Patyczka lepka
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
patyczka lepka |
| Nazwa systematyczna | |
| Leotia lubrica (Scop.) Pers. Comm. fung. clav. (Lipsiae): 31 (1797) | |
Patyczka lepka (Leotia lubrica (Scop.) Pers.) – gatunek grzybów z rodziny patyczkowatych (Leotiacae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Leotia, Leotiaceae, Leotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1772 Joannes Antonius Scopoli nadając mu nazwę Helvella lubrica. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1797 Christian Hendrik Persoon, przenosząc go do rodzaju Leotia[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Helvella lubrica Scop. 1772
- Leotia aurantipes (S. Imai) F.L. Tai 1944
- Leotia gelatinosa Hill 1771
- Leotia viscosa Fr. 1822
Nazwa polska według M.A. Chmiel[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Wysokość 2–7 cm, zbudowany jest z główki i trzonu. Główka ma średnicę 1–2 cm, za młodu jest kulista, później wypukła i nieregularnie płatowata, w końcu mózgowato wypiętrzona. Brzegi podwinięte. Powierzchnia śliska, barwy żółtej, żółtooliwkowej do żółtozielonej. Trzon o wysokości 2–7 cm i grubości 2–5 mm, walcowaty lub spłaszczony, w górnej części zwykle rozszerzony, w środku pusty. Powierzchnia śliska, o barwie początkowo cytrynowej lub złotożółtej, później ochrowej, cynamonowobrązowej[4]. Miąższ galaretowaty, wodnisty, brązowawy i bez smaku i zapachu[5].
- Cechy mikroskopowe
Warstwa zarodnionośna znajduje się na zewnętrznej stronie główki. Zarodniki o rozmiarach 16–25 × 4–6 μm, wąsko elipsoidalne do jajowatych, często zakrzywione, gładkie. Dojrzałe posiadają 3–7 przegród. Worki 8-zarodnikowe. Wstawki (parafizy) nitkowate, często rozwidlające się, o grubości 1–2 μm, w niektórych miejscach nabrzmiałe[6].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy[7]. W Polsce jest dość pospolity[5].
Rośnie przeważnie w wilgotnych lasach liściastych, iglastych i mieszanych wśród mchów i traw, nieraz grupkami[5].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Tzw. patyczka czarnozielona (Leotia atrovirens). Ma taki sam kształt i rozmiary, różni się barwą (jest ciemnozielona do prawie czarnej) oraz siedliskiem – występuje tylko w lasach liściastych. Podobne są też hełmiki: hełmik okrągławy (Cudonia circinans) i Cudonia confusa, które rosną na drzewach iglastych i są mniejsze (osiągają wysokość do 3 cm)[4].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Jadalny, lecz niezbyt smaczny.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-12-12] (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ Maria Alicja Chmiel, Checklist of Polish Larger Ascomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences Kraków, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ a b Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c Edmund Garnweidner, Hertha Garnweidner, Alicja Borowska, Alina Skirgiełło: Grzyby : przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej. Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 234. ISBN 83-7319-976-4.
- ↑ MushroomExpert [online] [dostęp 2014-10-05] (ang.).
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-10-03].