Grzybówka krwista

Grzybówka krwista
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	grzybówkowate
Rodzaj	grzybówka
Gatunek	grzybówka krwista
	Nazwa systematyczna
	Mycena haematopus (Pers.) P.Kumm.; Führ. Pilzk. (Zerbst): 108 (1871)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Oszroniony trzon i krwisty kolor miejsc uszkodzonych

Grzybówka krwista (Mycena haematopus (Pers.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1800 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus haematopus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. Paul Kummer, przenosząc go do rodzaju Mycena^[1].

Niektóre synonimy^[2]:

Agaricus haematopus Pers.
Galactopus haematopus (Pers.) Earle ex Murrill

Nazwę polską podała Maria Lisiewska w 1987 r^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnicy 1–3 cm, u młodych owocników półkulisty, później dzwonkowaty, u starszych stożkowato-dzwonkowaty z garbem. Brzeg nieco ząbkowany i zazwyczaj obwieszony bezbarwnymi strzępkami (jak gdyby lamówką). Powierzchnia gładka, do połowy kapelusza żłobiona, o barwie od mięsistobrązowej przez czerwonawobrązową do różowobrązowej. Środek zazwyczaj jest ciemniejszy. Uszkodzone miejsca przebarwiają się na krwistoczerwono^[4]^[5].

Blaszki

Zbiegające ząbkiem na trzon lub przyrośnięte do niego. Barwa u młodych owocników od białawej do różowej, u starszych ciemniejsza. Ostrza gładkie^[4].

Trzon

Wysokość 3–7 cm, grubość do 3,5 mm, walcowaty, w środku pusty. Powierzchnia o podobnej barwie jak kapelusz, cała pokryta drobnymi płatkami^[4], przez co wygląda jak oszroniona. Nasada zazwyczaj filcowata^[5].

Miąższ

Bardzo cienki, z uszkodzonego wydobywa się krwistoczerwona ciecz^[4]. Smak łagodny, zapach niewyraźny^[6].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały. Zarodniki szerokoeliptyczne, gładkie, o rozmiarach 8–11 × 5–7 µm, słabo amyloidalne. Cheilocystydy liczne, wrzecionowate, o wydłużonych i nieco ostrych wierzchołkach. Mają rozmiar 80 × 12 µm. Pleurocystyd brak, lub występują nielicznie i są podobne do cheilocystyd^[6].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej^[6], oraz w Europie^[5]. W Polsce gatunek bardzo pospolity^[3].

Rozwija się na martwym drewnie drzew liściastych: na pniach, pniakach i opadłych gałęziach. Owocniki wytwarza od kwietnia do października. W Polsce notowano go na drewnie klona jawora, olszy szarej, brzozy brodawkowatej, wiśni, derenia, leszczyny, głogu, buka, jesionu, śliwy, dębu szypułkowego, dębu bezszypułkowego, robinii, wierzby, lipy^[3]. Na drzewie iglastym występuje rzadko^[4].

Znaczenie

Saprotrof wywołujący białą zgniliznę drewna^[6]. Zarówno na grzybni, jak i owocnikach zaobserwowano słabą bioluminescencję^[7]. Gatunek ten wytwarza też kilka unikalnych związków chemicznych^[8]. Jest uważany za grzyb niejadalny; ze względu na niewielkie rozmiary ma znikomą wartość użytkową, a ponadto nie jest pewne, czy nie zawiera substancji szkodliwych^[4].

Gatunki podobne

Grzybówka krwista jest łatwa do odróżnienia od innych gatunków grzybówek dzięki krwistemu wyciekowi cieczy z uciśniętego czy inaczej uszkodzonego miejsca. Podczas suchej pogody może nie wydzielać charakterystycznego krwistego mleczka, ale i wówczas jest łatwa do odróżnienia dzięki oszronionemu trzonowi i strzępiastemu zazwyczaj brzegowi kapelusza. Podobna jest np. grzybówka krwawiąca (Mycena sanguinolenta), ale jest dużo mniejsza i nie rośnie na drewnie^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2014-03-08] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-09-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
↑ ^a ^b ^c ^d Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
↑ ^a ^b ^c ^d MushroomExpert. [dostęp 2014-03-03]. (ang.).
↑ Mycotaxon, XXXVIII. Culture characteristics of some Mycena species. [dostęp 2014-03-08].
↑ Baumann C, Bröckelmann M, Fugmann B, Steffan B, Steglich W, Sheldrick WS. (1993). "Pigments of fungi. 62. Haematopodin, an unusual pyrroloquinoline derivative isolated from the fungus Mycena haematopus, Agaricales". Angewandte Chemie—International Edition in English 32 (7): 1087–89

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2014-03-08] (ang.).

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-09-15] (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[wag-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.

[Gminder-5] Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.

[mushroom-6] MushroomExpert. [dostęp 2014-03-03]. (ang.).

[7] Mycotaxon, XXXVIII. Culture characteristics of some Mycena species. [dostęp 2014-03-08].

[8] Baumann C, Bröckelmann M, Fugmann B, Steffan B, Steglich W, Sheldrick WS. (1993). "Pigments of fungi. 62. Haematopodin, an unusual pyrroloquinoline derivative isolated from the fungus Mycena haematopus, Agaricales". Angewandte Chemie—International Edition in English 32 (7): 1087–89

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]