Sołectwo
Sołectwo – jednostka pomocnicza gminy we współczesnej Polsce, charakterystyczna głównie dla obszarów wiejskich[1]. Obszar, zakres działania sołectwa i jego organów określa rada gminy w statucie sołectwa.
Według stanu z dnia 31 grudnia 2021 roku w Polsce było 40 825 sołectw[2].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym – sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka. Sołtysa oraz radę sołecką wyłaniają stali mieszkańcy danego sołectwa w tajnym i bezpośrednim głosowaniu na zebraniu wiejskim[3].
Zebranie wiejskie jest przykładem realizacji idei demokracji bezpośredniej, podczas którego artykułowane są najważniejsze problemy mieszkańców sołectwa. Udział mieszkańców w zebraniach wiejskich jest bardzo zróżnicowany. Średnio kształtuje się na poziomie około 15%[4].
Od 2010 roku sołectwa, za zgodą rady gminy, mogą dysponować funduszem sołeckim. W 2013 roku ponad połowa gmin, w których jednostkami pomocniczymi były sołectwa, uruchomiła fundusz sołecki[5].
Struktura
[edytuj | edytuj kod]Sołectwo może obejmować jedną miejscowość (np. wieś bądź przysiółek, a nawet osadę), część miejscowości lub kilka miejscowości. Także w jednej miejscowości może być ustanowionych kilka sołectw.
Sołectwa miejskie
[edytuj | edytuj kod]W miastach najczęściej odpowiednikiem sołectwa jest osiedle (bądź dzielnica). Jednak nie jest to regułą i są przypadki, gdzie w obrębie miasta ustanawiane są także sołectwa. W 2013 roku w 12 gminach miejskich funkcjonowało 49 sołectw. Jednostki pomocnicze w postaci sołectw w wymienionym roku były wyodrębnione w następujących gminach miejskich: Krasnystaw (7 sołectw), Orzesze (7), Jastrzębie-Zdrój (6), Mikołów (5), Pieszyce (4), Zawiercie (4), Suwałki (3), Kalisz (3), Czarna Woda (2), Miasteczko Śląskie (3), Woźniki (4), Sejny (1), Świnoujście (1). Brak było natomiast sołectw w miastach znajdujących się w gminach miejsko-wiejskich. Stan ten uległ zmianie w 2014 roku, gdy prawa miejskie otrzymała Stepnica – na obszarze miasta funkcjonują dwa sołectwa[6]. Do 2010 roku 3 sołectwa istniały w Warszawie w dzielnicy Białołęka[7].
W sześciu gminach miejskich w 2013 roku podjęta została uchwała o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego na 2014 r. Były to Miasteczko Śląskie, Orzesze, Jastrzębie-Zdrój, Krasnystaw, Czarna Woda oraz Zawiercie[7].
W Zielonej Górze z początkiem 2015 utworzono jedną jednostkę pomocniczą pod nazwą dzielnica Nowe Miasto, podzieloną na jednostki pomocnicze niższego rzędu – sołectwa[8]. Wcześniej jednostki te wchodziły w skład gminy wiejskiej Zielona Góra.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
- sołtys
- geografia osadnictwa, osadnictwo wiejskie, ruralizm
- gmina, wieś
- rolnictwo, chłopi, zagroda, zasadźca
- wioska tematyczna
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Komentarz do art. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U.01.142.1591). W: Gabriela Jyż, Zbigniew Pławecki, Andrzej Szewc: Samorząd gminny. Komentarz. Dom Wydawniczy ABC, 2005. ISBN 83-7416-225-2.
- ↑ 2. Organizacja państwa. „Mały Rocznik Statystyczny Polski 2022”, s. 66, 2022-07-13. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1640-3630.
- ↑ (Art. 36) Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2023 r. poz. 40).
- ↑ Arkadiusz Ptak, Sołectwa w lokalnym systemie władzy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 15 lipca 2019, ISBN 978-83-7383-811-6.
- ↑ A. Ptak, Lokalna społeczność w procesie tworzenia funduszu sołeckiego, „Studia Regionalne i Lokalne”, Nr 1 z 2015 roku.
- ↑ Sołectwa Gminy Stepnica [online], Urząd Miasta i Gminy Stepnica [dostęp 2024-09-24] (pol.).
- ↑ a b Sołectwa i fundusz sołecki w gminach miejskich. Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich, 2013-05-01. [dostęp 2013-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-28)].
- ↑ Sołectwa, Biuletyn Informacji Publicznej Dzielnica Nowe Miasto – Zielona Góra [dostęp 8.01.2016].