Przysiek (powiat toruński)
53°02′10″N 18°29′51″E/53,036111 18,497500
| wieś | |
 Kościół Matki Bożej Królowej Męczenników Polskich w Przysieku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Kod pocztowy |
87-134[2] |
| Tablice rejestracyjne |
CTR |
| SIMC |
0851152 |
Położenie na mapie gminy Zławieś Wielka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu toruńskiego  | |
| 53°02′10″N 18°29′51″E/53,036111 18,497500[1]
| |
Przysiek – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie Zławieś Wielka. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Przysiek związany jest od samego początku z Toruniem. W średniowieczu był wsią czynszową komturstwa toruńskiego. Podczas wojny trzynastoletniej w 1457 roku został nadany przez króla Kazimierza IV Jagiellończyka miastu Toruniowi. W XVI w Przysieku powstał folwark zarządzany przez burmistrza Torunia. Jeden z nich Henryk Stroband nakazał w latach 1597-1601 wzniesienie w miejscowości murowanego dworu oraz zabudowań gospodarskich. Na początku XVII wieku Rada Miasta uzyskała przywilej propinacji dla okolicznych osad. W związku z tym w roku 1608 w Przysieku zbudowano browar i gorzelnię. Przedsiębiorstwo to przynosiło znaczne zyski miastu. Wskutek prowadzonych przez Rzeczpospolitą wojen w XVIII zaczęły jednak chylić się ku upadkowi. Dzieła zniszczenia dopełniły pożary miejscowości w 1725, 1730 i 1731. W 1772 roku po I rozbiorze Przysiek administracyjnie znalazł się w Prusach co jeszcze bardziej skomplikowało sytuację posiadania majątku przez miasto. Ostatecznie zdecydowano się na likwidację gorzelni w 1803 roku. Browar upadł w 1815 roku. W 1833 roku majątek sprzedano w ręce prywatne. Do II wojny światowej był on w posiadaniu rodziny Neumannów. Po 1945 roku został przejęty na rzecz Skarbu Państwa. W 2005 roku w Przysieku powstał pierwszy w Polsce Ośrodek Formacji Diakonów Stałych.
Instytucje
[edytuj | edytuj kod]W Przysieku mają swoją siedzibę:
- Kujawsko- Pomorski Urząd Marszałkowski w Toruniu
- Departament Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich
- Departament Środowiska i Geologii
- Kujawsko-Pomorska Izba Rolnicza
- Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego O/Przysiek
- Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej
- Bursa Akademicka Caritas Diecezji Toruńskiej
- Ośrodek Szkoleniowy Caritas Diecezji Toruńskiej im. Jana Pawła II
- Centrum Wolontariatu Caritas Diecezji Toruńskiej im. Jana Pawła II
- Ośrodek Formacji Diakonów Stałych
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- dwór eklektyczny z 1793 roku, przebudowany i rozbudowany w XIX wieku, zdewastowany po II wojnie światowej, odrestaurowany w latach 2002-2004 staraniem diecezji toruńskiej
- park dworski krajobrazowy o powierzchni 6 ha założony przez Ludwiga Neumana w 1892 roku
- zespół zabudowań gospodarczych folwarku
- ruiny młyna z XVIII wieku
- budynek dawnego browaru z drugiej ćwierci XVIII i XIX wieku, przebudowany na ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy
- cmentarz ewangelicki[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 112266
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1063 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Zapomnieni - zdjęcia cmentarza. [dostęp 2012-04-05].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Osada | |
| Osada leśna | |
| Części wsi |
|
| Przysiółek wsi |
