Tonin (rodzaj ssaków)
(Przekierowano z Tonin (rodzaj ssaka))
| Cephalorhynchus | |||
| J.E. Gray, 1846[1] | |||
 Tonin czarnogłowy (C. commersonii) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Parvordo | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
tonin | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Delphinus (Grampus) heavisidii J.E. Gray, 1828 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Tonin[3] (Cephalorhynchus) – rodzaj wodnych ssaków z podrodziny Lissodelphininae w obrębie rodziny delfinowatych (Delphinidae).
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące na półkuli południowej w Oceanie Atlantyckim, Indyjskim i Spokojnym[4][5][6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 144–180 cm; masa ciała 50–86 kg[5][7].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj (w randze podrodzaju w obrębie Dlphinus) zdefiniował w 1846 roku angielski zoolog John Edward Gray w rozdziale dotyczącym waleni w publikacji będącej relacją na temat odkryć zoologicznych podczas ekspedycji do Arktyki brytyjskich okrętów HMS „Terror” i „Erebus” w latach 1839–1843[1]. Gatunkiem typowym jest (Linneuszowska tautonimia) tonin afrykański (C. heavisidii).
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Cephalorhynchus: gr. κεφαλη kephalē ‘głowa’; ῥυγχος rhunkhos ‘pysk’[8].
- Eutropia: gr. ευ eu ‘ładny, dobry’; τρόπις tropis, τρόπιδoς tropidos ‘kil, linia grzbietowa’[9]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Delphinus eutropia J.E. Gray, 1846.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[10][7][4]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[3] | Podgatunki[5][4][7] | Rozmieszczenie geograficzne[5][4][7] | Podstawowe wymiary[5][7][a] | Status IUCN[11] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Cephalorhynchus heavisidii | (J.E. Gray, 1828) | tonin afrykański | gatunek monotypowy | wody przybrzeżne południowo-zachodniej Afryki od około 17° szerokości geograficznej południowej (Angola) do około 34° szerokości geograficznej południowej (Cape Point, Południowa Afryka) | DC: do 170 cm MC: do 75 kg |
NT |
 |
Cephalorhynchus hectori | (van Bénéden, 1881) | tonin nowozelandzki | 3 podgatunki | endemit Nowej Zelandii (Wyspa Północna (1 populacja na północno-zachodnim wybrzeżu) i Wyspa Południowa (3 populacje wokół)) | DC: 144–163 cm MC: do 65 kg |
EN |
|
Cephalorhynchus commersonii | (Lacépède, 1804) | tonin czarnogłowy | 2 podgatunki | Wyspy Kerguelena (południowa część Oceanu Indyjskiego), południowa część Ameryki Południowej i Falklandy (na północ do 40–42° szerokości geograficznej południowej na Oceanie Atlantyckim i do około 53° szerokości geograficznej południowej na Oceanie Spokojnym), na południe do Szetlandów Południowych | DC:do 180 cm MC: do 65 kg |
LC |
 |
Cephalorhynchus eutropia | (J.E. Gray, 1846) | tonin chilijski | gatunek monotypowy | wody przybrzeżne południowo-zachodniej części Ameryki Południowej od około 33° szerokości geograficznej południowej do przylądka Horn na około 55° szerokości geograficznej południowej | DC: do 170 cm MC:do 63 kg |
NT |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, EN – gatunek zagrożony.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ DC – długość ciała; MC – masa ciała
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b J.E. Gray: On the cetaceous animals. W: J. Richardson (red.): The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror, under the command of Captain Sir James Clark Ross, during the years 1839 to 1843. Cz. 1: Mammalia, Birds. London: E. W. Janson, 1846, s. 36. (ang.).
- ↑ J.E. Gray. Notice of a New Species of Dolphin (Delphinus catalania), discovered in North Australia by Mr. John Macgillivray. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1862, s. 145, 1862. (ang.).
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 187. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 294. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b c d e J. Wang, K. Riehl & S. Dungan: Family Delphinidae (Ocean Dolphins). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 524–526. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Cephalorhynchus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 578. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 169.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 283.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Cephalorhynchus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).