagama, na čelu sa maršalom Daunom koji je ranjen.
29. 11. - Francuski Fort Detroit se predaje Britancima.

4. 12. - Indijanci proklamuju mir sa Britancima u okolini Detroita.
18. 12. - Na Jamajci je zabranjena afrička verska tradicija obeah, kao posledica Tackyjevog rata.

Kroz godinu

Panorama Beča

U Travniku je vođen spor između pravoslavne crkve (Vasilije Jovanović-Brkić) i franjevaca, od kojih su tražene dažbine - spor je rješen u korist fratara, "uz dobro mito".^[8]
Lipik postaje vlasništvo obitelji daruvarskih grofova Janković (do 1861), ovih godina počinju zapisi o ljekovitoj vodi.^[9]
Iz Bribira je preseljen vinodolski kastelanat i smješten u samostan pavlina u Crikvenici.
U Habsburškom carstvu se javljaju prve političke brošure o agrarnom pitanju, većinom se zauzimaju za urbarijalne reforme.^[10]
U Rusiju se 1756-60 odselilo 1.499 Crnogoraca, ali jedan broj se vratio.^[11]
Skopski biskup Matija Mazarek pominje albansku kolonizaciju u Srbiji.^[12]

"Indija 1760"

Deportiranje isusovaca iz Brazila, među kojima je i Ignacije Szentmartony, koji ostaje u zatvoru do 1777.
Nove crkve: sv. Jurja u Primoštenu (tj. pregrađena), pribl. sv. Mihovila u Galovcu, obn. crkva sv. Martina u Brestovcu kod Požege
Palača Rigo u Novigradu.
1760-67 - Londonski zid: ovih godina je srušeno sedam londonskih kapija, a rušenje zida se nastavlja i u sledećem stoleću.
John Joseph Merlin napravio primitivne rolšue.
Jean-Georges Noverre: Lettres sur la danse et les ballets.
Louis Claude Cadet de Gassicourt je sintetisao prva organometalska jedinjenja: "Kadeova pušljiva tečnost" sadrži kakodil i kakodil oksid.
Giovanni Arduino predlaže klasifikaciju geološkog vremena, među kojima nazive period tercijar i kvartar.
Johann Heinrich Lambert: Photometria, početak istoimene nauke.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1760.

2. 3. - Camille Desmoulins, revolucionar († 1794)
10. 3. - Leandro Fernández de Moratín, književnik († 1828)
10. 5. - Claude Joseph Rouget de Lisle, autor francuske himne († 1836)
5. 6. - Johan Gadolin, kemičar († 1852)
26. 6. - Ivan I. Josip, knez Lihtenštajna, habsburški feldmaršal († 1836)
26. 6. - Karl Aloys zu Fürstenberg, habsburški podmaršal († 1799)
2. 8. - Annibale della Genga, papa Lav XII. († 1829)
8. ili 14. 9. - Luigi Cherubini, kompozitor († 1842)
1. 10. - William Thomas Beckford, engleski pisac, likovni kritičar, putopisac i političar († 1844)
17. 10. - Henri de Saint-Simon, pionir utopijskog socijalizma († 1825)
27. 10. - August Neidhardt von Gneisenau, pruski feldmaršal, vojni reformator († 1831)
10. ili 11. - Katsushika Hokusai, japanski likovni umjetnik († 1849)
13. 11. - Jiaqing, kineski car († 1820)
23. 11. - François-Noël Babeuf, protokomunista († 1797)
15. 12. - Stjepan Korolija, kajkavski pisac, zagrebački kanonik († 1825)
30. 12. - Aleksandar Alagović, zagrebački biskup († 1837)
Hadži Prodan Gligorijević, vojvoda Prvog ustanka († 1825)
Ivan Knežević, Ivo od Semberije, ustanik († 1840)
Konstantin Ipsilantis, gospodar Vlaške i Moldavije († 1816)
Konstantin Rodofinikin, ruski diplomata u Srbiji († 1838)
Todor Vojinović, vojvoda Prvog ustanka († 1813)
c. Mladen Milovanović, vojvoda Prvog ustanka († 1823)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1760.

7. 3. - Josip Bedeković Komorski, svećenik, povjesničar (* 1688)
29. 4. - Partenij Pavlović, vikarni episkop karlovački (* ca. 1695)
9. 5. - Nicolaus Zinzendorf, osnivač Moravijske crkve (* 1700)
11. 5. - Alaungpaya, ujedinitelj Burme (* 1714)
22. 5. - Baal Šem Tov, osnivač hasidskog judaizma (* 1698)
13. 6. - Antoine Court, obnovitelj protestantizma u Francuskoj (* 1696)
23. 7. - Charles de Bourbon-Condé, francuski plemić i vojnik (* 1700)
27. 9. - Marija Amalija od Saksonije, supruga španskog kralja (* 1724)
25. 10. - George II, kralj Velike Britanije i Irske, vojvoda Hanovera (* 1683)
30. 11. - Friederike Caroline Neuber, glumica i pozorišna direktorka (* 1697)
14. 12. - Andrija Kačić Miošić, franjevac, pisac (* 1704)

Reference

↑ "Сви смо у овој православној империји у добром здрављу,...". rastko.rs
↑ Istorija s. n. IV-1, 446
↑ Малтешки витез Петар Желалић С круном под ногама. politikin-zabavnik.co.rs 25. 9. 2015.
↑ Istorija s. n. IV-2, 54
↑ Ruski uticaj u Crnoj Gori i susedstvu. rastko.rs
↑ Istorija s. n. IV-1, 249
↑ Austriski porazi. rastko.rs
↑ Istorija s. n. IV-1, 460
↑ O Lipiku – općenito. lipik.hr
↑ Historija n. J. II, 1168
↑ Mitropolija crnogorska za vrijeme mitropolita Petrovića. rastko.rs
↑ Knjiga o Kosovu, Tursko doba. rastko.rs

Literatura

Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)

[1] "Сви смо у овој православној империји у добром здрављу,...". rastko.rs

[2] Istorija s. n. IV-1, 446

[3] Малтешки витез Петар Желалић С круном под ногама. politikin-zabavnik.co.rs 25. 9. 2015.

[4] Istorija s. n. IV-2, 54

[5] Ruski uticaj u Crnoj Gori i susedstvu. rastko.rs

[6] Istorija s. n. IV-1, 249

[7] Austriski porazi. rastko.rs

[8] Istorija s. n. IV-1, 460

[9] O Lipiku – općenito. lipik.hr

[10] Historija n. J. II, 1168

[11] Mitropolija crnogorska za vrijeme mitropolita Petrovića. rastko.rs

[12] Knjiga o Kosovu, Tursko doba. rastko.rs

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]