Zasłonak krętonogi
 Charakterystyczne białe włókienka na kapeluszu ze spiczastym garbkiem | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak krętonogi |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius flexipes (Pers.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 300 (1838) | |
Zasłonak krętonogi (Cortinarius flexipes (Pers.) Fr.) – gatunek grzyba należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Persoon nadając mu nazwę Agaricus flexipes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. Elias Fries[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Agaricus flabellus Fr.
- Cortinarius flexipes var. flexipes (Pers.) Fr.
- Cortinarius flexipes var. flabellus (Fr.) H. Lindstr. & Melot
- Cortinarius paleiferus Svrček 1968 var. paleiferus
- Hydrocybe flexipes (Fr.) M.M. Moser, in Gams
- Telamonia flexipes (Pers.) Wünsche
Nazwę polską podał Andrzej Nespiak w 1975[3].
Wyróżniono dwie odmiany: odmianę typową (var. flexipes), u której kapelusz pokryty jest białymi włókienkami, i var. flabellus, u której białe włókienka na kapeluszu występują tylko na młodych owocnikach[4]. Jednak Index Fungorum wszystkie odmiany uważa za synonimy typowego gatunku[2].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 1,5–4 cm, za młodu jest stożkowaty, z czasem staje się dzwonkowaty, na koniec łukowaty. Zazwyczaj posiada spiczasty garb. Jest higrofaniczny; suchy ma kolor ochrowobrązowy, podczas wilgotnej pogody staje się ciemnoróżowofioletowy. Pokryty jest gęsto białymi łuskami, istnieje jednak odmiana (var. flabellus), u której białe włókienka występują tylko na młodych owocnikach, później kapelusz staje się prawie nagi[4].
Szerokie i szeroko przyrośnięte. Kolor od jasnobrązowego do ciemnoczerwonobrązowego, u odmiany typowej z fioletowym odcieniem[4].
Wysokość 3–7 cm, grubość 3–6 mm. Jest pełny, walcowaty i sprężysty, u starszych okazów staje się pusty. Pod kapeluszem występuje biaława strefa, poza tym ma kolor czerwonobrązowy lub fioletowawy, pokryty jest podłużnymi, białymi włóknami będącymi resztkami zasnówki i występują na nim białe strefy[4].
Cienki, w kolorze od ochrowego do ciemnobrązowego, u odmiany typowej w górnej części trzonu jest ciemnofioletowy. Ma grzybowy smak i zapach musztardy[4].
Rdzawy. Zarodniki szerokoelipsoidalne, o rozmiarach 6,5–9 × 4–6 μm[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej i w Europie[5]. W Europie Środkowej jest średnio pospolity. Występuje głównie w wilgotnych lasach iglastych i mieszanych, szczególnie na obszarach bagnistych lub podmokłych, raczej na kwaśnych glebach[6]. Rośnie głównie pod świerkami, jodłami i sosnami, rzadko pod drzewami liściastymi[4].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Jest to dość charakterystyczny morfologicznie gatunek i można go pomylić tylko z zasłonakiem oszronionym (Cortinarius hemitrichus), który często też ma kapelusz pokryty białymi łuseczkami. Ten gatunek jednak nie posiada spiczastego kapelusza, rośnie zawsze w towarzystwie brzóz i nie posiada muszkatołowego zapachu[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-10-20]. (ang.).
- ↑ a b Species Fungorum. [dostęp 2013-10-20]. (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Mushrooms. Cortinarius flexipes. [dostęp 2012-10-11].
- ↑ a b Andreas Gminder: Atlas grzybów jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.