Wirusowe zapalenie wątroby typu E

Wirusowe zapalenie wątroby typu E

{{{nazwa naukowa}}}
Synonimy	{{{synonimy}}}
Specjalizacja	{{{specjalizacja}}}
Objawy	{{{objawy}}}
Powikłania	{{{powikłania}}}
Początek	{{{początek}}}
Czas trwania	{{{czas trwania}}}
Typy	{{{typy}}}
Przyczyny	{{{przyczyny}}}
Czynniki ryzyka	{{{czynniki ryzyka}}}
Rozpoznanie	{{{rozpoznanie}}}
Różnicowanie	{{{różnicowanie}}}
Zapobieganie	{{{zapobieganie}}}
Leczenie	{{{leczenie}}}
Leki	{{{leki}}}
Rokowanie	{{{rokowanie}}}
Zapadalność	{{{zapadalność}}}
Śmiertelność	{{{śmiertelność}}}
Klasyfikacje
ICD-11	{{{ICD11}}} {{{ICD11 nazwa}}}
ICD-10	B17.2 Ostre wirusowe zapalenie wątroby E
DSM-5	{{{DSM-5}}} {{{DSM-5 nazwa}}}
DSM-IV	{{{DSM-IV}}} {{{DSM-IV nazwa}}}

{{Choroba infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | zapadalność = | commons = | ICD11 nazwa = | DSM-5 = | DSM-5 nazwa = | typy = | specjalizacja = | czas trwania = | leki = | synonimy = | powikłania = | DSM-IV = | śmiertelność = | DSM-IV nazwa = | czynniki ryzyka = | leczenie = | zapobieganie = | objawy = | rozpoznanie = | początek = | nazwa naukowa = | ICD11 = | opis grafiki = | różnicowanie = | alt grafiki = | przyczyny = | rokowanie = Nieznane pola: "DSM nazwa łacińska", "MeshYear", "DSM", "nazwa łacińska", "DSM nazwa" oraz "podpis grafiki".

Wirusowe zapalenie wątroby typu E (WZW typu E, ang. hepatitis E) – choroba zakaźna układu pokarmowego z grupy wirusowych zapaleń wątroby, której przyczyną jest wirus zapalenia wątroby typu E (HEV). Jest ono najprawdopodobniej najczęstszą przyczyną ostrego wirusowego zapalenia wątroby – rocznie dochodzi do okołu 20 mln zachorowań.

Epidemiologia

Choroba przenosi się drogą odzwierzęcą (zoonoza), pokarmową, przez transfuzję skażonej krwi oraz bezpośredni kontakt (rzadko).

Rozróżnia się dwa typy występowania choroby:

• typ epidemiczny – występuje w krajach rozwijających się, jest spowodowany przez HEV 1 i 2 (co powoduje zwiększoną śmiertelność u ciężarnych). Choroba w tym typie przenosi się najczęściej przez skażoną wodę, możliwe jest wystąpienie dużych epidemii. Najczęściej chorują młodzi mężczyźni w wieku 15–39 lat
• typ sporadyczny – pojawia się na całym świecie, najczęściej w krajach rozwiniętych, powoduje go HEV 3 i 4. Choroba przenosi się poprzez źle obrobioną cieplnie wieprzowinę, owoce morza i dziczyznę. Rezerwuarami wirusa są zwierzęta, nie występuje przenoszenie między ludźmi. Najczęściej dotyka ona osoby starsze w wieku 40–60 lat.

W Polsce do dzisiaj odnotowano jedynie nieliczne przywleczenia.

Etiologia

Obraz z transmisyjnego mikroskopu elektronowego przedstawiający cząsteczki wirusa zapalenia wątroby typu E.

Patogenem wywołującym chorobę jest wirus zapalenia wątroby typu E. Jego przynależność systematyczna nie została ustalona, w zależności od źródeł podaje się, że należy do rodziny Hepeviridae lub kaliciwirusów. HEV jest wirusem RNA mającym cztery genotypy: HEV 1, 2, 3 i 4. Dwa pierwsze genotypy odpowiadają za występowanie epidemiczne w krajach rozwijających się, a dwa ostatnie za wystąpienia sporadyczne.

