Lugalbanda: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne, linki |
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Władca infobox}} |
||
| (Nie pokazano 39 wersji utworzonych przez 21 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Władca infobox |
|||
'''Lugalbanda''' – [[sumer]]yjski [[ensi]] miasta [[Uruk]] ok. r. [[XXVIII wiek p.n.e.|2750 p.n.e.]] Wspomniany przez [[sumeryjska lista królów|sumeryjską listę królów]] jako przedstawiciel [[I dynastia z Uruk|I dynastii z Uruk]], rządził po [[Enmerkar|Enmerkarze]]. Początkowo uznawany był za władcę legendarnego. Jego niezwykłym czynom, które wyryły się w pamięci Sumerów poświęcone są dwa eposy. Omawiają one wyprawy do kraju Zabu przez niedostępne góry i niebezpieczeństwa jakie im towarzyszyły, jak rzeka [[Kur]], symbolizująca świat umarłych. |
|||
|władca = Lugalbanda |
|||
|imiona = |
|||
|grafika = |
|||
|opis grafiki = |
|||
|herb = |
|||
|opis herbu = |
|||
|faksymile = |
|||
|opis faksymile = |
|||
|dewiza = |
|||
|1. tytuł = król Uruk |
|||
|1. sukcesja = |
|||
|1. od = 1 poł. III tys. p.n.e. |
|||
|1. do = 1 poł. III tys. p.n.e. |
|||
|1. koronacja = |
|||
|1. poprzednik = [[Enmerkar]] |
|||
|1. następca = [[Dumuzi (władca Uruk)|Dumuzi]] |
|||
|dynastia = tzw. I dynastia z Uruk |
|||
|data urodzenia = |
|||
|miejsce urodzenia = |
|||
|data śmierci = |
|||
|miejsce śmierci = |
|||
|przyczyna śmierci = |
|||
|miejsce spoczynku = |
|||
|ojciec = [[Urasz (bóg)|Urasz]] |
|||
|matka = |
|||
|rodzeństwo = |
|||
|1. związek = żona |
|||
|1. związek z = [[Ninsun]] |
|||
|1. związek od = |
|||
|1. związek do = |
|||
|1. dzieci = [[Gilgamesz]] |
|||
|moneta = |
|||
|opis monety = |
|||
|odznaczenia = |
|||
|commons = |
|||
|wikiźródła = |
|||
|wikicytaty = |
|||
}} |
|||
'''Lugalbanda''' ([[język sumeryjski|sum]]. '''lugal-banda<sub>3</sub>''', tłum. „''młody król''”; zapisywane w [[pismo klinowe|piśmie klinowym]] [[File:B266ellst.png|100x20px]] [[File:B255ellst.png|100x20px]]) – król sumeryjskiego miasta [[Uruk]], panujący w 1 poł. III tys. p.n.e. W [[Sumeryjska lista królów|„''Sumeryjskiej liście królów''”]] występuje po [[Enmerkar]]ze jako trzeci władca I dynastii z Uruk. Według tejże Listy - która nazywa go „pasterzem” a nie „królem” - panować miał on przez 1200 lat<ref name=Michalowski>Piotr Michalowski, ''Sumerian...'', s. 83.</ref>. Podobnie jak wielu archaicznym władcom [[Sumer]]u, Lugalbandzie przypisano z czasem status boski, uznając go za syna boga [[Urasz (bóg)|Urasza]]. Za żonę Lugalbandy uważano boginię [[Ninsun]], a z ich związku narodzić miał się słynny heros [[Gilgamesz]]. Królowie [[III dynastia z Ur|III dynastii z Ur]] składali ofiary boskiemu Lugalbandzie w [[Nippur]], a w poezji pochwalnej skierowanej do tych władców powszechnie spotyka się Lugalbandę i Ninsun, opisanych jako ich boskich „rodziców”. |
|||
Do naszych czasów zachowały się dwa heroiczne poematy narracyjne opisujące niezwykłe czyny Lugalbandy - „''Lugalbanda w Jaskini Górskiej''” oraz „''Lugalbanda i Ptak [[Anzu]]''”<ref>polskie tłumaczenie znajduje się w: K. Szarzyńska, ''Eposy ...'', s. 39-52</ref>. Występuje on w nich nie jako władca, lecz jako dowódca oddziałów sumeryjskich wysłanych przez [[Enmerkar]]a przeciw odległemu, górskiemu miastu-państwu [[Aratta]]. Przypuszcza się, że opisywane tu dokonania są odzwierciedleniem prawdziwych wydarzeń historycznych. Zawierają one w sobie echa dalekich wypraw po towary nieosiągalne w Sumerze i próby wytyczenia nowych szlaków handlowych. |
