Teizm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

[wersja nieprzejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 19:04, 27 kwi 2015

Teizm (gr. θεoς „bóg”) – wiara w istnienie Boga, bogów lub bogiń, którzy są osobami ingerującymi w losy świata lub jest on ich dziełem; czuwającymi nad biegiem wydarzeń lub podtrzymującymi świat w istnieniu oraz pogląd^[1] filozoficzno-religijny^[2] głoszący, że tacy bogowie istnieją.

Antonimem pojęcia "teizm" jest "ateizm", czyli zaprzeczenie istnienia Boga lub bogów^[1].

Relacje z religiami

Głównym źródłem poglądów teistycznych są religie.

Przykładowe religie teistyczne: chrześcijaństwo, hinduizm (większość odłamów), islam, judaizm, zaratusztrianizm.
Istnieją również religie (oraz duchowe ścieżki) o przeciwnym do teizmu, nonteistycznym światopoglądzie: buddyzm, dżinizm, konfucjanizm, taoizm.

Klasyfikacja poglądów dotyczących istnienia Boga

Wyróżnia się trzy zasadnicze nurty poglądowe dotyczące istnienia Boga:

teizm – wiara lub opinia, że istnieje Bóg lub bogowie
ateizm – brak wiary, że istnieje Bóg lub bogowie, albo opinia, że nie istnieją
agnostycyzm – opinia, że nie wiemy, czy istnieje Bóg lub bogowie

Klasyfikacja teizmu

Podkategoriami teizmu są:

politeizm – pogląd, że istnieje wielu bogów lub bogiń
- monolatria – wiara w wielu bogów, ale kult obejmuje tylko jednego z nich
- katenoteizm – specyficzny rodzaj monolatrii, w której główne bóstwo jest czczone w danym czasie
- animalizm - wiara w bogów mających sylwetkę zwierząt
monoteizm – pogląd, że istnieje tylko jeden Bóg. Jest standardową praktyką używanie słowa Bóg, (wielką literą) gdy odnosimy się do Boga monoteistycznych systemów wierzeń.
- deizm – wiara w boga, który nie ingeruje w losy świata
- pandeizm – połączenie deizmu i panteizmu
- Panendeizm – połączenie deizmu i panenteizmu
- panteizm – wiara, że Bóg jest tożsamy ze światem
- panenteizm – wiara, że świat jest częścią Boga

Stany przejściowe między monoteizmem a politeizmem:

henoteizm – wiara w wielu bogów, z których jeden jest najwyższym bóstwem

Argumenty teistów

Uzasadnienie dla istnienia Boga przedstawiali przeważnie zwolennicy monoteistycznych religii. Do najczęstszych argumentów na rzecz wyboru teizmu należą:

Argument kosmologiczny – zwany argumentem z Pierwszej Przyczyny. Także w wersji kalam.
Argument teleologiczny – odwołujący się do projektu obserwowanego w przyrodzie.
Argument ontologiczny – z pojęcia Boga.

Zobacz też

↑ ^a ^b Jerzy Pilikowski: Podróż w świat filozofii. WAM, Kraków 2008, s. 89. ISBN 978-83-7505-095-0.
↑ Teizm. [w:] Słownik Języka Polskiego PWN [on-line]. [dostęp 2013-05-06].

Bibliografia

Richard Swinburne "Czy istnieje Bóg?", Poznań, W Drodze, 1999, ISBN 83-7033-370-2
Stephen M. Barr "Współczesna fizyka a wiara w Boga", Techtra, 2005
Gottfried Wilhelm Leibniz "Teodycea O dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła", PWN, 2001
John Hick "Argumenty za istnieniem Boga", Społeczny Instytut Wydawniczy, Kraków, 1994
Rafał S. Niziński "Między teizmem a panteizmem. Charlesa Hartshornea procesualna filozofia Boga" KUL, ISBN 83-7363-045-7
Ronald Nash, "Faith & Reason. Searching for rational faith.", Zondervan Publishing House; ISBN 0-310-29401-0

Linki zewnętrzne

[teizm-1] Jerzy Pilikowski: Podróż w świat filozofii. WAM, Kraków 2008, s. 89. ISBN 978-83-7505-095-0.

[pwn-2] Teizm. [w:] Słownik Języka Polskiego PWN [on-line]. [dostęp 2013-05-06].

[1]

[2]

@@ Linia 19: / Linia 19: @@
 ** [[monolatria]] – wiara w wielu bogów, ale [[Kult religijny|kult]] obejmuje tylko jednego z nich
 ** [[katenoteizm]] – specyficzny rodzaj monolatrii, w której główne bóstwo jest czczone w danym czasie
+** [[animalizm]] - wiara w bogów mających sylwetkę zwierząt
 * [[monoteizm]] – pogląd, że istnieje tylko jeden Bóg. Jest standardową praktyką używanie słowa Bóg, (wielką literą) gdy odnosimy się do Boga monoteistycznych systemów wierzeń.
 ** [[deizm]] – wiara w boga, który nie ingeruje w losy świata