Patogeneza

Patogeneza wirusowego zapalenia wątroby typu E nie została w pełni poznana. HEV najpewniej namnaża się w przewodzie pokarmowym. Następnie wywołuje on odpowiedź humoralną oraz pobudza limfocyty T CD4⁺ i CD8⁺. W przypadku zakażenia genotypami 1 i 2 ponadto dochodzi do nadmiernej produkcji cytokin, co może być przyczyną zwiększenia śmiertelności u ciężarnych kobiet. Możliwa jest reinfekcja.

Objawy i przebieg

Do 80% zakażonych nie przejawia objawów. W pozostałych przypadkach okres inkubacji trwa od 2 do 9 tygodni. Obraz kliniczny przypomina wirusowe zapalenie wątroby typu A: na początku pojawiają się nudności i gorączka, po czym występują wymioty, powiększenie wątroby, bóle brzucha, brak łaknienia i złe samopoczucie. Zakażenie HEV 1 i 2 częściej prowadzi do żółtaczki niż zakażenia genotypami 3 i 4, które przebiegają łagodniej. Niekiedy u osób z zaburzoną odpornością może dojść do nadostrej niewydolności wątroby.

Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu E

W sytuacji zakażenia HEV 3 i przy obecności czynników ryzyka (np. immunosupresji) może dojść do zakażenia przewlekłego. Zazwyczaj jest ono bezobjawowe, ale może wystąpić zmęczenie, gorączka, żółtaczka i ból brzucha. W jego przebiegu może dojść do postępującej niewydolności wątroby, marskości i nadciśnienia wrotnego.

Rozpoznanie

Najczulszą metodą diagnostyczną jest próba wykrycia RNA wirusa w kale lub krwi za pomocą PCR, natomiast podstawą rozpoznawania choroby jest wykrywanie przeciwciał z klas IgG i IgM skierowanych przeciwko HEV z użyciem testów ELISA. Chorobę należy różnicować z innymi wirusowymi zapaleniami wątroby.

Leczenie

Opracowano jedynie leczenie objawowe. Zaleca się zastosowanie rybawiryny w przypadku zakażenia HEV 3 u chorych, którzy stosują leki immunosupresyjne lub z chorobami wątroby. W celu leczenia przewlekłego WZW typu E proponuje się początkowo zmniejszenie dawek leków immunosupresyjnych (jeśli pacjent je przyjmuje) oraz terapię rybawiryną i interferonem. W przypadku wystąpienia marskości wątroby u pacjentów z przewlekłą postacią choroby należy dokonać jej przeszczepienia.

Powikłania

Choroba wywołana przez HEV 2 i 3 wiąże się z wieloma powikłaniami. Niektóre z nich to:

• choroby układu nerwowego: zespół Guillaina-Barrégo (najczęściej), zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, poprzeczne zapalenie rdzenia, porażenie nerwu twarzowego, neuropatia obwodowa, zapalenie nerwu przedsionkowego, niezborność ruchów, poliradikulopatia
• zapalenie trzustki
• błoniaste lub błoniastorozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek
• anemia aplastyczna
• zapalenie stawów.

Rokowanie

Śmiertelność choroby wywołanej przez HEV 1 lub 2 wynosi około 0,2–4%, jednak u niemowląt sięga ona nawet 10%, a u kobiet w ciąży; przebiega ona groźniej u osób z chorobą wątroby wywołanej przez alkohol. Zakażenie u kobiet w ciąży tymi genotypami niesie ze sobą wysoką śmiertelność (10–25%) i duże ryzyko powikłań, takich jak np. zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, śpiączka wątrobowa lub wewnątrzmaciczne obumarcie płodu.

Historia

Zapalenie wątroby typu E zostało opisane po raz pierwszy w roku 1978, natomiast wirus zapalenia wątroby typu E został odkryty w roku 1983 u radzieckich żołnierzy w Afganistanie, którzy przejawiali objawy zapalenia wątroby. Do choroby doszło następnie u naukowca badającego próbki, w którego stolcu wykryto cząsteczki wirusa.

Zobacz też

• Wirusowe zapalenie wątroby typu A

Bibliografia

• Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2017. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2017, s. 1139–1140. ISBN 978-83-7430-517-4.
• Zdzisław Dziubek, Ewa Duszczyk: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Wyd. IV. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 313, 318–319. ISBN 978-83-200-4534-5.