|||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
|||
== Bibliografia == |
|||
Przypuszcza się, że opisywane dokonania ensiego są odzwierciedleniem prawdziwych wydarzeń historycznych. Zawierają w sobie echa dalekich wypraw po towary nieosiągalne w Sumerze i próby wytyczenia nowych szlaków handlowych. |
|||
* Marian Bielicki, ''Zapomniany świat Sumerów'', Warszawa 1969. |
|||
* hasło „Lugalbanda”, [w:] Jeremy Black, Anthony Green, ''Słownik mitologii Mezopotamii'', Katowice 2006, s. 115-116. |
|||
* [[Krystyna Szarzyńska]], ''Eposy sumeryjskie'', seria ''Antologia Literatury Mezopotamskiej'', Wydawnictwo AGADE, Warszawa 2003. |
|||
* Piotr Michałowski, ''Sumerian King List'', [w:] Mark Chavalas (redaktor), ''The Ancient Near East - Historical Sources in Translation'', Blackwell Publishing, Carlton 2006, s. 81-85. |
|||
Lugalbanda stawał się poniekąd wzorcem literackim - jako bohater, który nie lęka się dokonywać rzeczy niemożliwych, udający się do krajów, gdzie nikt przed nim się nie pojawił. |
|||
{{Władcy Sumeru}} |
|||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
[[ca:Lugalbanda]] |
|||
[[cs:Lugalbanda]] |
|||
[[Kategoria:Władcy sumeryjscy]] |
|||
[[en:Lugalbanda]] |
|||
[[Kategoria:Bohaterowie mezopotamskich eposów]] |
|||
[[fr:Lugalbanda]] |
|||
[[ja:ルガルバンダ]] |
|||
[[sv:Lugalbanda]] |
|||
[[tr:Lugalbanda]] |
|||
Aktualna wersja na dzień 12:21, 20 gru 2023
| król Uruk | |
| Okres |
1 poł. III tys. p.n.e. |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia |
tzw. I dynastia z Uruk |
| Ojciec | |
| Żona | |
| Dzieci | |
Lugalbanda (sum. lugal-banda3, tłum. „młody król”; zapisywane w piśmie klinowym 
) – król sumeryjskiego miasta Uruk, panujący w 1 poł. III tys. p.n.e. W „Sumeryjskiej liście królów” występuje po Enmerkarze jako trzeci władca I dynastii z Uruk. Według tejże Listy - która nazywa go „pasterzem” a nie „królem” - panować miał on przez 1200 lat[1]. Podobnie jak wielu archaicznym władcom Sumeru, Lugalbandzie przypisano z czasem status boski, uznając go za syna boga Urasza. Za żonę Lugalbandy uważano boginię Ninsun, a z ich związku narodzić miał się słynny heros Gilgamesz. Królowie III dynastii z Ur składali ofiary boskiemu Lugalbandzie w Nippur, a w poezji pochwalnej skierowanej do tych władców powszechnie spotyka się Lugalbandę i Ninsun, opisanych jako ich boskich „rodziców”.
Do naszych czasów zachowały się dwa heroiczne poematy narracyjne opisujące niezwykłe czyny Lugalbandy - „Lugalbanda w Jaskini Górskiej” oraz „Lugalbanda i Ptak Anzu”[2]. Występuje on w nich nie jako władca, lecz jako dowódca oddziałów sumeryjskich wysłanych przez Enmerkara przeciw odległemu, górskiemu miastu-państwu Aratta. Przypuszcza się, że opisywane tu dokonania są odzwierciedleniem prawdziwych wydarzeń historycznych. Zawierają one w sobie echa dalekich wypraw po towary nieosiągalne w Sumerze i próby wytyczenia nowych szlaków handlowych.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marian Bielicki, Zapomniany świat Sumerów, Warszawa 1969.
- hasło „Lugalbanda”, [w:] Jeremy Black, Anthony Green, Słownik mitologii Mezopotamii, Katowice 2006, s. 115-116.
- Krystyna Szarzyńska, Eposy sumeryjskie, seria Antologia Literatury Mezopotamskiej, Wydawnictwo AGADE, Warszawa 2003.
- Piotr Michałowski, Sumerian King List, [w:] Mark Chavalas (redaktor), The Ancient Near East - Historical Sources in Translation, Blackwell Publishing, Carlton 2006, s. 81-85.