Drobnołuszczak kosmaty
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
drobnołuszczak kosmaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Pluteus hispidulus (Fr.) Gillet Hyménomycètes (Alençon): 391 (1876) [1878] | |
Drobnołuszczak kosmaty (Pluteus hispidulus J.E. Lange) – gatunek grzybów należący do rodziny łuskowcowatych (Pluteaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pluteus, Pluteaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus hispidulus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Claude-Casimir Gillet w 1876 r.[1]
- Agaricus hispidulus Fr. 1818
- Hyporrhodius hispidulus (Fr.) Henn. 1898
- Pluteus hispidulus f. terrestris Kühner 1956
- Pluteus hispidulus var. cephalocystis Schreurs 1985
Stanisław Domański w 1955 r. opisywał ten gatunek pod nazwą łuskowiec kosmaty, Alina Skirgiełło w 1999 r. jako łuskowiec szorstki[3]. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę drobnołuszczak kosmaty[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica do 0,7–2,3 cm, u młodych okazów półkulisty lub stożkowaty, z wiekiem rozpościerający się, płaskowypukły, czasem z niewielkim garbkiem lub wklęśnięciem. Powierzchnia ciemnobrązowa, na środku czarniawobrązowa i w całości owłosiona lub włóknista. Przy brzegu owłosienie bardziej przylegające, białoszarawe[3].
Wolne, dość gęste, brzuchate, o szerokości do 2 mm, początkowo białe, potem różowe. Ostrze tej samej barwy, delikatnie kosmkowate[3].
Wysokość 1,5–2,7 cm, grubość do 0,1–0,2 cm, walcowaty, ku podstawie nieco rozszerzający się, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia gładka, srebrzystoszara lub pokryta szarawymi włókienkami[3].
Białawy, cienki, bez wyraźnego zapachu i smaku[3].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 6–7,5 × 5–6 µm, o kształcie od szerokoelipsoidalnego do prawie kulistego. Cheilocystydy bezbarwne, cienkościenne, dość liczne, o kształcie od maczugowatego do workowatego i wymiarach 30–50 × 12–20 µm. Niektóre z nich mają w środku brązowy pigment. Pleurocystydy brak lub nieliczne, bezbarwne, butelkowate, maczugowate, czasami główkowate, o wymiarach 40 × 60 µm. Strzępki w łuseczkach lub włókienkach kapelusza przylegające lub odstające, o zaokrąglonych końcach i szerokości 8–18 µm. W środku zawierają rozpuszczony pigment[3].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Opisano występowanie tego gatunku w wielu krajach Europy i w Ameryce Północnej, podano także jedno stanowisko w Brazylii[5]. W. Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytacza 5 jego stanowisk z uwagą, że jest rzadki[4]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7].
Grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach i na ich obrzeżu na ziemi, na próchniejącym drewnie drzew liściastych[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-01-28] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-01-25] (ang.).
- ↑ a b c d e f Alina Skirgiełło, Grzyby (Mycota), podstawczaki (Basidiomycota), łuskowcowate (Pluteaceae), Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1999, ISBN 83-85444-66-1.
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Pluteus cinereofuscus [online], Discover Life [dostęp 2021-01-26] (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska drobnołuszczaka kosmatego w Polsce [online] [dostęp 2021-01-28] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg, Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków:W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.