vatu
| vatu | |
 | |
| sinikeljang | |
| 界 | Animalia |
| 門 | Chordata |
| 綱 | Mammalia |
| 目 | Carnivora |
| 科 | Canidae |
| 屬 | Canis |
| 種 | C. lupus |
| 亞種 | C. l. familiaris |
| sinivecikan | |
| Canis lupus familiaris | |
| (Linnaeus, kacaviljan a 1758) | |
| zumanga a ngadan | |
| kinakaian na amerika | dog |
| pinairangan | káu-á |
| kai a sakizaya | wacu |
| ciniukuan | 狗 |
vatu(狗)
milingan na vatu
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]kasicuayan, garavagavan a vatu inika paquziquzipen, izua tu itaqadaw, vaik a sema cemecemel a cinunan manu padjumak tua djaljau angata garavagavan, maulau isauniuni. manu kinemenem a cinunan tu nu izuacu a garavagavan uri maqeljing angata timadju, a pusaladj a qemaljup ta qemuziquzip, kinemnem tu kudain a qemaljup tu masa niamadju. keljangen niamadju tu pusequ ta zua qemuziquzip. seman qavay sa vengetji tua quvalj a ladruadruq, sa pavengetjan a pitua ricing nua kasiw, pai manu a qemuziquzip maveca sa vaik a keman tuazua qavay itua ricing nua kasiw, kavililj anga masan qali anga nua caucau sa papungadani anga tu vatu.
milingan tuki tjaucikel i kaljaljau na vatu
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]kasicuacuayanga, izuazua a macidilj a uqaljay kata vavayan a macidilj a napinaljak na djilung, sa papuvaljawanga tiamadju tua pualjak ta caucaw na paiwan. saka, nakemeljanganga a taqaljaqaljan nua kuljailjau ta aljak nua a vavayan a lumamad na djilung kata vulung timadju. kasicuacuayanga, izua a tjelu a djilung mavan a king kata vuteqiteqilj, sa namacugcug a vatu ta djilung, qaw macekas azua a djilung sa izuanga a macidilj a vavayan a lumamad. nu maqacuvucuvunganga azua a vavayan a lumamad sa napuvaljaw kata vulung, qaw pinualjak ta matjelu a uqaljay niamadju. azua a kilaingan mavananga a mazangilj na kuljaljau, a djaljedjalj avananga a mazanglj na qapedang, qaw aza a aljak a sikamasantjelulj a mavananga a sivalitan nua pulingaw.
izua a tjaucikel i kuljaljau, a sivalitan niamdju a kemasi i kacedas tua kaledep tua taiwan sa izuaga a qinaljan niamadju imaza. qaw kasicuacuayanga, izuazua i kurasaru tiamadju; sa izua a matjelu a qacuvucuvung a uri vaivaik tua cemuljev ta qaqaljupan kata kemikim ta kadjunangan ta temapaw. qaw nu mangetjezanga aza vatu kaizuanan sa gemiring tiamdju, ika vaivaik. saka, uri semanumaq tiamadju ta sikamasanitalj a umaq izua, a pinaka ta kuljaljau imaza, a sikamasanitalj a umaq niamadju a pinaka ta girhing uta.
sa marivurivu tia marekakakaka a matjelu sa vaivaik tiamadju, uri semanumaq tiamadju a macidilj; ljawa matjiljivanan a umaq niamadju: a umaq na djaljedjalj a pinaka ta qamuli, qaw a umaq na a aljak a sikamasantjelulj a pinaka ta radan. aicu a tjelu a ngadan na umaq mavananga a nagdan nua mamazangiljang i kuljaljau, sa uri namasanqapuluan a kaljaljau imaza.
milimilingan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]a ita milimilingan vatu a na zemang ta qacilu na qadav.
pacunu uta
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]