Baziówka mocna
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
baziówka mocna |
| Nazwa systematyczna | |
| Rutstroemia firma (Pers.) P. Karst. Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 19: 108 (1871) | |
Baziówka mocna (Rutstroemia firma (Pers.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rodziny baziówkowatych (Rutstroemiaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Rutstroemiaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Peziza firma. Obecną nazwę nadał mu Petter Adolf Karsten w 1871 r.[1] Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich[2]:
- Cenangium firmum (Pers.) de Not. 1863
- Poculum firmum (Pers.) Dumont 1976
Nazwa polska według M.A. Chmiel[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Owocniki typu apotecjum o średnicy 2–5 mm, kopulaste lub spłaszczone. Powierzchnia hymenialna o barwie od brązowej do ciemnobrązowej, powierzchnia zewnętrzna gładka, tej samej barwy. Trzon 3–6 × 1–2 mm, cylindryczny, zwężony ku podstawie, falisty, gładki, zabarwiony. Znikomy zapach[4].
Worki cylindryczne, 8-zarodnikowe, jednorzędowe w młodym wieku i dwurzędowe w okresie dojrzałości, amyloidalne (95,4–)99,8–122,3(–134,7) × (6,4–) 8,0–9,5(–10,3) µm. Askospory cylindryczne, wrzecionowate, gładkie, szkliste, niektóre z jedną lub kilkoma przegrodami, z wtórnymi zarodnikami na końcach, o wymiarach (10,8–)12,4–16,7(–19,1) × (2,8–)3,2–4,3(–4,8) µm; Q = 2,9–5,4, Qe = 4,0 i objętości = 108 µm³. Parafizy nitkowate, septowane, u podstawy rozwidlone, o szerokości (3,0–)3,2–5,1(–5,4) μm i 3,9 μm na wierzchołku. Ekscypulum o prostej fakturze[4].
Podobna baziówka wiosenna (Rutstroemia bolaris) rośnie na drewnie olszy lub brzozy, ma kolor pomarańczowo-brązowy i większe zarodniki, 15-20 × 5-6,5 µm[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji[5]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła wiele stanowisk[3], w późniejszych latach podano następne, a najbardziej aktualne podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje na opadłych gałązkach drzew liściastych[3], zwłaszcza dębów[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-04-08] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-04-08] (ang.).
- ↑ a b c Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 111, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ a b c d Rutstroemia firma [online], Micobotánica-Jaén [dostęp 2024-04-09] (hiszp.).
- ↑ Występowanie Rutstroemia firma na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-04-08] (ang.).
- ↑ Stanowiska Rutstroemia firma w Polsce [online] [dostęp 2024-04-08] (pol.).