1516
godina
- Ovo je članak o godini 1516.
Godina 1516 (MDXVI) bila je prijestupna godina koja počinje u utorak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1480-e 1490-e 1500-e – 1510-e – 1520-e 1530-e 1540-e |
| Godine: | 1513 1514 1515 – 1516 – 1517 1518 1519 |
| Gregorijanski | 1516. (MDXVI) |
| Ab urbe condita | 2269. |
| Islamski | 921–922. |
| Iranski | 894–895. |
| Hebrejski | 5276–5277. |
| Bizantski | 7024–7025. |
| Koptski | 1232–1233. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1571–1572. |
| • Shaka Samvat | 1438–1439. |
| • Kali Yuga | 4617–4618. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4152–4153. |
| • 60 godina | Yang Vatra Miš (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11516. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- januar - Juan Díaz de Solís otkrio Rio de la Platu i ubrzo poginuo od Charrúa urođenika.
- 18. 1. - Umro beogradski arhiepiskop Maksim i bivši despot Đorđe Branković, sahranjen u svojoj zadužbini Krušedolu - ovim se završavaju mnogi srpski letopisi i spiskovi stare gospode[1], mada se titula despota koristi još par decenija (manastir i Maksimove mošti uništene 200 godina kasnije, tokom Austrijsko-turskog rata).
- 23. 1. - Umro Fernando II. Aragonski, nasleđuju ga kćerka Juana I. Kastiljska ("Luda") i unuk Karlo (koji stiže 1517. iz Flandrije).
- 13. 3. - Umro češki i ugarsko-hrvatski kralj Vladislav II., nasleđuje ga maloletni sin Ludovik II. (do 1526).
- 17. 3. - Nakon Giulianove smrti, Lorenzo II de' Medici postaje gospodar Firence (do 1519)
- 29. 3. - U Veneciji propisano da Jevreji žive u getu.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 23. 4. - Po naredbi vojvode Wilhelma IV., u bavarskom Ingolstadtu ustanovljen Reinheitsgebot, Zakon o čistoti piva.
- 26. 4. - Nakon Ahmed-paše Hercegovića, novi veliki vezir je Hadum Sinan-paša Borovinić.
- 5. 5. - Papa Lav X. daje Vojvodstvo Urbino svom sinovcu Lorenzu de' Mediciju, na račun Francesca Della Rovere (vratiće se 1521).
- svibanj - Sabor u Budimu odlučuje da uz mladog kralja vlada Državno vijeće baruna, prelata i nižeg plemstva (nisu prihvaćeni ni skrbnici koje je Vladislav odredio, ni izbor gubernatora)[2].
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 9. 8. - Dansko-ruski ugovor o prijateljstvu, protiv Šveđana i Poljaka.
- 13. 8. - Noyonski ugovor označava kraj Rata Cambraiske lige: španski kralj Karlo priznao francuskom François I pravo na Milano a ovaj njemu na Napulj.
- 18. 8. - Bolonjski konkordat - francuski kralj putem prava imenovanja veledostojnika kontroliše crkvu u zemlji.
- 24. 8. - Bitka kod Mardž Dabika - osmanska pobeda nad Mamelucima, čiji sultan Al-Ashraf Qansuh al-Ghawri umire; Selim I zatim trijumfalno ulazi u Alep.
- 9. 5. - Turski korsar Curthogoli sa 12 do 15 jedrenjaka na ulazu u Jadran - jedan od prvih pomena turskih gusara[3].
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi
- 3. 10. - Selim I ušao bez otpora u Damask (ostaje osmanski do 1918, s izuzetkom Ibrahim-pašinog perioda 1832-40).
- 28. 10. - Bitka kod Han Junisa, vezir Borovinić porazio Mameluke kod Gaze.
- 4. 12. - Kraj Rata Cambraiske lige: Briselski mir između Francuske i Svetog Rimskog Carstva - Francuskoj priznat Milano, Veneciji veći deo carskih poseda u Lombardiji (sledeća runda Talijanskih ratova sledi 1521).
- 16. 12. - Sultan Selim I kreće iz Damaska prema Egiptu.
Kroz godinu
uredi- Braća Oruč Reis i Hajrudin Barbarosa uzeli Alžir i Džidžel Špancima.
- Portugalac Rafael Perestrello je prvi koji se iskrcao na glavno kinesko kopno kod Kantona.
- Utopija Thomasa Morea.
- Erazmo Roterdamski objavio novi grčki prevod Novog zavjeta.
- Jakob Fugger osnovao Fuggerei, najstariji kompleks socijalnog stanovanja još uvek u upotrebi.
- Leonardo Da Vinci odlazi u Francusku.
- Martin Waldseemüllerova Carta marina navigatoria je prva tiskana pomorska karta.
- Zapis popa Vuka iz Sarajeva: "pravoslavne vere hrišćanske u ovoj zemlji [je] velika oskudica, tako da se ništa ne nalazi"[4].
Rođenja
uredi- 18. 2. - Mary, kraljica Engleske i Irske († 1558)
- 26. 3. - Conrad Gessner, švajcarski naturalista († 1565)
- 13. 8. - Hieronymus Wolf, nemački istoričar († 1580)
- Manco Inca Yupanqui, vladar Inka († 1544)
Smrti
uredi- 18. 1. - Đorđe Branković (despot), monah Maksim, arhiepiskop beogradski (* 1461)
- 20. 1. - Juan Díaz de Solís, španski moreplovac, istraživač (* 1470)
- 23. 1. - Fernando II. Aragonski, vladar Aragona itd. (* 1452)
- 13. 3. - Vladislav II., kralj Češke i Ugarske-Hrvatske (* 1456)
- 17. 3. - Giuliano II de' Medici, vladar Firence (* 1479)
- 9. 8. - Hieronymus Bosch, holandski slikar (* ca. 1450)
- 24. 8. - Al-Ashraf Qansuh al-Ghawri, egipatski sultan (* ca. 1441)
- 13. 12. - Johannes Trithemius, nemački učenjak i kriptograf (* 1462)
- Paskoje Miličević, dubrovački hrvatski arhitekta (* ca. 1440)
- ca. Giovanni Bellini, italijanski slikar (* ca. 1430)
Reference
uredi- ↑ V. Ćorović, Srpska despotovina u Sremu, rastko.rs
- ↑ Klaić, str. 268
- ↑ Fernand Braudel (1995). The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II. University of California Press. str. 130–. ISBN 978-0-520-20308-2.
- ↑ V. Ćorović, Književnost u Bosni i Hercegovini, rastko.rs
- Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)
